Bókasafnið - 01.06.1996, Qupperneq 25

Helga Einarsdóttir og Ingibjörg Rögnvaldsdóttir
„Krimmaklúbburinnu
leshringur sakamálaskáldsagna
Á haustdögum árið 1994, fékk Helga Einarsdóttir þá
bráðsnjöllu hugmynd að stofna lestrarfélag kvenna sem
áhuga hefðu á lestri leynilögreglusagna. Helga hafði sam-
band við aðrar konur sem hún vissi að höfðu sama áhuga-
mál og félagið var stofnað í september sama ár af þeim
Helgu Einarsdóttur, Dóru Júlíussen, Onnu Jensdóttur,
Ingibjörgu Rögnvaldsdóttur, Sigurbjörgu Júlíusdóttur,
Þorbjörgu Jónsdóttur, Sigurborgu Rögnvaldsdóttur, Sig-
ríði Matthíasdóttur og Súsönnu Flygenring. Hugmyndin
er reyndar komin frá konum á Akureyri sem sögðu frá svip-
uðum klúbbi í Veru hér um árið. Okkar klúbbur er þó frá-
brugðinn þeim norðlenska að því leyti að við lesum ekki
eingöngu bækur eftir konur, þó kvenhöfundar séu í mikl-
um meirihluta.
Félagsskapur þessi er afskaplega óformlegur en þó hefur
verið fjárfest í fundargerðarbók þar sem helstu atburðir
hvers fundar eru tíundaðir. Erfiðlega hefur gengið að fmna
nafn á félagið og gengur það undir ýmsum nöfnum, s.s.
„krimmaklúbburinn", „glæpagengið" o.fl. í þeim dúr. Við
hittumst einu sinni í mánuði yfir vetrarmánuðina, (þá
kemur sér vel að vera 9) en í sumar lá allt félagsstarf niðri,
þó ekki sé þar með sagt að ekkert hafi verið lesið þá mán-
uðina.
Við lesum allar mikið, kaupum bækur og höfum
ákveðnar skoðanir á því hvernig góðir „krimmar" eiga að
vera og erum merkilega oft sammála, þó hver og ein eigi sér
auðvitað sinn uppáhalds höfund. Á þessum kvöldstundum
skiptumst við á bókum, ræðum efni þeirra og stíl, hvað
okkur hafi líkað og hvað ekki. Einstaka sinnum slæðast inn
á borð til okkar bækur af öðrum toga, s.s. barnabækur og
fantasíur, einkum vegna áhuga sumra félagsmanna á þess-
um tegundum bókmennta. Flestar bækurnar eru á ensku,
en Norðurlandamálin eiga líka sína fulltrúa. Því miður hafa
íslenskir rithöfundar ekki komist upp á lag með að skrifa
góða „krimma“, ekki síðan Ólafur við Faxafen skrifaði Allt
í lagi í Reykjavik fyrir margt löngu. Oft hefur verið reynt að
finna skýringu á þessu en engin niðurstaða fengist.
Margar sakamálasögur
eru gagnrýnar á samfélag-
ið, t.d. deilir Elisabeth
George á breska stétta-
skiptingu í fyrstu bók
sinni Great deliverance,
en sú ádeila dofnar eftir
því sem fleiri bækur bæt~
ast í flokkinn um þau
Lynley og Havers. I nýj-
ustu bók Ruth Rendell
Simisola kemur höfund-
urinn inn á stöðu erlends
þjónustufólks hjá yfir-
stéttinni í Bretlandi og
það hversu grunnt er á
kynþáttafordómum hjá
fólki sem þó telur sig
frjálslynt. Margir kvenhöfundar deila á karlaveldið í bók-
um sínum, þar sem kvenhetjurnar þurfa ekki aðeins að
kljást við alls kyns glæpalýð heldur einnig fordóma karl-
kyns stéttarfélaga sinna og samfélagsins.
Hér á eftir kemur listi yfir höfunda sem við höfum ver-
ið að lesa undanfarið ár og getum mælt með. Auk þess
mælum við með smásagnasafninu Woman’s eye sem Sara
Paretsky tók saman og skrifaði formála að, þar sem kemur
fram ýmislegt um leynilögreglusögur effir konur og mun-
inn á þeim og sams konar bókmenntum eftir karla. Við
tökum fæðingarár höfundarins með ef við vitum það.
Þessum lista er ekki ætlað að vera tæmandi upptalning á
góðum höfundum sakamálasagna, né heldur er þetta fræði-
leg úttekt á þessari tegund bókmennta, aðeins lauslegar
umsagnir um bækur sem gaman er að lesa.
Elisabeth George: bandarísk f. 1949
Þó Elisabeth George sé bandarísk og búi í Kaliforníu eru
sögur hennar mjög „breskar“. Hún hefur skrifað sjö bækur
um Iögregluparið Thomas Lynley, sem er af aðalsættum, og
Barböru Havers sem kemur úr verkamannafjölskyldu. Þau
starfa hjá Scotland Yard í London. f fyrstu bókinni um þau
skötuhjú koma fram mismunandi viðhorf ólíkra stétta en í
síðari bókunum ber meira á sálfræðilegum vangaveltum og
þjóðfélagsádeilu.
Ellis Peters: (duln. f. Edith Pargeter) bresk 1913—1995
Peters hefur skrifað yfir níutíu bækur, sú fyrsta kom út
1936. Hér á landi er hún án efa þekktust fyrir bækurnar
um bróður Cadfael sem nú eru orðnar 20, sú síðasta kom
út 1994. Cadfael er munkur í Benediktaklaustrinu í Shews-
bury á 12. öld. Hann er fyrrum krossfari og hafði séð og
reynt sitthvað áður en hann gekk í klaustur. Forveri bróð-
ur Vilhjálms af Baskerville (Najn rósarinnar) þó sá hafi ver-
ið fransiskanamunkur. Nokkrar bókanna um bróður Cad-
fael hafa verið þýddar á íslensku.
Robert B. Parker: bandarískur f. 1932
Parker er prófessor í ensku og býr nálægt Boston og þar
gerast sögurnar um einkaspæjarann Spenser, en sú fyrsta
kom út 1974. Sögurnar eru í anda Chandlers, harðsoðnar
sakamálasögur, fyndnar og töff. Spenser er samt mannlegri
en fyrirrennarar hans að því leyti að hann á fasta vinkonu í
bókunum, eignast svo fósturson og í síðustu bókunum er
líka kominn hundur á heimilið. Þrjár bækur Parkers hafa
komið út á íslensku.
Carl Hiaasen: bandarískur
Hiaasen er rannsóknarblaðamaður á Miami og hefur
skrifað nokkrar sögur sem allar gerast á Flórída. Hann hef-
ur skemmtilega kímnigáfu, sögurnar eru mjög fyndnar og
spennandi. Þetta er ekki bókaflokkur um ákveðnar persón-
ur, heldur er hver saga sjálfstæð.
Nú er verið - eða búið - að kvikmynda eina af sögum
Hiaasen Strip Tease sem fjallar um nektardansmey og hálf-
Bókasafhið 20. árg. 1996 25