Eimreiðin - 01.05.1908, Blaðsíða 33

höf. ekki það, sem hann hefir átt við, svo sem: »Fyrirleit ástamál,
sem leiddu í ljós öreigagiftingar«, í staðinn fyrir: sem höfðu í för
með sér öreigag. — Höf. er afarklaksárt í að hafa ákveðna greininn
aftan í orðunum (og einatt þar á eftir eignarfomafnið), en á því fer ekki
ætíð vel í riti (betur þar á móti í ræðu): »Einmitt þá reið mér mest
á styrknum og stoðinnii; »Gat ekki borið mig eftir aðstoðinni«;
»litbrigðin þeirra«; »lagði alla áherzluna á«; »í góða tóminuc;
»þekti mennina að meinleysi í garðinn minn«; »ég tók á litlu kröft-
unum mlnum« (en geymdi þá miklu?); »hefi nautn af þránni minni«,
o. s. frv. f’ví má skjóta inn í, að þessar »tiktúrur« standa að líkind-
um í sambandi við »talanda« Guðmundar, sem er mjög einkennilegur,
áherzla oft á röngum atkvæðum, helzt síðasta atkvæði orða, svo að
stundum virðist sem hann »slíti sundur« orðin. Þessu venjast menn,
því að maðurinn er mælskur.
Ekki verður séð, að það sé rétt, eins og höf. gerir, að nota
»hús« í sömu merkingu og herbergi. Og einstöku orð notar hann
meira en góðu hófi gegnir, svo sem orðið »myglu«.
Óheppilegar líkingar, að því er virðist:
»Vanalega vóru þetta smámunir einir, sem þeim (o: mömmu og
ömmu) urðu að sundurorði. En smávægin eru löngum lymsk að
smjúga gegnum gisinn hlut«. A þetta að gefa til kynna, að »grunt
hafi verið á því góða« hjá þeim? Ekki get ég talið það fyndið, að
llkja yngismeyju við sónumið land«. Að sbernska breytist í konu-
gervi« er ekki vel að orði komist samkv. hugmyndinni; bernska er
það að vera barn, »konugervi« getur ekki táknað neitt aldursstig. Að
fossinn sé »dverghagur jötunn« skýrist ekki nægilega með því að segja,
að hann »grípi ljósgeislana og brjóti þá sundar«. Hvað hefir dauðinn
til þess unnið að kallast »heimspekingur« ? — Ólöf segist hafa »vilzt
frá ættingjum sínum«; það getur ekki verið rétt, eftir sögunni að
dæma, því að hún hafði engan hug á að fylgja þeim. (Annars gerir
Ólöf sig seka í mótsögn, er hún telur bónda sinn, bls. 39, »ófríðan«,
en bls. 78 »ekki ófríðan«.) —
Þetta hefir verið tínt hér, þar eð Guðm. leggur allajafna mikla
áherzlu á málið, sækist eftir því að viðhafa málskrúð (sem honum
lætur oft vel, með því að hann kann málið með afbrigðum) og —-
láta »falla í stuðlum«, þótt hann riti óbundið mál, en það leiðir hann
stundum á glapstigu.
Sumu öðru í framsetningu höf. en því, sem hér er drepið á, má
sjálfsagt með »góðum vilja« finna eitthvað að. En »eigi er það frægð
að spilla klæðum manna«, og á það heima um útúrsnúninga þá, sem
sumir blaða-»ritdómendurnir« hafa í frammi haft. Ymsir hafa til að
mynda hneykslast á öðru eins og þvl, að höf. talar um »laugaland
tilfinninganna«. Hver mundi sá, með almennri greind og bærilegri
sómatilfinning, er í alvöru fyndi það eitt úrræða, að skilja þetta sem
»sauruga« samlíking, — þótt aldrei nema setningin næsta á undan sé
eins og hún er: blátt áfram? Liggur ekki rniklu nær annar skilningur,
sem viðunandi sé? Samskonar líkingar, einkum um ástleit efni, hafa
hin beztu skáld iðulega leyft sér (sbr. Boccaccio o. fl.). Eða getur
hitt ekki til sanns vegar færst, að nefna hjúskaparböl »öræfajökul hjóna-
8