Dagblaðið Vísir - DV - 23.07.1988, Side 33

LAUGARDAGUR 23. JÚLÍ 1988.
45
Iitli skítur í fótbolta
Utan við gluggann minn eru
nokkrir pottormar í fótbolta. Af og
til hafa þeir svo eindregna afstöðu
í sambandi við eitthvert atvik í
leiknum að þeir stöðvast við og
upphefja háværar deilur. Handan
við grænan völlinn er skurður, hin-
um megin við skurðinn er mat-
jurtagarður og svo blasir við gam-
aldags burstabær sem er alls ekk-
ert gamall, svo víöáttumikil slétta
sem teygir sig upp í fjall. Eiginlega
er þetta útsýni nákvæmlega eins
og myndirnár sem ég teiknaði í
teiknitímum í barnaskólanum fyr-
ir löngu: grænt gras, bær meö
þremur burstum og reykur sem lið-
aöist upp í bláan himin og fjall í
fjarska, grænt á litinn og svo gul
sól sem virtist hafa dottið ofan á
fjallið.
Fótbolti og pólitík
Pottormarnir sem sparka bolta
hér fyrir utan rjúka af og til saman
út af smávægilegum atvikum, að
því mér finnst. Þeir deila um þaö
hvort boltinn hafi farið út af, hvort
einhverjum hafi verið hrint löglega
eða ólöglega, hvort einhver hafi
brugðið fæti fyrir andstæðing el-
legar snert boltann méð hendi. Þeir
minna mig um margt á pólitíkusa,
þessir strákar, og ég tek það fram
að ég ætla ekki að segja orö um
pólitík hér og nú. Ég hef ekki vit á
pólitík og á sólríkum sumardegi
engan áhuga. Hún verður að bíða
haustsins, pólitíkin, eða næstu
stórrigninga. En þótt ég ætli ekki
að ræða pólitík, þá minnir hún mig
samt á fótboltamenn sem rífast.
Eða berjast harðvítuglega um
knöttinn. Til aö mynda er þarna
úti á vellinum bakvörður sem ég
myndi aldrei velja í nokkurt lið.
Hann er of lítill. Hann er of lítill
miðað við hina, en hefur fólskulegt
í talfæri
Gunnar Gunnarsson
skap, sparkar í fótleggi þeirra
stærri þegar hann getur og skákar
í því skjólinu að hann er smár og
hinir svo vel upp aldir að þeir
sparka ekki í smápeð. Þeir sitja
stundum gráti nær á vellinum og
nudda sköflunginn og horfa á eftir
litla skít sem brunar upp völlinn
með boltann sem átti svo sannar-
lega að komast í netið upp úr þess-
ari sókn.
Hlutdrægur dómari
Það verður einhver að dæma
þetta, æpir nú einhver úti á vellin-
um. Þeir eru stopp eina ferðina enn
og rífast eins og hundar og kettir
um hvort liðið eigi fríspark. Ég er
áð hugsa um að drífa af þessa grein
og vinda mér út í sólina með gömlu
blokkflautuna mína, bjóðast til að
dæma. Ég hefði bara gott af því.
Og knattspyrna er áreiðanlega pól-
itískt þroskandi án þess að ég geti
hugsað mér að tala um pólitík eða
jafnvel þroska mínu pólitísku
hugsun. Pólitík? Gengur þaö ekki
út á að pota sér í áhrifastööu til aö
geta síðan potaö vinum sínum í
aðrar áhrifastöður? Mér hefur virst
það. Litli skíturinn í bakvarðar-
stööunni spakar í fótleggi vegna
þess að hann nær ekki til sín knett-
inum öðruvisi. Og ég heyri á hon-
um að honum finnst hann eiga rétt
á knettinum vegna þess að bróðir
hans, sem er í marki, á boltann.
Þetta er náttúrlega ekki hægt.
Svona hugarfar dugir ekki. En er
samt svo algengt. Að minnsta kosti
á vellinum hér fyrir utan gluggann.
Röggsamur dómari
nokkuð að vera að fara hér út til
að dæma fyrir strákana. Ég er trú-
lega ekki nógu röggsamur. Mér
hættir til að upphefja vangaveltur,
ræða málin, tala menn til í stað
þess að brúka bara gula eða rauða
spjaldið. Þeir eru nú stundum með
dómara, þessir drengir hér. Hann
kemur á stórum bíl, flautar álengd-
ar niðri á veginum til að allir viti
að nú er hann að koma, vindur sér
út og tekur alyöru dómaraflautu
úr vasanum. Á nokkrum mínútum
hefur hann komiö reglu á kaosið,
bendir mönnum og skipar og flaut-
ar og flautar og dæmir og dæmir,
heldur leiknum í járngreipum, rek-
ur suma út af og ég hef séð hann
snoppunga aðra. En þeir þola hann
samt vegna þess að hann færir
þeim reglu, skipulag - úrslit úr
leiknum. Hann er aö vísu fjandan-
um hlutdrægari enda stóri bróðir
litla skíts og markvarðarins, stærri
en allir á vellinum, líka stærri en
stóru strákarnir, hann ræður. En
hann er ekki vinsæll. Það hverfur
öll gleði þegar hann birtist, það sé
ég. Og fyrir suma verður hann aö
martröð.
Sjónvarpsfótbolti
Eiginlega finnst mér skemmti-
legra að horfa á fótbolta í sjón-
varpi. Sá fótbolti er oftast útlensk-
ur, kallarnir eru víðsfjarri, allir
atvinnumenn, og þótt þeir leiki
stundum harkalega er það fag-
mannlega gert. Og sjónvarpið end-
ursýnir mörkin og snilldartaktana.
Eiginlega er ég að veröa latur að
fara á völlinn. Og sama gildir um
póhtíkina. Mér finnst gaman að sjá
útlenda meistara í blöðúnum eða
sjónvarpinu, sjá stutt klipp af Gor-
batsjoff að lýsa hugmyndum um
framtíð stórs ríkis. Þegar maður
kíkir á þetta á heimavelli - horfir
á þá pólitík sem skiptir mann
skratti miklu máli - þá er maður
allt i einu nánast orðinn þátttak-
andi í bolabrögðum og geöillsku
kauða eins og litla skíts sem á allt
sitt undir dómaranum bróður sín-
um. Eins og til dæmis um daginn
þegar - nei. Ég ætla ekki að tala
um pólitík. Ég ætla að horfa á fót-
boltann út um gluggann. Eða -
kannski maður herði upp hugann,
nái í gömlu blokkflautuna og bjóði
strákunum óvilhalla dómgæslu og
jafnvel lærðar vangaveltur um
réttmæti hvers úrskurðar. Þeir
hefðu bara gott af því - ekki
satt?
Ég veit reyndar ekki hvort ég á
Vísnaþáttur
Svona eins og gerist og gengur
Undarlegt kann það að virðast að
vera um hásumar í hlýju herbergi,
sitjandi viö nýtískulegt borð og
hamrandi á nútímalegt tæki, vísur
sem sumar þær elstu gætu verið
aldagamlar. En ég tek þær allar úr
dauðsmanns skrifum, get þó ekki
nefnt hann með nafni. Eg held
hann hafi dáið á góðum aldri,
óvænt, eins og oft vill verða, ógiftur
og barnlaus.
Honum gafst ekki tóm til að
ganga frá handritum sínum. Vinir
hans og ættingjar sendu vísnakass-
ann hans, þar sem aðeins ein staka
var á hverjum miða, í handritasafn
Landsbókasafnsins. Svona hefur
farið fyrir fleirum en honum. í
hálfunnin handaverk hans ganga
óboðnir gestir. Hitt er þó enn al-
gengara, og alltaf að gerast, að
handritum efnilegra manna sé
orðalaust kastað ef þeir deyja
snögglega um aldur fram.
Síðasta blað þessa greinarhand-
rits er þó áður skrifað og er úr
minni eigin verksmiöju. Ég hef
stundum þann hátt á aö tengja
saman fortíð og nútíð.
Hart í ári
í.
Á góuþrælinn gekk ég út
að grafa rætur,
og svo mínar allar dætur,
óspjallaðar heimasætur.
Þröngt hefur verið í búi hjá þess-
um hagmælta manni.
2.
Bjami Bjarnason á Brekku í
Skagafirði orti. Ekkert veit ég
meira um hann: .
Á himininn skyldi ég höggva rauf
og henda þér upp á stallinn,
ef þú tækir tóbakslauf
og træðir upp í kallinn.
3.
Útsynningur einatt flýgur hraður,
Ægir hefur enga ró,
aldrei gefur bein úr sjó.
Þetta er einkennileg vísa og sjálf-
sagt mjög gömul.
4.
Á Borgarfelli biskup Steinn
bjó um sína daga.
Biblíuna alla einn
át í sálarmaga.
Og næst er gamalt ráð í kvenna-
málum sem hefur eflaust komið að
litlu gagni.
5.
Á svellum vindi sigla ber,
en sel ei hug þinn ungri frú.
Rastalöður einatt er
óhultara en kvennatrú.
Víða komið við
6.
Og þessi kvað vera ort í útreið-
artúr í Reykjavík fyrir tíma bfl-
anna. Höfundar ekki getið.
Ástin hún var ekki stygg
í útreiðinni.
Þau föðmuðust svo fór um hrygg
hjá frökeninni.
Maður, sem lá með mér á spítala
fyrir mörgum árum og ég lét heyra
þessa vísu, nýbúinn að finna hana,
sagði mér eftirfarandi sögu. Hió
mikið. Verð að láta hana fylgja
hér. Maður man þessa tíma, sagði
hann. Þá fórum við lausamenn í
Reykjavík í útreiðartúra þegar við
gátum. Það var á björtum sunnu-
degi, fór ekki alfaraleið. Heyri
hnegg, stoppa og lít niður í laut.
Þar hggja piitur og stúlka í besta
gengi. Halda samt hvort í sinn hest.
Þau voru snögg að komast á bak.
Hún með buxurnar í annarri hend-
inni, en hann komst bara í aðra
skálmina sína. Þetta var í Blesu-
grófmni.
7.
Eftirsóknarverð hefur sú stúlka
verið sem þessi staka er ort um:
Hjörtu Þura hefur tvö,
hægra og vinstra megin.
Ó, að þau væru orðin sjö,
þá yrði margur feginn.
En skammgóður vermir þætti
sumum það. En þetta er greinileg
tækifærisvísa.
8.
Hér er þingvísa frá 1911 og á að
vera eftir Hannes Hafstein og mun
aðalandstæðingur hans jafnan,
Björn Jónsson ritstjóri nefndur:
Húnverja var huglaus vörn,
heykjast þeir sem prjónar.
En allir spörkuðu þeir auman Björn
Alþingisins Jónar.
Heitt í glóðum á þingi eins og
jafnan.
9.
Heldur dapurt hjá honum
hann því pínir kvefið.
Allt er fallegt á honum,
augun bæði og nefið.
Frá okkar tíð
Ég sagöi frá þvi nýlega í blaða-
viðtali aö fyrsta ljóðabók mín, sem
út kom 1937, hefði heitið Ég ber að
dyrum. Og eigi alls fyrir löngu
eignaðist ég vísu sem ég hafði ritað'
á eintak bókarinnar og gefið ungri
stúlku, ættaðri úr Þingeyjarsýslu.
Þaö mun hafa verið á stríðsárunum
að ég kynntist henni í húsi sameig-
inlegs vinafólks og engin undirmál
verið í efni vísunnar. En henni var
ég búinn að gleyma þegar ég nú
fékk hana í hendur.
En hitt mundi ég enn að einmitt
á stríðsárunum vorum við tvö ung
skáld að sumarlagi á ferð um sveit
stúlkunnar og höíðum með okkur
tjald. Við litum samt inn á bæ for-
eldra hennar en auk hennar voru
tvær aðrar greindar og blómlegar
heimasætur og gáfuð húsfreyja
þar. Var okkur vel tekiö.
En húsbóndi var ekki heima,
þjóðkunnur skáldbóndi. En þegar
við sátum þar í góöu yfirlæti kom
hann. Þá breyttist allur andi vistar-
innar og styttist ósjálfrátt. Hann
vildi fara að tala viö okkur um
pólitík og hafði þar allt á hornum
sér, enda fljótt fundið, og vitað fyr-
ir, að við vorum þar á annarri hnu
en heppilegt þótti. Við vorum ekki
í bónorðsferð.
En nú þegar ég fæ vísuna í hend-
ur fer ég að halda að karl hafi grun-
aö okkur um græsku. En hún má
vel birtast þó ekki sé merkileg:
í sumar þegar sólin skín,
ég sjálfur ber að dyrum.
Ætli þar bíði ástin mín
áijáður ég spyr um.
Það var ein af heimasætunum,
nú þjóðkunn menntakona, sem
kunni vísuna og gaf mér hana.
Jón úr Vör
Fannborg 7
Kópavogi.