Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.1990, Blaðsíða 18

18
MÁNUDAGUR 10. DESEMBER 1990.
HÚSGAGNAÚRVAL
GÓÐIR GREIDSLl SKII..MÁI.AR
Allt að 30 mánaða greiðslukjör
Opið laugardag kl. 10-18
sunnudag
kl. 14-16
HUSGÖGN
BOLSTL RLINAN
SniiAju\cgi 30. Kópuvogi
Sínii 72870
Partí-sófasettið
Fransiska-sófasettið
TOGO-sófi
(Einnig fáanlegt sem sófasett)
Merming
Minningargreinar afhjúpa
persónur á annan hátt
- segir Steinunn Sigurðardóttir en skáldsaga hennar, Síðasta orðið, hefur vakið athygli
Steinunn Sigurðardóttir, höfundur Síðasta orðsins sem fengið hefur góðar
vitökur gagnrýnenda.
Síðasta orðið er önnur skáldsaga
Steinunnar Sigurðardóttur og ætlar
hún ekki að vekja minni athygli en
Tímaþjófurinn gerði fyrir fjórum
árum. Þó stutt sé síðan Síðasta orðið
kom út hefur bókin þegar verið lofuð
í rituðu máli, sem töluðu. Síðasta
orðið er óvenjuleg skáldsaga þar sem
höfundurinn notar að stórum hluta
eftirmæli til að koma sögunni um
Ivarsen-ættina og þá sem henni
tengjast til skila. I gegnum minning-
argreinarnar fær lesandinn innsýn í
líf þeirra persóna sem skrifað er um
og einnig persóna sem skrifa grein-
amar. í lokin er lesandinn búinn að
kynnast fólki sem honum hkar mis-
jafnlega vel við.
í tilefni útkomu Síðasta orðsins
fengum við Steinunni í stutt spjall
um bókina og tilurð hennar. Hún var
fyrst spurð af hverju skáldsaga sem
skrifuð er í minningargreinum:
„Ég fékk þá hugdettu á sínum tíma
að þaö væri hægt að nota minningar-
greinar til að segja sögu eða öllu
heldur margar sögur í einni bók og
þetta væri aðferð til að afhjúpa hluti
á svohtið annan hátt en til dæmis í
sendibréfi en það er þekkt aðferð í
skáldsagnagerð. Ég fór síðan að lesa
minningargreinar af því að ég ætlaði
að skrifa svoleiðis bók en ekki vegna
þess að ég hefði fyrirfram mikinn
áhuga á minningargreinum.
Með þessu formi er hægt að skrifa
á annan hátt. Persónan sem skrifar
minningargreinamar skýlir sér á
bak við aðra manneskju eða þykist
gera það, en oftar en ekki kemur sá
sem skrifar í ljós og það er rétt sem
gagnrýnendur hafa bent á að minn-
ingargrein segir oft meira um þann
sem skrifar en þann sem skrifaö er
um. Minningargreinar em samt ekki
höfuðatriðið í sambandi við bókina,
heldur er ég að segja ákveðna sögu.
í raun má segja að sagan sé púslu-
spil þar sem hlutimir raðast saman
og úr verður eins konar mynd. Að
lokum verða aðalatriðin í myndinni
skýrari heldur en aukaatriðin.
Mjög ólík
Tímaþjófinum
- Formið á skáldsögunni er óvenju-
legt. Varstu ekkert hrædd við það?
„Jú. Það var mitt aðaláhyggjuefni.
Ég var búin að ákveða að nota þessa
hugmynd og stöðugur ótti um hvem-
ig þetta kæmi út hrjáði mig meðan
ég var að vinna bókina. Svo er annað
sem hræddi mig. Þegar maður er við
skriftir þá kemst maður ekki hjá því
að hitta vini og kunningja sem spyrja
hvað sé verið að skrifa. Þegar þeir
heyra hvað það er lyftast þeir alhr
upp og segja mér hversu stórkostleg
hugmynd þetta sé. Þá hugsa ég meö
mér, það sem hljómar vel þarf ekki
alltaf að vera gott, og minnist þess
aö hugmyndin að Tímaþjófinum,
sem hefur fengið mikla og góða um-
fjöllun, er alveg glötuð, ef það á að
draga saman efni bókarinnar. Þrjá-
tíu og sjö ára kennslukona kynnist
ástinni í fyrsta sinn, fellur fyrir sam-
kennara sínum, missir hann og eyðir
síðan ævinni í sorg. Þetta er ekki
gæfulegt."
- Friðþjófur ívarsen minningar-
greinarhöfundur. Er hann ekki er
dáhtið sérstakur karakter?
„Fram að þvi er við fáum lífsjátn-
ingu Friðþjófs er alltaf verið að tala
utan frá um það hver þessi maður
er. Allt í einu ertu svo kominn með
mann sem hefur ákveðið að tala um
þaö hver hann er og það er mjög óhkt
þeirri mynd sem maður fær af hon-
um í gegnum minningargreinamar
og einnig í gegnum það sem aðrir
segja um hann. Enda er Lýtingur,
ritstjóri bókarinnar, svo óánægður
með þetta að hann reynir aht til að
rífa það niður með því að skrifa grein
um kynni sín af Friðþjófi. Hann sætt-
ir sig ekki við sannleikann."
- Vinnslan við Síðasta orðið hefur
væntanlega verið allt öðmvísi en við
gerð Tímaþjófsins?
Bækurnar era ótrúléga ólíkar eða
það finnst mér að minnsta kosti. Þær
eru alveg hvor í sína áttina. í Tíma-
þjófnum er ég meira á heimavelh.
Eitthvað á ég þó sameiginlegt með
Öldu. Og þar sem Alda er á sama
aldri og ég gat ég sett mig inn í þá
persónu. Sú bók er skrifuð eins og
ljóð út frá einu sjónarhorni. Aftur á
móti í Síðasta orðinu era það ein-
hverjir gamlir karlar, pipargveinar,
langt frá því að vera skemmtilegir
sem ég er mikið að íjalla um og ég
skrifaði í raun Síðasta orðið á móti
mér. Ég þurfti að teygja sjálfa mig
mjög langt. Það er til dæmis mjög
andstætt mér að vera að spekúlera í
heilli ætt og tengslum þar á núlh.
Þetta er nokkurs konar stærðfræði
sem er ekki mitt fag. Ég þurfti að
hugsa minn gang rækilega til að gera
engar vitleysur."
Byrjaði á Síðasta
orðinu1984
„Það er mjög langt síðan ég byijaði
á Síðasta orðinu eða 1984, en þá verð-
ur fyrsta minningargreinin til. Ég
strandaði með bókina hvað eftir ann-
að en tók alltaf upp þráðinn aftur.
Og á þessu gekk öh árin en ég hef
frábæran útgefanda sem er Jón
Karlsson í Iðunni og hann sýnir
starfi rithöfundarins mikinn skhn-
ing. Það var hann sem forðaði mér
frá ósköpum þegar ég ætlaði að vinna
tvö verkefni samhliða. Þegar ég sagði
honum frá ákvörðun minni sagði
hann strax við mig að ég skyldi ekki
reyna þetta. Ef ég hefði haldið áfram
eins og ég ætlaði mér þá er alls ekki
víst að Síðasta orðið heföi komið út
núna eða kannski nokkurn tímann.
- Nú er Síðasta orðið komið. Ertu
ekki ánægð með viðtökurnar.
„Ég á að baki tuttugu og eins árs
ritferh sem byrjaði með ljóðabókinni
Sífellur. Aldrei, það er að segja enn
sem komið er hafa viðtökurnar verið
jafn jafn jákvæðar og nú. Ef hún
hefur lukkast tel ég það vera meðal
annars vegna þess hversu langan
aðdraganda bókin hafði.“
- Hvað tekur við, önnur skáldsaga
eða eitthvað annað?
„Ef ég ætti að fara eftir ráðlegging-
um eins gagnrýnanda, þá á ég að
halda áfram að skrifa sögur. En það
er öruggt að ég segi aldrei skhið við
ljóðið. Stundum er sagt við mig hvort
ég æth ekki að skrifa leikrit. Það hef
ég ekki hugsað mér að gera. Þótt mér
finnist leikritagerð spennandi er það
alveg sérstakur heimur og ég ht ekki
þannig á að ég geti stokkið inn í þann
heim eins og ekkert sé. Nú gengur
mér vel með skáldsögur og ljóð og
þá er bara að hamra jámið meðan
það er heitt.
-HK
Óperusmiðjan hefur vetrarstavf ið
Um þessar mundir er Óperasmiðj-
an að hefja vetrarstarf sitt en hún
var stofnuð fyrr á þessu ári. Fyrsta
verkefni hennar var Óperan Systir
Angehca eftir Puccini sem sýnd var
við góðar undirtektir í Leikhúsi frú
Emelíu síðastliðið vor.
Framundan eríjölbreytt starfsemi,
enda félagar Óperasmiðjunnar á
annan tug söngvara. Fyrsta verkefn-
ið er jólatónleikar þar sem flutt verð-
ur þekkt tónlist tengd jólunum og
aðventu. Á jólatónleikunum sem
haldnir verða í kvöld, mánudaginn
10. desember í Vinaminni á Akranesi
og í Njarðvíkurkirkju miðvikudag-
inn 12. september koma fram söngv-
aramir Bjöm Björnsson, Esther
Helga Guðmundsdóttir, Guðrún Ás-
bjömsdóttir, Inga Bachman, Jóhann
Smári Sævarsson, Jóhanna Linnet,
Jóhanna Þórhahsdóttir, Magnús
Gíslason, Margrét Frímannsdóttir,
Frá sýningu Operusmiöjunnar á Systir Angelicu fyrr á þessu ári.
Margrét Pálmadóttir, Sigurður
Bragason og Stefán Arngrímsson.
Undirleikari á tónleikunum verður
Bjami Jónatansson.
I vetur verður dagskrá í tilefni 200
ára árstíðar W.A. Mozarts, ennfrem-
ur vegleg páskadagskrá og sitthvað
fleira verður upp á teningnum.