Dagblaðið Vísir - DV - 10.02.1986, Blaðsíða 14

14
DV. MÁNUDAGUR10. FEBRÚAR1986
Frjálst.óháÖ dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóriog útgáfustjórí: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLLSTEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLT111, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLT111
Prentun: ÁRVAKUR HF. -Áskriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð í lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Marcos þrjózkast við
Þótt Corazon Aquino hafi unnið forsetakosningarnar
á Filippseyjum, er fremur ólíklegt, að hún komist til
valda. í morgun virtust mestar líkur á, að Ferdinand
Marcos mundi halda dauðahaldi í völdin og láta þægt
þingið lýsa sig sigurvegara.
Óháðir áhorfendur eru sammála um, að menn Marc-
osar hafi stundað stórfellt kosningasvindl. Ofríki þeirra
var slíkt, að starfsfólk við talningu átti fótum fjör að
launa. Þessar kosningar eru einn svartasti bletturinn á
ljótri glæpasögu Marcosar Filippseyjaforseta.
Óháð eftirlitsstofnun og erkibiskupinn í Manilla hafa
lýst Corazon sigurvegara kosninganna og telja hana
hafa unnið með miklum yfirburðum. Jafnvel kosninga-
stofnun ríkisins varð um tíma að viðurkenna, að hún
stæði framar í talningunni.
Frank Murkowski, öldungadeildarþingmaður repú-
blikana í Alaska, kom í nótt frá Filippseyjum heim til
Anchorage. Hann var í eftirlitsnefnd Reagans Banda-
ríkjaforseta. Við komuna sagði hann, að menn Marcosar
væru önnum kafnir við að falsa kosningaúrslitin.
Þegar nóg hefur verið falsað, er ætlunin, að þjóð-
þingið á Filippseyjum, sem að mestu er skipað mönnum
Marcosar, komi saman til að lýsa hann sigurvegara.
Fyrstu fréttir bentu ekki til, að Marcos mundi koma
heiðarlega fram í þessu máli frekar en öðrum.
Ferdinand og Imelda Marcos eru sennilega mesta
þjófahyski, sem nú er uppi í heiminum. Þau hafa merg-
sogið Filippseyjar og komið milljörðum fyrir í Banda-
ríkjunum og víðar um heim. Talið er, að Suharto í
Indónesíu komist ekki í hálfkvisti við þau í þjófnaði.
Þar á ofan er líklegt, að Marcos eða frúin hafi látið
myrða einn helzta stjórnarandstæðinginn, eiginmann
Aquino, á flugvellinum í Manila. Yfirmaður hersins var
að vísu sýknaður í því máli, en á afar vafasömum for-
sendum. Hann er hægri hönd Marcosar.
Kominn er tími til að létta oki Marcosar af Filippsey-
ingum. Kosningarnar gáfu vonir um, að bættir tímar
væru í aðsigi. Ef til vill sér Marcos að sér og viðurkenn-
ir ósigur sinn. En í morgun voru því miður engin teikn
á lofti um, að hann mundi virða leikreglur.
Bezt væri, að Ferdinand og Imelda færu til útlanda
og byrjuðu að eyða illa fengnum auði sínum. Lítill vafi
er á, að þau fengju hæli í Bandaríkjunum sem gamlir
skjólstæðingar Bandaríkjastjórnar. Raunar kæmi vel á
vondan, að þau settust að þar.
Filippseyjar ættu að geta verið ríkt land, en þjóðinni
hefur verið haldið í sárustu fátækt. Hún hefur menntun
og dugnað til að komast áfram eins og Suður-Kóreu-
menn, Taiwanir og Singapúrar hafa gert. En persónuleg
græðgi Marcosar hefur gert hana fátæka.
Þessi heimshluti skiptir Vesturlönd miklu máli. Þar
hefur verið tilhneiging til lýðræðis, sumpart fyrir áhrif
frá Japan og Vesturlöndum. Slíkrar tilhneigingar verð-
ur ekki víða annars staðar vart í þriðja heiminum, þar
sem einræði harðstjóra er hin almenna regla.
Um leið hafa flest ríkjanna í þessum heimshluta sótt
fram í átt frá þriðja heiminum til vestrænnar iðnbylting-
ar og bætts efnahags. Filippseyjar hafa setið eftir, ein-
mitt fyrir tilstilli Marcosar-hjónanna, sem hafa ein-
göngu hugsað um að skara eld að eigin köku.
Vonandi tekst glæpalýð Marcosar ekki að hindra
valdatöku hins rétt kjöma forseta, Corazon Aquino.
En útlitið var því miður svart í morgun.
Jónas Kristjánsson
Kjallarinn
eru meira að segja til langskóla-
gengnir „menntamenn" sem halda
að það sé verðmætasköpun að
leggja háa álagningu á innfluttar
vörur.
Og það er alkunna að fólk, sem
hefur „ekkert lært“, þ.e. fólk sem
hefur „aðeins“ skyldunámið að
baki (9-10 vetur), reynir ekki einu
sinni að gera skattskýrsluna sína
sjálft, þótt það hafi ekkert fram að
telja nema launin sín og ef til vill
eina fasteign, hvað þá að það leggi
í að starfa við einföldustu skrif-
stofustörf.
Svartagallsraus?
Enginn má skilja orð mín sem
svartagallsraus undir kjörorðun-
um að það sem var nógu gott um
síðustu aldamót sé nógu gott nú.
Þvert á móti vil ég um fram allt
að menn hugsi í nútímanum. Verk-
menntun skal vera eftir nútíma-
þörfum fyrir allar stéttir, líka þær
sem vinna að sjávarútvegi, en hætt
kennslu í úreltum vinnubrögðum
og lagt niður fræðistagl um hluti
sem enga hagnýta þýðingu hafa,
en menn geta fundið í uppsláttar-
ritum ef þeir þurfa á því að halda.
Núverandi menntakerfi er orðið
svo úr sér gengið að engin leið er
til að lappa uppá það, því á að
henda og byggja nýtt frá grunni.
„Kjaftaskurinn"
Núverandi menntamálaráðherra
er ekki líklegur til stórræða. Áður
en hann komst í ráðherrastól vann
hann sér það helst til frægðar í
mennta- og menningarmálum að
berjast heila nótt á Alþingi íyrir
tilveru setunnar og hljóta „kjaft-
askinn" að launum, enda vel að
honum kominn. Síðan féll hann á
réttritunarprófi unglinga. Sem
menntamálaráðherra er hann al-
ræmdur fyrir afglöp og lögbrot, að
mati lagaprófessors, í afskiptum
sinum af Lánasjóði námsmanna. í
umræðunni, sem á eftir fylgdi,
viðraði hann helst þá hæfileika sem
gerðu hann verðan „kjaftasksins",
en bar sig aumlega undan gagn-
rýni, sem hann telur fram setta til
að níða hann að ósekju. Af honum
er lítils að vænta.
„Hvaða nauðsyn ber til þess að fólk þurfi allt að 15 vetra undir-
búningsnám áður en það fer að læra til þeirra starfa sem það ætlar
að stunda?“
„Þú endar í fiski ef þú lærir
ekkert" er stóra trompið sem is-
lenskir foreldrar slá út þegar öll
önnur rök þrýtur við lötu börnin
sem nenna ekki i langskólanám.
Sorgleg örlög þjóðar sem byggir
afkomu sína á fiski. Ég fer ekkert
dult með þá skoðun mína að sökina
á að svona er ástatt í menntamálum
okkar er að finna hjá „menningar-
frömuðum" þjóðarinnar. Með slag-
orðum og sýndarmennsku hefur
þeim tekist að halda þjóðinni í
þeirri ævagömlu trú að hin eina
sanna leið til hagsældar þjóðarinn-
ar og hamingju manna liggi í gegn-
um langskólanám í ótrúlegustu
atvinnugreinum, allt frá bama-
pössun til skurðlækninga, frá inn-
heimtustörfum (afsakið, þarna átti
að standa lögfræði) til skolplagna.
Nema fiskveiðar og vinnsla, til þess
þarf ekkert að kunna. Enga fræðslu
SIGURJÓN
VALDIMARSSON
FORMAÐUR LANDSNEFNOAR
BANDALAGS JAFNAÐARMANNA
Sýndarmennska
menntakerfisins
„Sýndarmennska okkar íslendinga í
w uppbyggingu menntakerfisins er með
ólíkindum. Við höfum apað eftir tilraun-
um annarra þjóða, einkum Svía, en sitjum
uppi með menntakerfi sem er okkur alltof
dýrt og skilar okkur alltof litlu.“
er heldur að fá um hvernig á að
flytja út vöru og afla henni mark-
aða hjá öðrum þjóðum.
Alltof dýrt og
skilar alltof litlu
Sýndarmennska okkar Islend-
inga í uppbyggingu menntakerfis-
ins er með ólíkinduin. Við höfum
apað eftir tilraunum annarra
þjóða, einkum Svía, en sitjum uppi
með menntakerfi sem er okkur
alltof dýrt og skilar okkur alltof
litlu.
Á liðnum öldum og eitthvað fram
á þessa voru það forréttindi að fá
að læra og ungir menn lögðu mikið
í sölumar til að verða þeirrar náðar
aðnjótandi. Þá skorti þjóðina
þekkingu á flestum sviðum og þá
varð til setningin: mennt er máttur.
Síðan hefur mikið vatn runnið til
sjávar og við höfum komið okkur
upp menntakerfi sem er vaxið
okkur langt yfir höfuð. Nema í
undirstöðu alls kerfisins, fiskveið-
um, fiskvinnslu og markaðsöflun,
þar þarf ekkert að kunna.
í fæstu sniðnar að þörfum
þjóðarinnar
Ekki veit ég hvort menntafröm-
uðimir gera sér grein fyrir hvílíkan
skrípaleik þeir hafa sett á svið,
þegar þeir sporðrenna hugmyndum
sem starfsbræður þeirra meðal
milljónaþjóða setja fram en eiga
lítið erindi hingað þar sem skilyrð-
in eru öll önnur. I samræmi við
slíkar kenningar eða hugmyndir
eru menntunarkröfur til starfsrétt-
inda á flestum sviðum í fæstu
sniðnar eftir þörfum og fjárhags-
legri getu þjóðarinnar.
Hafa tapað eðlilegri
og heilbrigðri hugsun
Hvaða nauðsyn ber til þess að
fólk þurfi allt að 15 vetra undir-
búningsnám áður en það fer að
læra til þeirra starfa sem það ætlar
að stunda? Menn ættu að gera sér
grein fyrir að skyldunám nútímans
innifelur tvöfalda, þrefalda eða
jafnvel margfalda skólagöngu á við
þá sem hámenntamenn fyrri tíma
áttu að baki þegar þeir luku námi.
Og hverju skilar allt þetta nám
okkur? Því miður verður það að
segjast að það skilar aðeins að litl-
um hluta hámenntamönnum, sem
standa undir því nafni, en að mikl-
um hluta langskólagengnum
mönnum sem hafa tapað eðlilegri
og heilbrigðri hugsun í kennisetn-
ingastagli „spekúlanta“ milljóna-
þjóðanna.
Illaávegistattfólk
Margir þeirra eru svo illa á vegi
staddir að þeir geta ekki einu sinni
þýtt kennisetningamar á íslenskt
mál, heldur verður úr óskiljanlegt
rugl, þegar þeir reyna það, eins og
þjóðinni er löngu kunnugt um. Það
í rökréttu samhengi við spillt
stjórnkerfi
Hugsandi Islendingar hafa flestir
gert sér ljóst að skólakerfið er
miklu frekar sniðið að þörfum
kennaranna heldur en nemend-
anna. Það er í rökréttu samhengi
við spillt stjómkerfi okkar, þar sem
hagsmunir „fyrirmanna“ sitja í
fyrirrúmi fyrir hagsmunum heild-
arinnar. En það er samt heildin sem
verður að borga gífurlegar fjár-
hæðir sem sóað er í ranga mennta-
stefhu. Gömlu flokkamir fjórir em
ekki líklegir til að gera neinar
breytingar að gagni í svo stóru
máli, enda er „kjaftask“þeginn
dæmigerður fulltrúi þeirra með
alla sína sýndarmennsku. Eina
vonin til að ná árangri er að þjóðin
snúi baki við þeim stöðnuðu vörð-
um eiginhagsmuna og fylki sér um
það stjómmálaafl sem hlaut að rísa
upp sem eðlilegt var við úrkynjun
gömlu flokkanna, Bandalag jafn-
aðarmanna. Geri þjóðin það má
vænta þess að í framtíðinni segi
foreldrar við lötu börnin sín: „Þú
kemst ekki í fisk, nema þú lærir“.
Sigurjón Valdimarsson.