Frjáls verslun - 01.12.1962, Blaðsíða 11

Niðurstaðan er sú, að aðstœður fyrir verksmiðj-
una sjálfa væru á Suðurlandi beztar við lieykjavík
eða Ilafnarfjörð, en á Norðurlandi nærri Akureyri.
Munurinn á þessum stöðum er þó í þessu tilliti ekki
svo mikill, að líklegt sé, að ]>að liafi úrslitaáhrif á
staðarval.
Kem ég ])á að því, sem mikilvægast er í þessu
máli: raforkuverðinu, en ])að er eingöng\i á því,
sem áhugi erlendra fyrirtækja á alúmíníumvinnslu
hér á landi byggist. IJær athuganir sem þegar
Iiggja fyrir, benda eindregið til þess, að tveir hag-
kvæmustu virkjunarstaðir til alúmíníumframleiðslu,
séu við Búrfell í Þjórsá og Dettifoss í Jökulsá á
Fjöllum. Virðast varla aðrar byggingarframkvæmd-
ir koma til greina á þessum tveimur ám. Þegar
meta skal orkuverð til alúmíníumframleiðslu frá
hvorri þessara virkjana um sig koma hins vegar
ýmis atriði til greina, og eru þessi helzt:
1. Virkjunarkostnaður miðað við fullan nýting-
artíma.
2. Kostnaður við háspennulínu til verksmiðj-
unnar.
3. Nýting á framleiðslugetu orkuversins.
4. Oryggi orkuframleiðslunnar.
5. Fjármagnskostnaður.
Mun ég nú ræða hvert þessara atriða fvrir sig.
Samkvæmt nýjustu áætlunum er gert ráð fyrir 104
þús. kílóvatta virkjun í Dettifossi, sem áætlað er
að kosti 953 milljónir króna án háspennulínu og
varaafls. Hagkvæmasta byrjunarvirkjun í Búrfelli
virðist hins vegaar vera 150 þús. kílóvatta virkjun,
er kostar á sama hátt reiknað 1.171 milljón króna.
Miðað við hagstæð lánskjör mundi kílóvattsstundin
við stöðvarvegg kosta 9,7 aura frá Búrfellsvirkjun
en 11,3 aura eða 10% meira frá virkjun í Detti-
fossi. Það er rétt að leggja áherzlu á það, að enn
er unnið af ka])pi að athugunum og útreikningum á
báðum þessum stöðum, eins og nánar mun koma
fram í erindi raforkumálastjóra hér á eftir. Ekki
virðist ])ó líklegt, að þessi hlutföll breytist veru-
lega, en hugsanlegt er, að menn komist að öðrum
niðurstöðum um heppilegustu virkjunarstærðir.
Kem ég þá að öðru atriðinu: orkuflutningnum.
Kostnaður við hann fer að sjálfsögðn að mestu
eftir vegalengd og aðstæðum til byggingar há-
spennulína. Ódýrast yrði að flytja orkuna norðan-
Iands til Húsavíkur, cn sá ávinningur mundi alls
ekki vega upp á móti því, hve þar eru miklu óhag-
stæðari aðstæður til hafnargerðar og byggingar
Tröllkonuhlaup í Þiórsó (Liósm. Þorst. Jósepsson
verksmiðju við Eyjafjörð. Hins vegar virðist ekki
vera mikill munur á kostnaðinum við flutning orku
frá Búrfelli til Reykjavikursvæðisins og frá Detti-
fossi til Eyjafjarðar, en þó mun hann Búrfelli held-
ur í hag.
Þriðja atriðið, sem áhrif hefur á raforkuverðið,
er nýtingin á framleiðslugetu orkuversins. Þær töl-
ur, sem ég nefndi áðan um orkuverð á kílóvatts-
stund, eru miðaðar við fulla nýtingu, og þær mundu
að sjálfsögðu þurfa að hækka, ef ekki yrði hægt
að selja alla orkuna. Þetta þýðir, að alúmíníum-
verksmiðjan þarf að vera nægilega stór til þess, að
sem fyrst sé hægt að tryggja fulla nýtingu orku-
versins. Sunnan lands er þetta vandamál miklu
auðleystara vegna hinnar miklu aukningar, sem
búast má við að eigi sér stað á komandi árum á
núverandi orkuveitusvæði Suðvesturlands, sem
segja má að nái frá Snæfellsnesi og austur í Skafta-
fellssýslu. Þótt mikil afgangsorka verði fyrst í stað,
mundu því ekki líða mörg ár, áður en hún væri
fullnýtt. Nyrðra er liins vegar miklu minni þörf
fyrir raforku, svo að nauðsynlegt er, að alúmíníum-
verksmiðjan taki frá upphafi meginhluta orkunnar.
Þau fyrirtæki, sem viðræður hafa farið fram við,
vilja helzt ekki byrja með stærri verksmiðju en
27—30 þús. tonn, og raforkuþörfin mundi þá vera
um 60—66 þús. kílóvött. Þetta mundi þýða, að
afgangs yrðu á Suðurlandi rúm 80 þús. kílóvött,
sem búast mætti við að yrðu fullnýtt til innan-
landsnýtingar á átta árum. Er það fulllangur tími
og væri hagkvæmara, að verksmiðjan væri um 45
þús. tonn og tæki um 100 þús. kílóvatta orku. Væri
FRJÁLS VFRZT.TTN
11