Dagblaðið Vísir - DV - 25.03.1987, Blaðsíða 32

32
MIÐVIKUDAGUR 25. MARS 1987.
V

Dægradvöl
er nokkurs konar lögmál orkunnar
og þróaðist fyrir örófi alda austur í
Asíu. Megininntak lögmálsins er
listin að finna jafnvægi, hvort heldur
er í samsetningu á mat eða eða öðr-
um hliðum lífsins.
Soffia sagði að engin fanatík væri
ríkjandi viðvíkjandi hvað mætti og
hvað mætti ekki en sagði að spurn-
ingin væri í hve miklu magni maður
borðaði fæðuna frekar en hvað mað-
ur borðaði. Til frekari útskýringa
má segja sem svo að jafnvel hollasta
fæða getur orðið óholl sé hennar
neytt í óhófi en að sama skapi er í
lagi að fá sér þann mat í hófi sem
maður veit að ekki er æskilegur til
neyslu hversdags.
Borði maður í töluverðu magni
svokallaða stressfæðu, sem einkum
felst m.a. í kaifi, sykri og rauðu
kjöti, endar maður með því að verða
stressaður, segir Soffia, og þess
vegna er mikilvægt að neyta fæðu
sem vegur upp á'móti þeim áhrifum
- og auðvitað er best að minnka við
sig stressfæðið. Grænmeti, koffín-
lausir drykkir eins og til dæmis
svokallað þriggja ára te, mu-te og
ýmiss konar jurtate, ásamt öðrum
mat sem er tiltölulega ómengaður
og helst án aukaefha er fæða sem
ekki hefúr þessi stressandi áhrif.
Jurtaæta í bland
Gunnhildur Emilsdóttir hefúr í
fimmtán ár haft áhuga á jurtafæði
og öðru er því viðvíkur og segist
vera jurtaæta meira og minna.
„Stundum hef ég haft fisk og kjöt í
bland en núna er ég hrifnust af jurta-
fæðinu ásamt fiski.“
Hún segir almennan áhuga fólks
á jurtafæði hafa aukist mjög mikið
í gegnum árin og aðalbreytinguna
telur hún vera þá að áður hafi áhug-
inn aðallega verið bundinn við unga
fólkið en nú sé eldra fólkið hætt
fussa og taki nú meiri þátt í að
breyta mataræðinu og bæta það.
Það er ekki neitt leyndarmál, sagði
Gunnhildur, að margar tegundir af
kjöti á íslandi eru sprautaðar með
hormónum eða hormónar settir í
fæði dýranna. Þetta er þekkt fyrir-
bæri víða erlendis og hefur haft í för
með sér breytt vaxtarlag fólks eins
og alkunna er og í því sambandi er
oft bent á Bandaríkjamenn. I Dan-
mörku er svo mikið af kvenhormón-
um í svínakjöti og kjúklingum að
fólki er ráðlagt að neyta þess í hófi
því það hefur ósjaldan komið fyrir
að drengjum hafa byrjað að vaxa
brjóst ásamt þvi að fita hefúr sest á
fólk í óeðlilega miklum mæli.
Gunnhildur sagði að lokum að hún
hefði áhuga á að reka matstað sem
byði upp á grænmetisrétti og heilsu-
fæði en það verkefni bíður síns tíma.
Söl til manneldis
Eitt af því sem makróbíótikin
bryddar upp á er notkun sölva i
matargerð og er það ekki nýtt fyrir-
bæri á íslandi því notkun sölva hefur
verið þekkt um langan tíma hérlend-
is og í bókinni íslenskir sjávarhættir
er greint frá þvi að söl hafi verið
töluvert mikið notuð til manneldis.
Þau voru etin með harðfiski, brauði,
kartöflum og rófum og höfð í grauta,
kökur og brauð.
Það tíðkaðist einnig að dýfa sölv-
um í lýsi og eta þau þannig ef ekkert
annað feitmeti var á borðum.
Sölin höfðu einnig mikla þýðingu
sem lækningajurt og Bjami Pálsson
landlæknir sagði þau hafa lækn-
ingamátt gegn gigt, niðurgangi,
lystarleysi, ófrjósemi og kyndeyfð
svo eitthvað sé nefrit. Það var álit
manna að þau hefðu styrkjandi og
hressandi áhrif yfirleitt og víða þótti
heimilisfólki söl vera sælgæti.
Fyrir stuttu var hér haldið nám-
skeið í því hvemig matreiða á
samkvæmt ákveðinni stefhu sem
kallast makróbíótik. Einn af þremur
kennurum á matreiðslunámskeiðinu
var Dani að nafni Tue Gertsen en
hann hefúr um langt skeið lagt stund
á makróbíótik og aðferðir í því sam-
bandi og rak hann um tíma miðstöð
í þessum fræðum i Kaupmannahöfn.
Tue Gertsen hefur haldið fyrir-
lestra á vegum félagasamtaka
hérlendis um markmið makróbíótik
við góðan orðstír.
Hann segir þessa stefnu hafa verið
þekkta í meira en 20 ár í Danmörku
og mun lengur í öðrum löndum. Til
dæmis sagði hann að 5% þjóðarinn-
ar í Belgíu hefðu matarvenjur sínar
með þessum hætti.
Ástæðu þess að hann væri staddur
hér á landi sagði hann aðspurður
vera þá að hann hefði í fyrstu verið
beðinn um að koma hingað til lands
til að halda fyrirlestra. Áhugi fólks
var mjög mikill svo það var ákveðið
að halda matreiðslunámskeið til að
kynna fólki undirstöðuatriðin í að
matreiða í anda makróbíótik.
Vaxandi áhugi fólks á hollum
gæðamat
Tue Gertsen sagði áhuga fólks
vera ört vaxandi á hollri fæðu sem
umfram allt væri fyrsta flokks gæða-
vara, þ.e.a.s. vara sem er án ónauð-
synlegra eiturefna eins og
skordýraeiturs, plöntueiturs og
skaðlegra litar- og gerviefna, svo
eitthvað sé nefnt.
„Þú ert það sem þú borðar"
Undirstöðuna í makróbíótik sagði
Tue Gertsen vera eftirfarandi þijú
atriði.
í fyrsta lagi er mikilvægt að fæðan
sé sem allra best, að hún sé eins
ómenguð og mögulegt er en einmitt
þetta atriði er mikið vandamál, ekki
síður hér á landi en annars staðar.
Tue Gertsen sagði að sér fyndist
ekki vera gert nógu mikið af hálfu
hins opinbera í því að upplýsa fólk
um gildi þess að borða ómengaða
og næringarríka fæðu. í Danmörku
sagði hann yfirvöld sýna þessu máli
mun meiri áhuga og til dæmis hefðu
yftrvöld þar staðið fyrir áróðurs-
'nerferð undir slagorðinu „Þú ert það
sem þú borðar" ásamt því að inn-
leiða góð mötuneyti í alla skóla fyrir
nemendur.
Tue var alveg gáttaður á því
sjoppufæði sem viðgengst í skólum
hér því hann sagði það mjög mikil-
vægt að böm nærðust á sem hollastri
fæðu til að byggja sig upp, ekki síst
til seinni tíma litið, því lengi býr að
fyrstu gerð.
í öðru lagi á fæðan að koma frá
nærliggjandi slóðum viðkomandi
eintaklings. Maður á norðurslóðum
á samkvæmt því að neyta þeirrar
fæðu sem sprettur í jarðvegi í svip-
uðu loftslagi og hann sjálfur býr við
og álíka gildir um dýr sem hann
leggur sér til matar.
I því sambandi nefndi Tue Gertsen
að fólk ætti ekki að neyta fæðu frá
suðlægum löndum nema í hófi. Syk-
urinn er einmitt dæmi um fæðu sem
ekki á rætur sínar að rekja til heima-
slóða okkar enda hafa margar
rannsóknir sýnt fram á samhengi
sykuráts og sjúkdóma.
í þriðja lagi er lögð áhersla á að
innbyrða ekki meira en líkaminn
ræður við og þess vegna er mikil-
vægt að hreyfa sig til að koma
hreyfingu á blóðrásina sem hjálpar
til við að losa líkamann við úrgangs-
efni.
Að borða í takt við árstíma
Ein meginreglan í makróbíótik er
sú að velja sér fæðutegundir í sam-
Texti: Dröfn Hreiðarsdóttir DV-myndir: Gunnar V. Andrésson
Gunnhildur Emilsdóttir og Tue Gertsen leiðbeindu á matreiðslunámskeiðinu og kenndu fólki að matreiða á
makróbíótíska vísu.
ræmi við árstíma. Að vetri til á að
leggja áherslu á fisk, steinefnaríkan
mat, salt og aðra fæðu sem hefur
hitandi áhrif á líkamann. Á sumrin
aftur á móti er talið ráðlegt að neyta
fæðu sem hefur kælandi áhrif eins
og ávextir, grænmeti og mjólkurvör-
ur.
Mælt er með eftirfarandi sjö fæðu-
flokkum: komvöru, grænmeti,
þangi, baunum, fræi og hnetum,
Að fyrirbyggja sjúkdóma
Tue Gertsen talaði um það að
matarvenjur hér á landi væru ein-
hveijar þær verstu sem hann hefði
kynnst, miðað við Norðurlöndin og
víðar, og taldi að yfirvöld ættu mik-
ið verk fyrir höndum við að upplýsa
fólk um mikilvægi góðrar fæðu, ekki
síst sem lið í því að fyrirbyggja ýmsa
kvilla og sjúkdóma.
Að lokum hafði hann orð á því að
þessi mikli áhugi íslendinga á fyrir-
lestrum og námskeiðum hans stafaði
ef til vill af því að ekki væri nóg
gert til að veita fólki upplýsingar
um þessi málefrii.
Ekki hvað - heldur í hve mikl-
um mæli
Soffia Karlsdóttir er ein af þeim
sem stúderað hafa mataræði og ýms-
ávöxtum frá nálægum slóðum og
loks fiski.
Tue talaði um að væri sykur,
ávextir, rautt kjöt og venjulegt salt
notað í mörg ár hefði það stressandi
áhrif á líkamann og þess vegna bæri
að forðast ofneyslu þessarar fæðu.
íslendingar hefðu í eðli sínu sterka
líkamsgerð - enn sem komið væri -
og að þeir hefðu þess vegna gott
tækifæri til að halda því, svo framar-
lega sem þeir hugsuðu sinn gang í
matarvenjum.
Að lokum minntist Tue á það að
ar kenningar í því sambandi í
skólum erlendis og leiðbeindi hún á
matreiðslunámskeiðinu.
Samkvæmt kenningum makróbí-
ótik lagði hún mikla áherslu á að
setja matinn saman á réttan hátt
samkvæmt lögmáli Yin og Yang sem
Nemendur fylgdust með hvernig Soffía Lára matreiddi en námskeiðið stóð yfir eina helgi.
önnur leið í fæðuvali
Makróbíótik -