Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 02.02.1956, Síða 11

67
það. Þegar hann hafði lesið allt um málið, fór hann að
velta því fyrir sér og íhuga það frá öllum hliðum. Þá komu
eiginlega hans hressandi stundir, því þá gekk hann vana-
lega út til að hugsa og yfirvega.... Aldrei settist hann
niður til að skrifa um slíkt mál fyrr en hann hafði gjör-
hugsað það, en þá sat hann líka við svo að segja dag og
nótt.“ En hins gætir og, að hinn mikli og margbreytti fróð-
leikur með aragrúa tilvitnana gerir oft ritgerðir Páls Briem
þyngri aflestrar en ella mundi.
Páll Briem ritaði margt um menntun og skólahald. Merk-
ast í því efni er ritgerðin „Menntun barna og unglinga“
í 4. og 5. árgangi Lögfrœðings, en Lögfræðingur var ársrit
um „lögfræði, löggjafarmál og þjóðhagsfræði“, er hann gaf
út í 5 ár á Akureyri, og ritaði af bróðurpartinn. I ritgerð
þeirri, sem getið var, lýsti hann menntunarástandi almenn-
ings hér með mjög dökkum litum. Hann fór hörðum orð-
um um þá hjátrú, að alþýða manna væri betur mennt hér
en annars staðar, því að meðan hún yrði eigi kveðin niður,
væri lítilla úrbóta von. Sýndi hann fram á, að íslendingar
gerðu allra siðmenntaðra þjóða minnst til eflingar mennt-
un og skólahaldi; segir hann „að í menntamálum alþýðu
ráði réttnefnd andleg horkóngapólitík, og að íslenzka þjóðin
sé af öllum þjóðum í Norðurálfunni, að Tyrkjum einum
undanskildum, mestur andlegur horkóngur". Til þess að
bæta úr þessu krafðist hann meiri fjárframlaga af alþingi,
og þá um leið meiri skattaálagna. Einnig sýndi hann fram
á, að kjör embættismanna væru næsta rýr. Mörgum sveið
undan árásum þessum, og enn meir mun mönnum hafa
fundizt til um kröfur hans um aukna skatta og ummælin
um kjör embættismanna. Hitt duldizt mönnum, hver fram-
farahugur lá þar að baki, og að ádeilan var skrifuð í hita
heilagrar vandlætingar yfir því, sem aflaga fór. Og þótt
margir yrðu til að mæla móti tillögum amtmanns þá, hefur
reynslan sýnt, að það sem hann krafðist þá að gert yrði,
5*