Dagblaðið Vísir - DV - 01.10.1988, Blaðsíða 46

62
LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER 1988.
Indland er land sem reynir á þol-
rif ferðamannsins. Það getur verið
allt í senn, stórkostlegt, þreytandi
og indælt, o'g loks getur það reitt
menn til reiði. Þar skyggir hið dag-
lega líf jafnvel á leyndardómana
sem Vesturlandabúar tengja Indl-
andi. Töfrar daglega hversdagslífs-
ins felast í ofgnótt fólks og lands-
lags.
Eitt hið fyrsta, sem útlendingur
á Indlandi tekur eftir, er gifurleg
fjölbreytni þeirra kynþátta sem
byggja landið. Þar eru Kasmíring-
ar, ljósir á hörund, jafnvel bláeygir
og rauðhærðir, kínverjalegir menn
frá Sikkim eða Darjeeling, hör-
undsdökkir og krullhærðir Dravíd-
ar frá Suður-Indlandi og allt þar á
milli. Það verður fljótlega ljóst að
hinn dæmigerði Indverji er ekki
til. Frumbyggjar Indlands á for-
sögulegum tíma voru líklega af
kynþætti skyldum frumbyggjum
Ástraliu. Síðar komu Mongólar,
Aríar, Grikkir, Arabar, Tyrkir,
Persar og Afganar. Bretar, Frakk-
ar, Portúgalar og Hollendingar
mörkuðu einnig sín spor.
Tungumálin, sem allt þetta fólk
Ganges er helgasta fljót Indlands og þangað flykkjast pílagrímar úr öllu landinu, m.a. til að lauga sig og fá
bót meina sinna.
Borgin var byggð eftir nákvæmum
forskriftum stjörnuspekinnar að
undirlagi rajans Jai Singh II, mik-
ils lærdómsmanns á því sviði.
Hann valdi sér nákvæma dagsetn-
ingu, 17. nóvember 1727, til að flytja
höfuðborg sína frá Amber af því
að stjörnurnar sögðu að það væri
góður tími. Og borgina skipulagöi
hann samkvæmt afstöðu helstu
stjarnanna uppi á himinhvolfmu.
í Vindhöllinni í Jaipur fela hefðarkonurnar sig bak við gluggana og fylgj-
ast með skrúðgöngum um götur borgarinnar.
talar, eru rúmlega 1600 og þá eru
mállýskur undanskildar, skrifuð
með 13 mismunandi stafrófum.
Hindi er þjóötungan en engu aö
síður talar meirihluti landsmanna
hana ekki. Stjórnvöld reka mikinn
áróður fyrir ensku en það mál tala
þó ekki nema þrír af hundraði íbú-
anna, flestir í stóru borgunum.
Setið á annarri rasskinn
Landslagiö er enginn eftirbátur
mannfólksins hvað fjölbreytileik
varðar, frjósamt og skrælnað,
gróskumikið og vægðarlaust. Him-
alajaflöllin í norðri eru viðeigandi
bústaðir hindúguðanna. í Kasmír
er Alpalandslag með skógum, engj-
um og vötnum og í Punjab er mið-
stöð grænu byltingarinnar, þeirrar
sem á að valda því að þjóðin verði
sjálfri sér nóg um hveiti, bygg og
hirsi.
En sama hvernig landslagið er,
eitt er það sem þar er alltaf, alls
staðar: maöurinn. Hvort sem er úti
í eyðimörkinni eða uppi á háslétt-
unum. Um milljónirnar í Kalkútta
og Bombay vita allir, þar sem fólk
hangir utan á strætisvögnum og
lestum eða situr ofan á þeim, þar
sem heilu fjölskyldurnar ferðast
um á lítíUi skelhnööru og þar fram
eftir götunum. Ekki er þetta nú allt
hættulaust, því fyrir kemur að
strætisvögnum hvolfir og að þak-
farþegar á lestum sópist burt. Þeir
telja þó áhættuna vera ókeypis
ferðarinnar virði.
Indverjar hafa öðlast alveg hreint
ótrúlega leikni í að nýta hvert pláss
og alUr læra að sitja bara á annarri
rasskinninni þegar svo ber undir.
Slík tækni getur komið sér vel á
ferðalögum í strætísvögnum eða
lestum. Þar læra menn líka fljótt
að venja sig, ekki bara við alla
mannmergðina, heldur líka við
snertíngu annarra, lykt og aUs
kyns búkhljóð. Og undir þannig
kringumstæöum þýðir ekkert að
leggja vestrænt gildismat á það sem
í kringum mann er.
Kýrnar hafa forgang
Þó svo að mannskepnurnar berj-
ist um sérhvern fersentímetra
víkja allir úr vegi þegar kýrnar eru
annars vegar. Kýrnar eru jafnheil-
agar í augum hindúa og svínið ert
óhreint í augum araba og gyðinga.
Þær eiga alls staðar réttínn, irnii í
miðri borg eða úti á hraðbrautum.
Og það er engu líkara en skepnurn-
ar viti að þær eru heilagar.
Höfuðborg Indlands, Delhi, er á
bökkum Yamunaárinnar í vestur-
enda Ganga (Ganges) dalsins. AlUr
þeir sem fóru með her um landið
virtust hafa sérstakt dálæti á Del-
hi. En þótt hver eyðilegði það sem
fyrri sigurvegari byggði upp veitir
borgin engu að síður heillandi yfir-
Ut yfir keisaralega sögu Indlands.
Borgin skiptíst í tvo hluta, gömlu
Delhi og nýju Delhi. í gamla borg-
arhlutanum eru margar glæsilegar
byggingar í anda hindúa og músl-
íma, á meðan áhrifa yfirráöa Breta
gætir í hinum nýja, með öUum
stjómsýslubyggingunum, erlend-
um sendiráðum, nútíma skrifstofu-
byggingum og glæsUegum gistíhús-
um.
Til heiðurs sorginni
Taj Mahal er ástæöan fyrir því
að borgin Agra er einn vinsælastí
áningarstaður ferðamanna á Indl-
andi. Taj Mahal er grafhýsi sem
konungurinn Shahjahan byggði
konu sinni þegar hún lést af barns-
burði árið 1631. Drottning var
manni sínum shkur harmdauði að
skegg hans varð hvítt á svo tíl einni
nóttu. Hann skrifaði jafnframt ein-
hvers staöar að með dauða hennar
hefði lífið glataö gildi sínu.
Konungur fékk tíl liðs við sig
persneskan arkitekt og iðnaðar-
menn frá Bagdad, Ítalíu og Frakkl-
andi og þeir unnu þrotlaust í 12 ár
að gerð grafhýsisins. Árangur þess
starfs er líka einstakur. Grafhýsið
sjálft er klætt hvítum marmara og
skiptir það litum eftir því á hvaða
tíma sólarhringsins menn virða
þaö fyrir sér. Silfurlitað og bleikt á
morgnana, gullið við sólsetur og
skjannahvítt í sterku sólarljósinu
um miðjan dag.
Borgin bleik
Jaipur er höfuðborg Rajahstan
fylkis, eins hins rómantískasta á
öllu Indlandi, lands maharajanna.
Jaipur hefur verið kölluö bleika
borgin vegna litarins á sandstein-
inum sem þar er notaður sem bygg-
ingarefni, en eins og víðar er sá lit-
ur ekki alitaf eins á öllum árstíðum
og öllum tímum sólarhringsins.
Ógn af lotningunni
Varanasi, eða Benares eins og
borgin hefur löngum verið kölluð
af Evrópumönnum, við Gangesfljót
er líklega sá staður á Indlandi sem
sveipaður er hvað mestum dulúð-
arljóma í hugum Vesturlandabú-
ans. Og ef menn ætla sér einhvern
tíma að reyna að skilja leyndar-
dóma landsins verða þeir að fara
þangað. Líkurnar eru þó meiri á
því að leyndardómurinn verði enn
torráðnari en áður. En helgiblær
borgarinnar er svo mikill að gest-
urinn kærir sig kollóttan um ein-
hveijar skynsamlegar skýringar.
Það var kannski vegna þess að
íslömskum innrásarherjum fannst
sér ógnað af þeirri miklu lotningu,
sem hindúar auðsýndu Varanasi,
að þeir fundu sig knúna til að eyða
borginni hvað eftír annað. Og þótt
borgin sé þrjú þúsund ára gömul
eru þar engar byggingar eldri en
frá 18. öld. Það fór svo að lokum
að borgin var ekki aðeins heilög í
augum hindúa heldur múslímanna
líka.
Við fyrsta hanagal
Helgi borgarinnar er til komin
vegna stöðu hennar við hið heilaga
Gangesfljót sem guðinn Shiva helltí
niður á slétturnar frá heimili sínu
í Himalajafjöllum.
Gestir í Varanasi verða að leggja
það á sig að fara á fætur fyrir sólar-
upprás, ganga niður að ánni og
slást í fór með pílagrímunum sem
þar eru þúsundum saman aö biðja,
baöa sig eða drekka vatnið úr fljót-
inu helga. Sumir láta sér þaö nægja
að sitja og hugleiöa um þessa
stærstu stund í lífi sínu. Gamalt
fólk kemur til að bera beinin í borg-
inni, því þannig losna trúræknir
hindúar viö eilífar endurholdganir.
-gb
4. Taj Mahal er eitt fegursta mannvirki á Indlandi. Þar hvilir prinsessa
sem lést at barnsburði 1631.