Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.07.1992, Qupperneq 66

66
SKRÁ UM HANDSKRIFUÐ BLÖÐ
31-32. Það er tekið upp í Bernskuminningum Kristins á Núpi
(eftir hann sjálfan) sem Finnur Sigmundsson bjó til prentunar og
birtust íMönnum ogminjum IX, R\ ík 1960, bls. 119-126 (sjá einnig
bls. 79-84 um blaðaútgáfu Kristins), og einnig í riti Halldórs
Kristjánssonar, Sigtryggur Guðlaugsson prófastur ogskólastjóri á Núpi.
Aldarminning, Rvík 1964, bls. 23-29. Eftir þann sem þessa skrá tók
saman er greinin „Mjölnir í Skáleyjum" í Fjölmóðarvíli til fagnaðar
EinariG. Péturssynifimmtugum 25. júlí 1991, Rvík 1991,bls. 13-15.
Þórarinn Grímsson Víkingur segir frá blaðaútgáfu í Kelduhverfí
fyrir síðustu aldamót í riti sínu, Komið víða við. Endurminningar og
sagnapœttir, Rvík [1954], bls. 53-55, og loks má geta skrifa um
sveitarblöð, einkum efni þeirra og ekki síst tilgang, í Norðanfara,
16. árg„ 15.-16. tbl., 28. febr. 1875, bls. 30-31.
Hér skal nú farið fáeinum orðurn um handskrifuð blöð og
sjónum þá beint að sveitarblöðunum því að fyrir þeim fer lang-
mest, auk þess sem flest sem um þau segir gildir um önnur
handskrifuð blöð, svo sem blöð ungmennafélaga, skólablöð
o.s.frv. Ekki er heldur ætíð einsýnt, þótt aldrei valdi vandræðum,
hvar í flokk á að skipa blaði, t.d. stóðu ungmennafélög iðulega að
útgáfu sveitarblaða, eftir að þau félög kornu til sögu.
Sveitarblöðin voru langflest skrifuð í einu eintaki. Vitað er þó
um eitt blað, Ófeig, blað Kaupfélags Þingeyinga (sbr. skrána hér á
eftir), sem gefið var út í 25 eintökum þegar flest var,- en upphaf-
lega var því ætlað að koma út í sjö eintökum. Blöðunum var ekki
ætlað að fara vítt yfir. Þau gengu bæja á milli í sveitinni eftir
ákveðinni boðleið, sem iðulega er rakin íblaðinu, voru lesin þar og
stundum gjald greitt fyrir, og sektum beitt ef týndust, sem rann þá
einatt til lestrarfélags sveitarinnar, þar sem því var t.d. ráðstafað til
bókakaupa. Efni blaðanna var mest bundið sveitinni, þótt sumt
gæti átt erindi til allra, svo sem þegar fjallað var um almenn
framfaramál. Blöðin áttu bæði að fræða og skemmta, þar áttu
rnenn að fá æfingu í að setja fram hugsanir sínar í rituðu máli, ekki
síst unga fólkið. Skrifað er um fjölmargt sem sveitarfélagið varðar,
eins og útgefendur ætluðust til, svo sem búnað, samgöngur,
fræðslumál og félagsstarfsemi, gagnrýni er á það sem betur mætti
fara o.s.frv. Einnig er efni af léttara taginu: skrýtlur, gátur,
2 Sveinn Skorri Höskuldsson, í handriti aö væntanlegri bók um Benedikt á Auðnum,
kafla um kaupfélög og samvinnufélög. Um fjölda eintaka af Ófeigi sjá einnig Andrés
Kristjánsson, Aldarsaga Kaupfélags Þingeyinga. 1882 - 20. febrúar - 1982, Húsavík 1982,
bls. 278 og 281.