Þjóðviljinn - 22.12.1946, Síða 46

44
ÞJÓÐVILJINN
Jólin 1946
Lltbrlgði jar&arinsMiF
Pramhald af bls. 6.
aflagazt, varpaði hún öndinni og leit spyrjandi á pilt-
inn, eins og hún ætti von á því, að hann tæki til
máls. Pilturinn þagði. Hún horfði á gulbrúna ásana í
landareign föður síns og hlustaði nokkra stund á kvakið
í helsingjunum uppi í loftinu og angurblíðan niðinn í ánni,
en grænleiti kembingurinn í augum hennar virtist dekkri
en áður, það hvarf einhver speglun úr svipnum, brosið
á vörunum dró sig í hlé og spékopparnir urðu flatir
og grunnir.
Jæja, það er víst bezt fyrir mig að halda heimleiðis,
andvarpaði hún að lokum og sýndi á sér fararsnið.
Sagðistu ekki ætla að reiða torf á klárnum?
Jú, svaraði hann.
Eg er búin að tefja þig alltof lengi, sagði hún og
rétti honum höndina, sterka og hlýja. Eg þakka þér
kærlega fyrir flutninginn yfir ána.
Hesse er eftirgrennslarinn af guðs náð. Gerhygli hans
nær hámarki í bókinni „Der Steppenwolf” (Úlfur stepp-
unnar); sem lýsir hinum fædda utangáttamanni, sem
reynir af alefli að verða sem aðrir menn, en lukkast aldrei
að njóta sín í þjóðfélaginu. Líkt efni tekur hann svo til
enn rækilegri meðferðar í hinni stóru skáldsögu „Narziss-
us und Goldmund“. Hér lýsir hann þeim vanda, sem af
því hlýzt, er andi og hold geta ekki komið sér saman, per-
sónugervingur hins síðara er nautnaseggurinn Goldmund,
en hins fyrra meinlætamaðurinn Narzissus, sem er sífellt
að skoða sjálfan sig. Hér er gerla hugað að þeím vanda,
sem dýpst hrjáir sálarlíf mannsins, togar það til tveggja
skauta, því að ekki verður bæði sleppt og haldið.
Aftur lifði hann það, að sjá syrta yfir. Þýzkir æsku-
menn sneru sér til hans í nauðum sínum og báðu hann
náðar og ásjár. Síðasta stórvirki hans heitir „Das Glas-
perlenspiel" (Glerperluleikurinn), en þar er sagt frá
útopiskum heimi, Kastalíu, ríki andans, þar sem menn
temja sér göfgun hugarfarsins og ástunda að vitkast. Og
þó er bókin beizk ádei'a á þá vondu þjóðfélagsskipun, sem
afskræmir þegna sína.
Vonandi verður það til að kynna Hermann Hesse fyrir
mörgum manni að hann fékk Nobelsverðlaun. Því það sem
oss vanhagar um, er sú athygli, sem hann sjálfur segir
um, að hvorki sé rannsókn né gagnrýni, heldur alúð. Og
þetta er það sem er aðall hans.
Fríða Einars íslenzkaði.
Það er ekkert að þakka, tautaði hann í hálfum hljóðum.
Eg hefði líklega dottið í strauminn og kannski drukkn-
að, ef þú hefðir ekki komið til mín, sagði hún þakklát
og þrýsti fingur hans í kveðjuskyni. Eg skal einhvern-
tíma gefa þér gott kaffi í staðinn!
Síðan gekk hún léttfætt upp frá árbakkanum; en þegar
hún var komin að bungunni á ásnum, þar sem lyngið
roðnaði og gulnaöi eins og eldur, sneri hún sér við og
veifaði pinklinum sínum:
Veiztu, hvað ég var að hugsa?
Nei, kallaði hann á móti.
Eg vil ekki segja það! Reyndu að lesa! kallaði hún
gáskafullum rómi og hreyfði hægri liöndina nokkrum
sinnum, eins og hún væri að skrifa eitthvað í loftið,
en hélt því næst áfram án frekari skýringa, leit ekki
um öxl og hvarf bak við lyngrauðan ásinn, um leið og
pilturinn greip í faxið á Grána gamla og bjó sig undir
að fara aft'ur yfir ána.
Hann hafði stöðugt ákafan hjartslátt og heyrði rödd
Sigrúnar Maríu hljóma í eyrum sér, káta, hláturmilda
og ögrandi, skynjaði jafnvel návist hennar ennþá og
fann hitann frá skrautprjónuðu peysunni leggja gegn-
um sig og sameinast regnbogamóðunni í brjóstinu eins
og geisli dögg. En þegar hann var kominn yfir ána,
kominn spölkorn út á móana hinumegin, sá hann skyndi-
lega að jörðin hafði breytzt.
Jörðin var ekki framar haustjörð, brúngul, silfurgrá,
bleik og rauðleit, — hún var græn, hvanngræn og ljós-
græn, alsveipuð þunnri slikju, vorléttri gróskuslikju, eins
og um óttuskeið snemma á sólmánuði, en yfir henni allri
hvíldi einhver kyrrð og helgi, sem vakti bæði lotningu,
eftirvæntingu og gleði.
Hann horfði undrandi í kringum sig, horfði yfir þessa
nýfæddu, grænu jörð, sem virtist tala til hans á máli
þagnar og leyndardóms, sefa hjartslátt hans og hvísla
að honum í sífellu:
Eg breyttist vegna þín, vegna ykkar, því að enginn fær
að sjá mig, nema. þú, — nema þið.
Skiþstjóri: Þetta er vonlaust. Skipið er' dauöadæmt. Eftir
klukkustund verðum við öll dáin.
Sjóveikur farþegi: Ekki fyrr?
★
Dómari: Lögregluþjónninn segir, að þér hafið hæðzt að
honum!
Ekill: Það er misskilningur_ Hann talaði við mig eins og
konan min er vön að tala, og ég gleymdi mér og sagði: já,
eiskan.