Dagblaðið Vísir - DV - 10.02.1986, Blaðsíða 10

10
DV. MÁNUÖAGUR10. FEBRÚAR1986
Utlönd
Utlönd
Utlönd
Utlönd
Vakning gegn ofbeldi
f imbakassanum
Gagnrýnendur ofbeldis í sjón-
varpi hafa í krossferð sinni gegn
blóði drifnu sjónvarpsefni bent
sérstaklega á stórvirkni Banda-
ríkjamanna í framleiðslu ó tómat-
sósu-sviðsmyndum til sýningar í
sjónvarpi. Og með því að það er
ódýrara að kaupa notaða sjón-
varpsþætti heldur en framleiða þá
sjálfir, þá flæðir bandaríska fram-
leiðslan víða yfir lönd.
Sérfræðingar í þessum efnum
segja að ofbeldisþættir eða myndir
seljist miklu betur en gamanþættir.
Hrottaskapurinn hefur grínið
undir í samkeppninni.
Samtök gegn ofbeldi í
skemmtidagskrám
Fólki, sem ofbýður þetta, hefur
orðið nokkuð ágengt í liðsafnaði
um mólstað sinn og ýmis samtök
hafa verið stofnuð um hann. Þau
reyna síðan að hafa áhrif á fram-
leiðendur sjónvarpsefnis, á stjórn-
endur sjónvarpsstöðva, á þing-
menn og svo auðvitað sjónvarps-
glápara almennt. Ein slík - al-
þjóðleg samtök gegn ofbeldi í
skemmtiatriðum (ICAVE) - uppá-
standa að Bandaríkin sendi frá sér
um 70% allra ofbeldismynda sem
eru í umferð hjá sjónvarpsstöðvum
um allan heim.
Þessi samtök eiga sínar deildir i
Ástralíu, Bretlandi, V-Þýskalandi,
Japan, Nýja-Sjálandi, Spáni, Sví-
þjóðog Thailandi.
Yfir 60% ofbeldi í einhverri
mynd
Þau halda því fram að 54% efnis
á aðalútsendingartíma sjónvarps-
ins á kvöldin í Bandaríkjunum slái
á strengi líkamlegs ofbeldis og 7%
til viðbótar snúist um tilfinninga-
legt ofbeldi, eins og þeir vilja skil-
greina þetta. Samtökin gáfu ýms-
um gangandi framhaldsþáttum þar
vestan hafs einkunnir, eftir því hve
mikið birtist í þeim af ofbeldi miðað
við klukkustund. „Lady Blue“
þótti verst með 50 ofbeldisgjörðir á
klukkustund. Þá er hvert skot,
hvert högg talið sem eining. Þar á
eftjr kom „A-Team“ (49 ofbeldis-
verk), síðan „Hunter“ (48) og
„Miami Vice“ (38).
ICAVE reiknast svo til að meðal-
lögga í sjónvarpinu skjóti svona
800 sinnum oftar af byssu sinni en
meðallögreglumaður í stórborg
gerir í raunveruleikanum. Enda er
mjög fast lagt að þeim síðarnefnda
að forðast að beita lífsháskalegu
valdi.
Sjónvarpsofbeldi varasamur
innflutningur
Samtökin vekja athygli á því að
sum þessara landa, sem kaupa
bandarískt sjónvarpsefni, hefta
innflutning á varningi, sem þykir
hættulegur, eins og til dæmis skot-
vopnum. Þau vilja vekja fólk til
umhugsunar um að sjónvarpsefni
geti einnig verið hættulegur inn-
flutningur. Einkum finnst þeim það
geta verið varhugavert á stöðum
eða í löndum þar sem viðsjár eru
fýrir og blóðsúthellingar. „Það er
varla mjög hollt að dæla stríðsefni
út á meðal fólks sem er sjálft ó
vígstövðum," segja þau.
Engar sönnur á skaðsemi
sjónvarpsgláps
Sjónvarpsstöðvamar, framleið-
endur og fylgismenn þeirra hnýta
sig mikið í það að rannsóknir á
afleiðingum sjónvarpsofbeldis gefi
engin afdráttarlaus svör við spurn-
ingum um hollustu slíkra útsend-
inga. Enda segja þeir að málið
snúist um smekk almennings og
hins vegar ritskoðun en ekki um
félagslegt tjón. Vitnað er í rann-
sóknir gerðar á hundruðum of-
beldismanna sem allir uxu upp ó
heimilum með sjónvarp. í engu til-
felli var ofbeldisferill þeirra rakinn
beint til sjónvarpsgláps.
En hinum hópnum fjölgar stöð-
ugt sem vill róa gegn ofbeldi í sjón-
varpi. Þar ó meðal em ýmsir full-
trúar læknisfræðinnar, svo sem
eins og samtök barnalækna sem
segja að sé ofbeldi stöðugt haldið
að fólki leiði það smám saman til
þess að fólk hætti að kippa sér upp
við ofbeldi og verði ónæmt fyrir
aíleiðingum þess.
Geðlæknar viðurkenna að engin
einstök rannsókn sanni af eða á
um ill áhrif ofbeldis í sjónvarpi, en
sé litið til allra þeirra hundraða
athugana, sem þykja hafa hnigið
fremur til áfellis sjónvarpsofbeld-
inu, þá segi það nokkra sögu.
Gömlum kenningum hrundið
af reynslunni
Á sjötta og sjöunda óratugnum
vom uppi kenningar um það að
ofbeldi í sjónvarpi væri hollt. Það
væri hreinsandi. Það veitti útrás
ofbeldiskenndinni sem blundaði í
mörgum eða kæmi í stað þess að
þeir létu hana bitna á lifandi fólki.
Þetta var svona álíka kenning og
þeirra sem vildu leyfa klám og
klámsýningar ef það gæti orðið til
þess að kynferðisglæpum fækkaði.
Þessum kenningum hefur verið
hafnað. Þær þykja afsannaðar af
reynslunni í tímans rás.
Það er talað um það að bandarísk
börn á aldrinum frá tveggja til tólf
ára horfi að meðaltali 25 klukku-
stundir á hverri viku á skjóinn.
Kannanir gefa til kynna að hver
sjónvarpsstöð sendi að meðaltali í
hverri viku 4 klukkstundir út af
efni sem bæði er laust við ofbeldi
og þykir heppilegt börnum. Þegar
þetta meðaltalsbarn er orðið full-
orðið hefur það horft á sjónvarp í
alls 15 þúsund klukkustundir. -
Það hefur ekki verið í skóla nándar
nærri jafnmargar klukkustundir.
Ofbeldi í kvikmyndum og sjónvarpsþáttum flæðir frá Bandaríkjunum til annarra landa og vilja margir flokka
það undir „hættulegan innflutning", eins og skotvopn sem háð eru eftirliti og takmörkunum.
Enn mótmæla meyjamar
við Greenham Common
Fyrst vakti mótmælastaðan gífur-
lega athygli og kjarnorkuandstæð-
ingar víðs vegar af Bretlandseyjum
komu saman við Greenham Comm-
on til að sýna stuðning sinn. Nú eru
aðeins rúmlega 40 konur eftir við
herstöðvahliðin og sitja sem
fastast.
Menn hafa deilt hart um stað-
setningu bandarískra kjamorku-
flauga í Evrópu á síðustu árum.
Árið 1981 kom hópur kjarnorku-
andstæðinga af kvenkyni sér upp
búðum við bandaríska flugstöð í
Greenham Common á Englandi í
því skyni að mótmæla komu
bandarískra stýriflauga til Bret-
lands og uppsetningu þeirra í her-
stöðinni.
Híma í tjöldum
Nú, Qórum og hálfu ári síðar, em
allar 96 stýriflaugamar komnar til
Englands og í 'skotstöðu neðan-
jarðar. En lítil breyting hefur átt
sér stað á meðal kvennanna sem
enn sjá ástæðu til að hafast við í
tjöldum 8Ínum við herstöðina. Yfir-
völd hafa árangurslaust reynt að
koma þeim í burtu en þær em
þrjóskar og virðast tvíeflast við
allar tilraunir yfirvalda. Á meðal
kvennanna er tilgangur þeirra með
mótmælastöðunni ennþó í fullu
gildi.
Nú búa um 40 konur á öllum aldri
í fimm tjaldborgum utan við hlið
flugstöðvarinnar sem staðsett er
tæpa hundrað kílómetra vestan við
London.
Spetznas í spilinu?
Fyrir konumar er mótmælastað-
an orðin hluti af daglegu lífi. Þær
hafa engar áætlanir um frekari
mótmæli uppi aðrar en þær að
gefast ekki upp og láta ekki verald-
leg yfirvöld né veðraguði flæma sig
á brott. Mótmælastöðuna telja þær
tóknræna fyrir veröld sem orðin
er vill vegar með gífurlegum víg-
búnaði.
Valkyrjumar við Greenham
Common komust aftur í fréttimar
í síðasta mánuði eftir að það
spannst út frá yfirvöldum að talið
væri að sérstaklega þjálfaðir sov-
éskir undirróðursmenn úr svoköll-
uðum Spetznas sérsveitum, og
auðvitað af kvenkyni, hefðu komið'
sér fyrir á meðal mótmælendanna
og væri ætlað sérstakt skemmdar-1
verkahlutverk á hernaðarsvæðinu
ef átök brytust út milli austurs og
vesturs. Forsvarsmenn kvennanna
hafa mótmælt öllum slíkum frétta-
flutningi er þær kalla áróðursbragð
sem ætlað sé að draga út baráttu-
þreki þeirra. Upplýsingarnar um
meintar Spetznassveitir Sovét-
manna birtust í hinu virta her-
fræðiriti, Janes Defence Weekly.
Sovétmenn neituðu alfarið að
kannast við nokkuð f fréttaflutn-
ingi herfræðiritsins og bresku blöð-
in vom meira að segja heldur tor-
tryggin á sannleiksgildi orðróms-
ins.
Gefastekki upp
Breska blaðið Guardian gerði svo
grín að öllu saman og sagði að svo
sannarlega þyrfti sovésku kvens-
umar á sérstakri þjólfun að halda
ef þær ættu að hafa komið sér fyrir
við Greenham Common, slíkur
væri kuldinn og vosbúðin er sífellt
herjaði á mótmælenduma sem ekki
hefðu einu sinni sómasamlegan
stað til að þvo sér almennilega.
f fyrstu vakti mótmælastaða
kvennanna gífurlega athygli og
fengu þær mikla umfjöllun í heims-
pressunni. Fjölmiðlar birtu myndir
af herskáum húsfreyjunum þar sem
þær veifuðu krepptum hnefunum í
átt að risaflutningaflugvélum
bandaríska flughersins sem nýlent-
gr voru fullhlaðnar kjamorkuflug-
skeytum.
Andstaða húsfreyjanna í Green-
ham Common varð að nokkurs
konar samnefnara fyrir andstæð-
inga kjarnorkuflugskeytanna í
Evrópu. Þúsundum saman flykkt-
ust kynsystur þeirra og stuðnings-
menn til herstöðvarinnar til að
sýna samstöðu sína.
Nú er öldin önnur. Herskáir
mótmælafundirnir heyra sögunni
til. Flaugarnar eru komnar, þeim
verður ekki auðveldlega snúið við.
Nú sitja eftirlfegukindurnar í
tjöldum sínum við Greenham
Common, of þrjóskar til að fara
heim en of máttfamar til að endur-
skipuleggja nýja mótmælaöldu.
Yfir skíðlogandi tjaldbúðareldi
segja þær hver annarri sögur af
baráttu sinni við yfirvaldið sem
sífellt reynir að flæma þær í burt.
Umsjón: Guðmundur Pétursson og Hannes Heimisson