Frjáls verslun - 01.12.1962, Blaðsíða 19

Ólafsvík. mynd eftir G. Mackenzie frá árinu 1810
um verzlunina á íslandi. En við þetta varð verzlun-
in auðvitað mjög óhagstæð íslendingum.
Fyrir Hölter urðu þetta mjög afdrifarík ár, því
að ofan á fyrrgreinda erfiðleika bættist það, að
dugga hans fórst haustið 1794, mjög lágt vátryggð.
Þetta var þeim mun meira áfall sem verð á skipum
hækkaði stórum á þessum árum. Átti Hölter nú
einungis lítið skip, sem hann varð að bjargast við
sumarið 1795 með því að láta það fara tvær ferðir
til íslands, þar eð hann hafði hvorki efni á að kaupa
nýtt skip né taka skip á leigu. Augljóst var þó, að
vonlaust var að halda verzluninni áfram á þennan
hátt, því að þetta skip var alls ófullnægjandi jafn-
vel þótt hægt væri að láta það fara tvær ferðir ár-
lega, sem þó fór mjög eftir tíðarfari.
Árið 1795 sá Hölter því ekki aðra leið út úr
ógöngunum en leita á náðir sölunefndar um lán til
kaupa á skipi, þótt svo væri nú komið fjárhag
hans, að hann hafði ekki getað staðið i skiluin með
afborganir sínar til nefndarinnar árin 1794—95, en
orðið að fá greiðslufrest.
Sölunefnd tók beiðni hans heldur þunglega fyrst
í stað og benti honum á, að skuld hans við konungs-
sjóð væri nú nokkru hærri en þegar liann byrjaði
verzlunina árið 1788. Þó viðurkenndi hún, að skipa-
kostur hans væri algerlega ófullnægjandi og við
slíkar aðstæður fyrirsjáanlcgt að verzlun hans dræg-
ist enn meir saman og þar með minnkuðu líkurnar
fyrir því, að hann gæti nokkurntíma staðið í skilum.
Um þetta leyti kom skip Hölters frá íslandi og
hafði meðal annars meðferðis skýrslur um eignir
hans þar, sem töldust vera urn 17000 ríkisdala
virði. Áleit nefndin þá óhætt að útvega honum
3000 ríkisdala lán úr konungssjóði með vægum
kjörurn og gefa honum aukinn frest á afborgunum
af eldri skuldum. Gegn þessu átti hann þó við
fyrsta tækifæri að selja það litla skip, sem hann
átti fyrir og láta andvirði þess ganga upp í afborg-
anirnar, svo að eftir sem áður gat hann aðeins haft
eitt skip í förum.
Hið nýja skip Ilölters, Salvator, var þó aðeins
30 stórlestir þar eð lánið hrökk ekki fyrir stærra
skipi. Nægði það honum því aðeins, að hann gæti
látið þar fara tvær ferðir árlega til íslands. Fyrsta
ferð þess sumarið 1796 gekk að óskum, en ekki
komst það af stað í síðari ferðina fyrr en 20 ágúst.
Náði það heilu og höldnu til Stykkishólms og hélt
þaðan aftur með fullfermi 18. október, en hreppti
hið versta veður nóttina eftir brottförina og fórst
á Breiðafirði með allri áhöfn.
Hölter, sem var sjálfur um kyrrt í Kaupmanna-
höfn, frétti ekki um slysið fyrr en í byrjun maí
vorið eftir, en mikið hafði raunar verið i húfi fyrir
hann að skipið kæmist til Hafnar um haustið með
FRJÁbS VERZLUN
19