Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1908, Side 4

Eimreiðin - 01.05.1908, Side 4
84 stöðu allir saman, þeirri einu niðurstöðu, er nokkuð sjálfstæðis- pólitískt vit er í, og gerðu heyrum kunnugt, að slíkværi merking ávarpsins. Og ekki verður annað séð, en að hinir reglulegu ávarpsmenn hafi fylgt þessari stefnu síðan og haldið henni fast fram. Er með þessu, að eigi litlum mun, breytt yfir »bresti« ávarpsins, sem síðan má telja sjálfstæðis-ávarp. Nokkru eftir útkomu blaðamanna-ávarpsins birtu 20 þingmenn stjórnarflokksins, þar á meðal þeir, er skrifað höfðu undir ávarpið (sem blaðamenn) með fyrirvara um áðurnefnt atriði, »yfirlýsing« (17. des.) um það, að þeir (þrátt fyrir ávarpið) héldu sér við »þann samkomulags-grundvöll, sem þingmenn af öllum flokkum komu sér saman um í Danmerkurförinni«, ennfremur, að þeir væru eigi samþykkir fyrsta þingmanni Árnesinga (ritstj. Pjóðólfs), sem ritaði undir ávarpið fyrirvaralaust. Hver sá »grundvöllur«, ná- kvæmlega tiltekinn, hafi verið, sem »lagður‘ var í þingmannaför- inni til Danmerkur, er víst engum til fullnustu ljóst enn þá; en víst var: I fyrsta lagi, að það var enginn s jálfstæðisgrundvöllur, og í öðru lagi, að enginn af Danmerkurförunum gat bundið þjóð- ina til fylgis við hann, enda hefir ekki heldur það komið fram, að þeir hafi einu sinni »bundið« sjálfa sig, þótt þeir hreyfðu lauslega ýmsum atriðum »sambandsmálsins« á skemtiferðalagi. Lítið mark varð því að þessari yfirlýsingu, og ávarpsmenn stjórnarmegin virt- ust (eftir ýmsum orðum þeirra að dæma), er á leið veturinn, ekki fráleitir því, að hagræða skoðunum sínum eftir því sem málið ræddist og skýrðist. þannig var ástatt orðið um sjálfstæðis-skoðanir hinna leið- andi manna í flokkunum, er vora tók 1907; en að ástandið var þó komið í þetta horf, er alls ekki var óvænlegt, úr því sem var að ráða, var mestmegnis að þakka hinum greinilegu umræðum um málið, er ýmsir menn lögðu skerf til og vikið skal að síðar. Svo sem ráðið verður af framanskráðu, mátti skilja orðin »frjálst sambandsland« á tvennan hátt, — en ekki heldur, í grundvallaratriðinu, nema tvennan: Sambandsland er hugsanlegt í ríkinu og »frjálst« getur það kallast (með hinni teygjanlegu merk- ingu þess orðs), að svo miklu leyti sem það er ekki kúgað, þrælkað eða þvíuml. En með þessum skilningi, að Island sé frjálst sambandsland í ríkinu danska, er fallist á innlimunina, og með samningum á þeim grundvelli er hún viðurkend lögformlega. Pvi að land í ríkinu er = innlimað í ríkið. Pessvegna var sjálfsagt

x

Eimreiðin

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.