Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.07.1992, Síða 89

ALÞJÓÐLEGA BÓKNÚMERAKERFIÐ
89
ISBN-númer er tíu stafa tala, sem skiptist í fjórar mismunandi
langar einingar. Fyrsti hluti númersins er hóptala, hún táknar hóp
sem oftast er ákveðið land, en getur einnig verið málsvæði. Annar
hluti er tala útgefanda, hún gefur til kynna einn ákveðinn útgef-
anda innan hópsins. Þriðji hluti er titiltala, hún stendur fyrir
ákveðinn titil, bindi, útgáfu eða umbúnað hjá þeirn útgefanda sem
á útgefandatöluna sem á undan fer. Fjórði hluti númersins er
vartala, hún er tíundi og síðasti tölustafur í hverju ISBN-númeri
og er reiknuð út samkvæmt Modulus-11-kerfi á grundvelli hinna
talnanna í númerinu.1
Vartalan er mikilvæg eining innan ISBN-númersins, því að
númer sem gegna því hlutverki að vera færslunúmer í bókfræði-
legum gagnagrunnum þurfa að vera rétt og ISBN er eina númerið
sem hefur innbyggðan þátt sem tryggir gildi númersins ílreild.
Undirbúningur að Alþjóðlega bóknúmerakerfinu ISBN á Islandi
Undirbúningur að upptöku ISBN-kerfisins hér á landi hófst
árið 1979 þegar Félag íslenskra bókaútgefenda óskaði eftir því að
Landsbókasafn íslands tæki að sér að semja lýsingu á ISBN-
kerfínu til kynningar á því. í apríl 1983 skipaði menntamálaráðu-
neytið nefnd sem kanna átti möguleika á notkun ISBN-kerfisins á
íslandi. Nefndin skilaði áliti sínu í desember sama ár og mælti með
því að kerfið yrði tekið upp. Sama ár tók Alþjóðaskrifstofan í
Berlín frá númeraforðann 9979 fyrir Island.
Þetta þótti nefndinni sem starfaði að undirbúningi að ISBN-
kerfínu á íslandi of há tala sem myndi þrengja möguleika okkar á
skiptingu númeraforðans. Reynt var að fá ákvörðuninni breytt en
án árangurs. Rök Alþjóðaskrifstofunnar byggjast á upplýsingum
frá þáverandi bókafulltrúa ríkisins um bókaútgáfu á Islandi.
Bókaútgáfan er um 2000 titlar á ári, þessir titlar margfaldaðir í 20
ár gera 40.000 titilnúmer, fjögurra stafa hóptala gefur 100.000
titilnúmer og á því að nægja.
Bókafulltrúi sá um öll samskipti við Alþjóðaskrifstofuna þar til í
september 1989 að formlega var tilkynnt að svæðisskrifstofa fyrir
ISBN-kerfið yrði rekin innan þjóðdeildar Landsbókasafns
Islands.
1 Alþjóðlega bókanúmerakerfið : handbók notenda. Reykjavík : Landsbókasafn Islands,
1990, s. 7.