Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.1996, Qupperneq 36

Dagblaðið Vísir - DV - 20.04.1996, Qupperneq 36
« erlendar fréttir LAUGARDAGUR 20. APRÍL 1996 Þegar tveir mánuðir eru til for- setakosninganna í Rússlandi, sem haldnar verða 16. júní, er kommún- istinn Gennady Zjúganov með ör- ugga forustu í skoðanakönnunum og talinn langsigurstranglegastur. Zjúganov, 65 ára og fyrrum kenn- ari, hefur mælst með um 25 pró- senta fylgi i flestum skoðanakönn- unum á þessu ári. Borís Jeltsín for- seti er næstur honum en hann mældist síðast með 18 prósenta fylgi, hefur sótt á síðan í janúar. Aðrir, eins og þjóðernissinninn Vla- dimir Zhírínovskí og Míkhaíl Gor- batsjov, fyrrum forseti Sovétríkj- anna, mælast með mun minna fylgi og mrmu vart ógna hinum tveimur fyrstnefndu. Almennt er álitið að forsetakosningamar verði einvígi milli Zjúganovs og Jeltsíns. Eftir nokkurra ára umbótatíma- bil í fyrrum Sovétlýðveldum kann Framboðsgögn einungis fjögurra frambjóðenda í rússnesku forsetakosningunum hafa verið tekin gild en 11 aðrir frambjóðendur fá að vita á næstu dögum hvort þeir uppfylla skilyrði til framboðs. Boris Jeltsín, 65 ára Á litlum vinsældum að fagna og þjáist af hjartveiki. Vonir Jeltsíns um endurkjör byggjast á að stríðinu í Tsjetsjeníu Ijúki og að koma á nánari tengslum fyrrum Sovétlýðvelda. Vladimír Zhírínovskí, 49 ára Leiðtogi þjóðernissinna. Stefna hans er blanda þjóðernishyggju, lýðskrums og útlendingahaturs. Slagorð eins og Ódýrt vodka handa öllum tryggði flokki hans annað mesta fylgið í þingkosningunum 1993 og þriðja mesta fylgið 1995. Gennady Zjúganov, 51 árs Leiðtogi Kommúnistaflokksins kennir umbótastefnu Jeltsíns um aukningu glæpa og spillingar. Hann vill frjálsa sameiningu fyrrum Sovétlýðvelda, endurreisn Sovétríkjanna, og aukin afskipti ríkisins af helstu atvinnugreinum. Míkhafl Gorbatsjov, 65 ára Fyrrum forseti, sem lauk valdaferli sínum með hruni Sovétríkjanna, gerir nú tilraun til endurkomu á æðstu valdastöðum. Barátta hans byggist á kröftugri andstöðu við stefnu Jeltsíns. REUTERS samsæri sem ætlað var að eyði- leggja Sovétríkin. Loks sagði hann að rússneskir fjölmiðlar iðkuðu samsæri gegn sér. Fæstir skrifa undir tvær fyrst- nefndu fullyrðingar Zjúganovs en hann þykir hafa nokkuð rétt fyrir sér varðandi þá síðustu. Rússneskir fjölmiölar hafa huns- að kosningabaráttu Zjúganovs og fjalla nær eingöngu um Jeltsín sem breiðir úr sér á skjánum og á síðum blaðanna upp á hvern dag. Fjöldi starfandi blaða- og fréttamanna taka lítið mark á því þótt Zjúganov tali um málfrelsi. Óttast þeir rit- skoðun og strangt eftirlit ríkisins með starfsemi fjölmiðla. En þögnin er tvíeggjað vopn og getur snúist í höndum þeirra. Því án náinnar um- fjöllunar um kosningafundi Zjúga- novs og þess aðhalds sem henni fylgir getur hann hagrætt og falsað Kommúnistinn Gennady Zjúganov með öruggt forskot á aðra f orsetaf rambjóðendur í Rússlandi: K J ! ! að skjóta skökku við að kommúnisti eins og Gennady Zjúganov skuli hafa jafn mikið fylgi og skoðanakannanir benda til. En forsmekk- urinn af velgengni þarf þó ekki að koma á óvart þar sem kommúnistar unnu stórsigur í þingkosningunum í desember. fréttaljós á laugardegi Zjúganov virðist eiga sér breiðan hóp stuðn- ingsmanna, ekki sist til sveita, sem eiga það sammerkt að vera orðnir örþréyttir sársauka- fullum aukaverkunum efnahagsumbótanna, óstöðguleika, örbirgð, glæpum og spillingu. Sá hópur er stór sem finnst hann svikinn af lof- orðum um þjóðfélag allsnægtanna og hafnar umbótum Jeltsíns. Zjúganov hefur sáð í þenn- an akur og kennir umbótastefnu Jeltsíns um allt sem miður hefur farið frá falli Sovétríkj- anna. Miðstýring og ritskoðun Þegar Zjúganov hleypti kosningabaráttu sinni af stokkunum hafði hann ekki sett sam- an stefnuskrá en boðaði fljótt stefnuskrá sem yrði nægilega frumstæð til að allir skildu hana. Fréttir af kosningaferðum Zjúganovs gefa nokkuð skýra hug- mynd um hvað hann ætlast fyrir nái hann kjöri. Á kosningafundi, sem Zjúganov hélt í Smolensk á dögunum, voru salarkynn- in skreytt táknum sem minntu á daga Sovétstjórn- arinnar. Þannig skrýddi risastór lágmynd af Lenín sáluga rauð tjöld í einum enda salarins meðan raðir rauðra fána með ísaumuð- um hamri og sigð héngu yfir fundarmönnum í hin- um endanum. Zjúganov fór ekki í nein- ar grafgötur með að hann ætlaði sér að endurreisa mikilvægustu þætti Sovét- skipulagsins. Um endur- reisn sjálfra Sovétríkjanna sagðist hann vilja „frjálsa sameiningu fyrrum Sovét- lýðvelda". Boðaði hann miðstýrt efnahagskerfi, stórauknar hömlur á prent- frelsi og stöðvun á viðskipt- um með landareignir. Hann sló einnig á þjóðern- isstrengi í hjörtum áheyrenda, mælti gegn innflutningi erlendra vara og talaði um stjóm Jeltsíns sem hóp manna sem hötuðu Rúss- land. Zjúganov sagðist einnig ætla að ná aftur um 200 millj- örðum Bandaríkjadala sem fluttir hafa verið úr landi og væru geymdar í erlendum bönkum. „Það virðir enginn Rússneska sambands- ríkið lengur,“ sagði hann og kreppti hnefana. Þegar hann talaði um miðstýrt efnahagslíf og framtiðarskipulag þess stundi einn áheyr- enda í salnum: „Ó, nei. Ekki flmm ára áætlanimar aftur. Ég hlýt að vera að missa vitið.“ En meðan Zjúganov höfðar til von- svikins almúgans vekur hann ugg meðal hinna ríku. Þúsundum saman undirbúa þeir landflótta verði hann kjörinn. Er mikil gróska í folsun pappíra sem þarf til brottflutnings og fjöldi sæta er bókaður með flugvélum frá landinu eftir kosningarnar í sumar. Á kosningafundi i Síberíu sagði Zjúganov að Stalín hefði virt rúss- nesku rétttrúnaðarkirkjuna í hjarta sínu og að fyrir 20 árum hefði bandaríska leyni- þjónustan, CIA, skipu- lagt Hunsaður af fjölmiðlum Zjúganov fer ekki í neinar grafgötur með að hann ætlar sér að endurreisa mikilvægustu þætti Sovétskipulagsins og segir einnig að hann vilji frjálsa sameiningu fyrrum Sovétlýðvelda. Boðar hann miðstýrt efnahagskerfi, stórauknar hömlur á prentfrelsi og stöðvun á viðskiptum með landareignir. Símamynd Reuter staðreyndir að vild, eins og dæmið hér að ofan um Stalín þykir sýna. Boðar riftun alþjóðasamninga Velgengni Zjúganovs veldur verulegum áhyggjum á alþjóðavettvangi. Ekki aðeins vegna þess að hann virðist ætla að stöðva framgang þeirra efnahagsumbóta sem komið var á eftir hrun Sovétríkjanna heldur vegna þess að hann íhugar að segja upp alþjóðlegum samningum sem hafa verið „ólöglega undirrit- aðir“ að hans sögn. Zjúganov hefur ekki sagt hvaða samningar eru honum þyrnir í augum en hefur greint frá því að kommúnistar séu ekki ánægðir með að rússneski minnihlutinn í Eistlandi, sem er fyrrum Sovétlýðveldi, hafi ekki möguleika á að tala eigið tungumál eða gera tilkall til eigna sinna. Zjúganov hefur einnig áhyggjur af stækkun NATO með mögulegri innlimun fyrrum bandamanna Sovétrikjanna í Austur-Evrópu- löndunum. Segir hann að aðstoð vesturveld- anna við fyrrum austantjaldsríki megi ekki felast í stækkun hemaöarbandalaga. Varhugaverðir vinir Val Zjúganovs á lagsmönnum í kosninga- baráttunni veldur einnig áhyggjum en hann virðist leita hvert sem er eftir stuðningi. Með- al stuðningsmanna hans er Aleksander Rutskoi, fyrrum forsætisráðherra og einn þeirra sem stjómaði byltingartilrauninni við þinghúsið í Moskvu 1993. Harðlínumenn í stuðningsliði Zjúganovs hafa komið af stað ótta um enn meiri óstöðug- leika og ofbeldi. En Zjúganov þykir hafa höfð- að sérstaklega til ofheldisaflanna með því að hafna jafnaðarstefnu að evrópskri fyrirmynd. En Zjúganov fagnar stuðningi úr fleiri her- búðum en gamalla kommúnista og þjóðernis- sinna. Fjöldi þekktra listamanna hefur lýst yfir stuðningi við Zjúganov í veikri von um að ávinna sér aftur þau forréttindi sem þeir nutu á tímum Sovétstjórnarinnar. í dag verða þeir að berjast fyrir sínu við aðstæður stöðgra pólitískra og efnahagslegra breytinga. Haft er eftir nokkrum þessara listamanna að þeir hafi ekki verið hrifnir af kommúnistaflokknum þegar hann sat einn að völdum en þeim finnst Zjúganov vera eini frambjóðandinn sem geti bjargað Rússlandi frá hörmungum. „Við vilj- um ekki afturhvarf til fortíðar heldur viljum við vera örugg um framtíð okkar." Þó Zjúganov þykir ekki hafa mikla úter un hefur hann stuðning eins best skipuic^ stjórnmálaafls í Rússlandi. En það er allt ann- að en friður meðal sundurleits hóps liðs- manna hans. Ágreiningur ýmiss konar og vanhugsaðar yfirlýsingar hafa spillt friðnum í herbúðum hans. Sundurlyndið getur orðið honum dýrkeypt á ögurstundu.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.