Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.1990, Blaðsíða 13

MÁNUDAGUR 10. DESEMBER 1990.
13
Frétlamenn brugðust
Sjálfstæöismenn geta vafalaust
kennt sjálfum sér að nokkru leyti
um þaö fjölmiðlafár, sem skail á
flokknum í kjölfar ákvörðunar
þingflokks hans um að greiða at-
kvæði á móti stjórnarfrumvarpi til
staðfestingar bráðabirgðalögum
gegn háskólamenntuðum ríkis-
starfsmönnum. Þau rök, sem for-
ystulið hans færði fyrir þessari
ákvörðun, komu ekki skýrt fram,
fyrr en Davíð Oddsson borgarstjóri
birtist á sjónvarpsskjánum í kapp-
ræðum við þá Halldór Ásgrímsson
og Steingrím Hermannsson.
En mikil sök Uggur líka hjá
fréttamönnum, sérstaklega á Ríkis-
sjónvarpinu, Morgunblaðinu og
DV. Ég hef satt að segja ekki séð
annað eins dæmi um heimsku og
vanþekkingu fréttamanna (og yfir-
manna þeirra) og illgirni í garð
Sjálfstæðisflokksins og forystu
hans, frá því að Ríkissjónvarpið
reytti nokkur þúsund atkvæði af
flokknum í Albertsmálinu vorið
1987. Skal ég hér rökstyðja þennan
harða dóm.
Rangar forsendur
Fréttatí mi Ríkissj ónvarpsins
fimmtudagskvöldið 29. nóvember
síðastliðinn verður lengi í minnum
hafður. Þar var allt málið lagt fyrir
á forsendum stjórnarflokkanna.
Sérstakur fréttamaður var sendur
til Flateyrar til þess að tala þar við
formann Vinnuveitendasambands-
ins. Auðvitað talaði Einar Oddur
Kristjánsson gegn launahækkun-
um. Það er blátt áfram starf hans
og hlutverk. Árás hans á Sjálfstæð-
isflokkinn fyrir að vinna ekki að
skammtímahagsmunum vinnu-
veitenda var síðan fyrsta frétt
kvöldsins.
Skyndilega var fréttin orðin sú,
að Sjálfstæðisflokkurinn væri and-
vfgur friði á vinnumarkaði og jafn-
vægi í hagkerfinu! En var hin raun-
KjaUariim
Dr. Hannes H.
Gissurarson
lektor í stjórnmálafræði
í kappræðum Davíðs Oddssonar við þá Halldór Ásgrímsson og Steingrím Hermannsson færði Davið fram
rök sjálfstæðismanna fyrir ákvörðun þeirra að greiða atkvæði gegn bráðabirgðalögunum - segir hér m.a.
á sínum tíma við háskólamenntaða
ríkisstarfsmenn. Ráðherrar eru
ekki fremur en aðrir hafnir yflr lög
flokkinn fyrir ákvörðun sína. Er
þeim engin alvara með ástarjátn-
ingum sínum til réttarríkisins og
atvinnufrelsisins?
hægt árið 1988 og að þenslu á
vinnumarkaði hefur verið haldið
niðri með handafli, með lagaboði.
„Fréttatími Ríkissjónvarpsins fimmtu-
dagskvöldið 29. nóvember síðastliðinn
verður lengi 1 minnum hafður.“
verulega frétt ekki, að sumir
stjórnarþingmenn treysta sér ekki
til að styðja frumvarp stjórnarinn-
ar? Brestirnir voru í stjómarliðinu.
Til þess að berja enn frekar á Sjálf-
stæðiflokknum var sama kvöld
leikinn langur kafli frá umræðum
á Alþingi, þar sem einn þingmaður
flokksins, Halldór Blöndal, var
sýndur í afar óhagstæðu ljósi.
Með lögum skal land byggja
Kjarni málsins er tvíþættur. í
fyrsta lagi eiga menn ekki að gera
kjarasamninga með lygaramerki
fyrir aftan bak, eins og þeir Stein-
grímur Hermannsson og Ólafur
Grímsson gerðu, þegar þeir sömdu
og almennt siðferði. Félagsdómur
hafði dæmt aðgerðir ríkisstjórnar-
innar gegn háskólamenntuðum
ríkisstarfsmönnum ólögmætar. -
Þá voru sett lög í því skyni að rétt-
læta þær.
Þegar útlit var fyrir það, að lögin
yrðu felld á þingi, þá hugðist ríkis-
stjómin rjúfa þing og setja sömu
lög sem bráðabirgðalög! Hvar er
komið þingræði og virðingunni fyr-
ir lögum í slíku landi? Hvað er þar
orðið um frelsið til að semja á eigin
ábyrgð um kaup og kjör? Sjálfstæð-
isflokkurinn gat vitaskuld ekki
stutt stjómina til þessara verka, og
gegnir furðu, að ritstjórar DV og
Morgunblaðsins skufi hafa átalið
Verðbólga og þjóðarsátt
Hitt aðalatriði málsins er, að
verðbólga hjaðnar ekkL vegna
neinnar þjóðarsáttar. Verðbólga
stafar af peningaþenslu, og hún
hjaðnar, ef og þegar beitt er aðhaldi
í peningamálum. Þensla á vinnu-
markaði er afleiðing af þenslu á
peningamarkaði, en ekki öfugt.
Þeir fréttamenn, sem segja fréttir
af stjómmálum og efnahagsmálum
og vita þetta ekki, eru ekki starfi
sínu vaxnir.
Hvað er þá hin margumtalaða
þjóðarsátt? Hún er samkomulag
um það að taka markaðsöflin úr
sambandi í smátíma svo að næði
gefist til nauðsynlegra ráðstafana í
efnahagsmálúm. Með því að lækka
launin er ráðist á afleiðingu, en
ekki orsök. Það getur verið eðlilegt
um stundarsakir, en leysir ekki
hinn raunverulega vanda.
Ástæðan til þess, að verðbólgan
er nú tiltölulega lítil, er sú, að pen-
ingamagn í umferð jókst tiltölulega
Að kyssa á vöndinn
Til eru þeir sjálfsæðismenn, sem
telja, að Sjálfstæðisflokkurinn eigi
að vera eins konar varasjóður fyrir
núverandi ríkisstjórn, sem sækja
megi í atkvæði, þegar ríkisstjórnin
nær ekki fram málum, til dæmis
hinum óhagstæða álsamningi Jóns
Sigurðssonar eða kjarasamningi
þeirra Steingríms Hermannssonar
og Ólafs Grímssonar. Þessir menn
hafa misst trúna á sjálfstæðisstefn-
una og fylgja í raun og veru korpór-
atisma, baktjaldamakki atvinnu-
rekenda, verkalýðsrekenda og at-
vinnustjórnmálamanna.
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins
eiga hins vegar ekki að sækja leið-
sögn í Garðastræti 41 eða Aöal-
stræti 6. Þeir eiga ekki heldur að
kyssa á vöndinn, sem Ríkissjón-
varpið hefur reitt upp. Þetta er ekki
í fyrsta skipti, sem Ríkissjónvarpið
beitir sér af alefli gegn Sjálfstæðis-
flokknum, og þetta verður áreiðan-
lega ekki í síðasta skipti.
Hannes Hólmsteinn Gissurarson
Bankar, hvar er
ykkar ábyrgð?
í allri þeirri umræðu, sem verið
hefur undanfarið um breyttar for-
sendur í peningamálum, hefur lítt
eöa ekki komið fram þáttur banka
í harmsögum einstakhnga í þessu
landi. Við, þessi fámenna þjóð, sem
hreykjum okkur á hátíðarstundu
af sameiginlegri þjóðarsál, þekkj-
um næstum hver og einn einhvem
sem farið hefur illa út úr fjármál-
um á undanförnum mánuðum og
árum og getum ekki látið eins og
okkur komi þetta ekkert við.
Þessi „einhver" er bróðir eða
mágkona, vinur eða kunningi,
tengdur, skyldur eða kunnugur á
einhvern veg í svona smáu sam-
félagi.
Staðreyndin er sú að bankar
halda ótrúlega lengi áfram að lána,
jafnvel eignalausu og atvinnulausu
fólki, ótrúlegar fjárupphæðir,
löngu eftir að ljóst er að venjulegar
tekjur standa engan veginn undir
afborgunum af þeim. Hvers vegna?
Ef til vill vegna vorkunnsemi og
kunningskapar. Ef til'vill vegna
þess að þetta nauðstadda fólk fær
betur stæða aðstandendur eða vini
til þess að „skrifa upp á“.
Það þarf sannarlega að hafa
steinhjarta til þess að neita nánum
ættingja um uppáskrift þegar ekk-
ert blasir við annað en að hrekjast
allslaus út á götu, jafnvel með van-
sæl og taugaveikluð börn, sem
manni þykir vænt um og kemur
við. Þá þakkar maður guði fyrir
KjaUarinn
Sigríður Gunnarsdóttir
talsímavörður
eigin hag og vonar bara að þetta
blessist einhvern veginn.
En innst inni veit maður vel að
þetta er rangt að farið og aðeins til
að lengja í hengingarólinni og
gjaldþrotið verður bara stærra þeg-
ar að því kemur. Ætii bankamir
lánuðu svo mikið og lengi ef þetta
ábyrgðarmannakerfi væri ekki til
staðar og fólk fengi aðeins lánað
„út á andhtið á sér“?
Fólk yrði þá að afla sér láns-
trausts með því að standa í skilum
í hinum daglega rekstri. Bankamir
gætu líka hæglega haft sameigin-
legan skuldcdista svo hægt væri að
sjá á einum stað hve mikið ein-
staklingurinn skuldaði og hvernig
skil væru á þeim lánum.
Fólk berst oft um á hæl og
hnakka og margfaldar botnlausar
og vonlausar skuldir sínar aðeins
vegna þess að því þykir óbærilegt
að ábyrgðarmennirnir, sem gerðu
því greiða og eru oftar en ekki nán-
ir venslamenn og vinir, lendi í því
að verða að greiða þessar skuldir
fyrir það, oft með miklum áföilnum
kostnaði. Það er hreint út sagt
óhugnanlegt hve auðvelt er að
verða stórskuldugur í þessu
neysluþjóðfélagi okkar, þar sem
lægstu laun eru ekki í neinu sam-
hengi við brýnustu þarfir og okkur
öllum til skammar og háðungar.
Er nú ekki kominn tími til að
bankarnir, næstum einu fyrirtæk-
in sem skila verulegum arði á þess-
um síðustu og verstu tímum, axh
sína ábyrgð og taki þátt í þessum
þrengingum fólks, tÚ dæmis með
stofnun neyðarsjóðs, sem komi ör-
væntingarfullum eisntakhngum th
hjálpar með beinum fjárframlög-
um?
Þarna yrði ekki um hundruð
milljóna að ræða, eins og í atvinnu-
rekstrinum, heldur lægri upphæð-
ir sem samt mundu skipta sköpun
fyir til dæmis einstætt foreldri með
börn á framfæri, sem einhver fjár-
málasérfræðingurinn ráðlagði ein-
dregið að kaupa frekar en leigja og
nú sér framtíðina sem ókleifan
vegg og myndi fara með sængina
sína og pilluglas upp á heiði ef það
ætti ekki börn sem engan annan
eiga að.
Það eru margir í þessari vonlausu
aðstöðu og það þarf að hjálpa þeim
ekki seinna en strax! Bankamönn-
um hefur nefnilega ekkert gengið
betur en öðrum að átta sig á þvi
hvaða breytingar raunveruleg end-
urgreiðsla lána hefur í fór með sér.
- Viö erum öll að læra en aðlögun
tekur tíma.
Einnig er lögfræði- og innheimtu-
kostnaður hrein svívirða og þarfn-
ast sannarlega endurskoðunár.
Upplausn heimila og hrakningar
barna skipta máh. Eigum við ekki
að vera sammála um að einstakl-
ingar skipti meira máli en dauðir
aurar?
Sigríður Gunnarsdóttir
„Það þarf sannarlega að hafa stein-
hjarta til þess að neita nánum ættingja
um uppáskrift þegar ekkert blasir við
annað en að hrekjast allslaus út á
götu.“