Eimreiðin - 01.05.1908, Page 60

140
verið hampað gegn kenningum Sophus Bugges. En vér getum
þó ekki neitað, að samskonar eða jafnvel meiri breytingar hafa
orðið hjá sumum þjóðum á skemri tíma á vorum dögum. Hafa
ekki t. d. Japanar tekið svo miklum breytingum síðan 1868, að
þeir nú mega kallast ný og endurfædd þjóð? Jú að vísu, munu
menn svara, en framfarirnar eru hraðstígari nú á dögum, en þær
gátu verið á 9. öldinni. Satt er að tarna, enda líka munur á
rúmlega þriðjungi aldar og rúmlega heilli öld. En þar við bætist
og, að A. Bugge leitast við að sanna, að hin útlendu áhrif á
Norðurlandabúa byrji miklu fyr en um 800. Hann álítur að þeir,
einkum Norðmenn, hafi um 700 eða jafnvel fyr orðið fyrir keltnesk-
um kristindóms og menningar áhrifum, og sérstaklega fyrir
áhrifum af írskum listum og skrautflúri. Og enn þá fyr hafi Danir
orðið fyrir áhrifum frá F'rankaríkinu, sem borist hafi gegnum Frísa.
J’etta sýni meðal annars ýms lánsyrði í norrænni tungu af rómverskri
rót, sem virðist komin til Norðurlanda fyrir upphaf víkingaaldar-
innar. Baö megi því álíta víst, að Norðurlandabúar hafi. að minsta
kosti frá því um 700 orðið fyrir stöðugum áhrifum frá vesturhluta
Evrópu. Frá Frankaríkinu hafi menningarstraumar runnið til Dan-
merkur, og Norðmenn og Gotlendingar hafi á Hjaltlandi og Orkn-
eyjum hitt írska munka og hjá þeim orðið fyrir áhrifum af kelt-
neskri menningu. Svo virðist og sem verzlunarsamband hafi átt
sér stað milli suðausturhluta Englands og Noregs, og sennilega
Danmerkur líka.
Að tilfæra allar þær sannanir, sem prófessor A. Bugge telur
fyrir þessum mörgu og margvíslegu áhrifum, yrði oflangt mál fyrir
Eimr. I því efni verðum vér að vísa mönnum í bók hans sjálfa.
Oft eru sannanirnar aðeins orð af útlendri rót, eins og t. d. orðin:
kró [lambakrö), pust, des, parrak, kláfr. tarfr, kapall, næpa,
kylna, pdll, o. s. frv., sem öll eru af vestrænu bergi brotin og
því sanna vestræn áhrif á landbúnað Islendinga og Norðmanna.
— En stundum eru sannanirnar alt annars eðlis, samanburður á
siðum, félagslífi, stjórnarháttum, myndagerð, skrautflúri, peninga-
mynt, búningsskrauti o. s. frv.
Mjög eru sannanir þessar misjafnlega sterkar, eins og við er
að búast, þar sem verið er að ryðja nýjar brautir; enda mun
engum það ljósara en höf. sjálfum. Sumar eru góður og gildar,
aðrar vafasamar, og sumar lítils virði, ef þær þá hafa nokkurt
sönnunargildi, enn sem komið er. En slíkt er ekkert tiltökumál,