Dagblaðið Vísir - DV - 30.11.2002, Síða 29

LAUCARDAGUR 30. NÓVEMBER 2002
H (’ / c) o rb lo ö I>V
29
Óvelkomnir gestir í Bankastræti. Það var skýr afstaða íslensltra stjórn-
valda á stríðsárunum að liingað yrðu ekki sendir litaðir hermenn. „The
Prime Minister (Hermann Jónasson) requests that no negroes be inclu-
ded in the unit assigned here...“ segir í skeyti til bandaríska ræðis-
mannsins í Reykjavík í júlí 1941 þegar Bandaríkjamenn voru að taka við
af Bretum. Þessi afstaða var síðan ítrekuð við gerð varnarsamningsins
1951 og er óumdeilt að þar réð ferðinni sú afstaða stjórnvalda að vilja
halda íslenska kynstofninum hreinuin.
Þetta kom ekki í veg fvrir að hingað slæddust menn af óæskilegum litar-
hætti og þessir sjóliðar sem hér höfðu viðdvöl voru myndaðir í Banka-
stræti. Nokkrir svartir sjóliðar slæddust með öðrum sveituin til starfa í
Hvalfirði en voru snarlega sendir aftur úr landi.
Samskipti erlendra hermanna og íslenskra stúlkna og kvenna voru líklega viðkvæmasti flöturinn á samskiptum
þjóðanna á stríðsárunum. „Ástandið", eins og það var einu nafni kallað. var mörgum þvrnir í augum og ofstæk-
isfull afstaða margra sem máiið varðaði mismikið kom án efa óverðskulduðu óorði á fjölmörg sainbönd. Þessi
glaðlega mvnd sýnir hermanninn Laurence Carev gæða íslenskri vinkonu sinni á pylsu fyrir utan tómstunda-
heimili Rauða krossins í Miðbæjarskólanuin 1942. Það segir sína sögu um viðhorf mauna fyrr og nú að hægt
skuli að bera kennsl á hann á myndinni en ekki hana.
Norskur herflokkur gengur fylktu liði eftir Hafnarstræti á Ak-
urevri undir fána síns hernumda föðurlands. Þessir harðsnúnu
fjallahermenn kenndu breskum og bandarískum setuliðsmönn-
um á s'kíðuiu. og æfðu þá í fjallahernaði við erfiðustu skilyrði,
cinkum H .Vindheima- og Bægisárjökli og í fjöllununyipp af
Akureyri. NoVðm^nn sendu umtalsverðan liðsafla hijT
lands á stríðsa
Þnr mjög ungir piltar ur Reykjavík komnir í vinnu á stríðsárunuin við
flugvöllinn sem enn er í fullri notkun í Skerjafirði þótt nokkuð sé deilt
um framtíð hans innan borgarlandsins.
að til
num.
Heimurinn er að breytast. Klukkan er 7.50 að morgni 10 maí 1940 og
það er búið að hernema íslaud. Landgönguliði með létta Lewis-hríð-
skotabyssu hefur komið sér fyrir við Herkastalann í Kirkjustræti. Frá
hægri er liægt að þekkja Skúla Guðmundsson og Svein Sveinsson sem
eru menntskælingar, Valur Kristjánsson sést á hjóli í bakgrunni. Undir
vegg Herkastalans standa Brynjólfur Árnason lögfræðingur og Ólafur
Guðmundsson skrifstofumaður. Húsið í baksýn hét Uppsalir og var rifið
fyrir mörgum árum.