Eimreiðin - 01.01.1906, Side 73

73
í skýrslu þessari eru fyrst viðurkvæmileg og vel rituð minningar-
orð yfir fyrsta formann félagsins Pál heitinn Briem, eftir núverandi
formann félagsins Stefán kennara Stefánsson (með mynd af P. Br.).
Þá eru skýrslur um áburðartilraunir (með tilbúnum áburði), gróðrartil-
raunir, verkfæri og margt fleira (með myndum til skýringar) eftir
stofnanda félagsins, skólastjóra Sigurð Sigurðsson, um trjáræktarstöðina
á Akureyri eftir J. Chr. Stephánsson og síðast ræktunarherhvöt (kvæði)
eftir Guðmund skáld Friðjónsson. Margt er og fleira í skýrslunni, en
hér er talið.
Verði framhald á störfum félags þessa, eins og nú eru horfur á,
er enginn vafi á, að það getur orðið landi og þjóð til stórblessunar.
En það þarf að fá miklu ríflegri styrk úr landssjóði en hingað til.
Það er stórtjón fyrir landið að halda of fast í peningana gagnvart fé-
lagi, sem er að vinna annað eins þarfaverk, og er jafnvel stýrt, og
Ræktunarfélagið. V, G.
íslenzk hringsjá.
NÝJAR BOLLALEGGINGAR UM FORNAN ÍSALDARRUÐNING Á ÍS-
I.ANDI. Nú í sumar (1905) hefir þýzkur jarðfræðingur Dr. Walther v. Knebel
ferðast um Suðurland og skoðað hinar fornu jökulmenjar við undirlendið, sem Helgi
Pétursson fyrstur rannsakaði 1899. Helgi fann í Hreppum og víðar jökulmenjar
milli grágrýtis, móbergs og þussabergslaga, hverjar upp af annarri, og dró af þess-
um athugunum þá ályktun, að margar ístíðir hefðu gengið yfir landið (líklega fimm)
og millijökla-tímabil (interglacial-tímar) með burtbráðnun jökla af landinu, hefði
verið milli ísaldanna. Mér fundust ekki nægileg rök fyrir þessum kenningum og
hafa hinar síðari rannsóknir Helga styrkt hugmyndir mínar í því efni. Grjót og
malarlög þessi, sem hafa á sér nokkurn ísnúning, geta, þó þau liggi í fjöllunum
hvert upp af öðru og þó fægðar grágrýtishellur séu á milli, alveg eins hafa mynd-
ast svo, þó ísöldin hafi verið ein. W. v. Knebel kemst líka að þeirri niðurstöðu1),
að kenningar Helga í þessu efni hafi ekki við rök að styðjast; hér sé í fjöllunum
aðeins ruðningur jökulhlaupa milli gosa. Nú eru deilur um millijökla-tímabil há-
tizka meðal þeirra manna, sem fast við rannsóknir jökulruðninga, og er árlega
rubbað upp öllum ókjörum af ritgjörðum um’það efni og eru flestar ómerkilegar.
Um orsakir ísaldar vita vísindin í raun og veru alls ekkert, þó ekki vanti tilgátur
og ágizkanir, hverri annarri geigvænlegri. Um millijökla-tímabil vita menn lítið
(sumir segja ekkert) og á Norðurlöndum og Þýzkalandi er stöðugt þref um þau.
Hér er því óþijótandi skeiðvöllur fyrir sprækna menn og getspaka, enda vantar
heldur ekki að menn spreyti sig og reyni hugarflugið; hver býður öðrum hærra.
Sumum af þeim hálærðu herrum verður ekkert fyrir, hvað eftir annað, í hendings-
kasti, að bræða nokkur þúsund ferhyrningsmílur af mörg hundruð feta þykkum ís
Centralblatt fur Mineralogie, Geologie und Paláonthologie. Jahrg. 1905.
Nr. 17—18.