Frjáls verslun - 01.12.1962, Blaðsíða 13

Hvítá, Búriell til vinstri
sem við sjálfir veljum, séu hinar heppilegustu mið-
að við allar aðstæður. Við verðum að gera okkur
ljóst, að við komumst ekki hjá því að ganga undir
þennan dóm, ef áform okkar um stórvirkjanir á
Islandi eiga að verða að veruleika.
Eg kem þá að lokum að því að draga saman
helztu atriði þessa máls. Enn eiga eftir að fara
fram víðtækar rannsóknir bæði á virkjunarstæðum
og öðrum skilyrðum til byggingar alúmíníumverk-
smiðju, svo að það sem nú er liægt að segja, verð-
ur eingöngu að skoða sem bráðabirgðaniðurstöður.
A þessu stigi bendir allt til þess, að raforkuverð
til alúmíníumverksmiðju yrði um 25% hærra frá
Dettifossvirkjun en Búrfellsvirkjun, þegar tekið
hefur verið tillit til orkuflutnings og varaafls og
miðað við sama ágóða af virkjunum á báðum stöð-
um Islendingum til handa. En það er að sjálfsögðu
mjög mikilvægt atriði fyrir framtíðarþróun í virkj-
unarmálum hér á landi, að fyrsta stórvirkjunin
geti skilað sem mestum rekstrarágóða, sem hægt
yrði að nota til áframhaldandi virkjunarfram-
kvæmda. Sú aðstaða, sem við nú erum í til þess
að leggja í 12—1500 milljóna fjárfestingu með svo
að segja tvær hendur tómar, er allt annað en auð-
veld, og við getum áreiðanlega ekki haldið áfram
stórvirkjunum á íslandi í framtíðinni, ef við þurf-
um alltaf að taka svo að segja hvern eyri að láni
erlendis.
1 öðru lagi verðum við að gera okkur á raun-
sæjan hátt grein fyrir aðstöðu okkar til þess að
koma því til leiðar, að erlend fyrirtæki bvggi hcr
alúmíníumverksmiðju. Því fer mjög fjarri, að við
getum nokkuð fullyrt um það enn sem komið er,
hvort það rnuni takast, enda er á þessu sviði geysi-
leg samkeppni milli þeirra þjóða, sem eiga ónot-
aðar orkulindir. Harðasta samkeppnin kemur sem
stendur frá Norðmönnum, sem enn eiga geysimikla
vatnsorku óbeizlaða og eru þegar orðnir fastir í
sessi á sviði alúmíníumframleiðslu og annars efna-
iðnaðar. Hefur vígstaða Norðmanna mjög styrkzt
upp á síðkastið, þar sem þcir hafa sótt um inn-
göngu í Efnahagsbandalag Evrópu, en tollur á
alúmíníum hjá Efnahagsbandalaginu er svo hár,
að búast má við, að hann muni að engu gera mögu-
leika þjóða utan bandalagsins til að keppa á mörk-
uðum Vestur-Evrópu.
Loks má búast við því, að á næstu árum aukist
mjög samkeppnin á þessu sviði af hálfu hitabeltis-
landanna. Víða í hitabeltinu, svo sem Kongó og
Suður-Ameríku, er óhemju mikið ónotað vatnsafl,
FRJÁLS VERZLUN
13