Frjáls verslun - 01.04.1973, Síða 12

Varnarliðið
Drjúgar tekjur af dvöl herliðsins
Aðstaða bandaríska NATO-
liðsins á Keflavíkurflugvelli
er framlag íslendinga til varn-
arsamstarfs vestrænna ríkja
innan Atlantshafsbandlagsins.
Engu að síður hefur þjóðin
drjúgar tekjur af dvöl herliðs-
ins hér á landi, sem nemur nú
á milli 10-12% heildarútflutn-
ingsverðmætum landsmanna.
Til dæmis má nefna það, að
763 íslendingar, sem starfa á
vegum Varnarliðsins, fengu
greidd laun fyrir reikningsárið
1972, sem nam hátt í 45 millj-
ónum ísl. króna.
Bandaríska herliðið greiddi
fyrir vörur og þjónustu frá
íslenzkum fyrirtækjum á s.l.
ári $ 19.800.000.-, en þar eru
meðtalin laun fyrrgreindra
íslendinga og ýmsar greiðslur
til íslenzka rikisins. Varnar-
liðið greiðir m.a. fyrir bygg-
ingaframkvæmdir, raforku og
vatn, talsambandsþjónustu,
starfsfólk, flutninga, matvæli
mjólkurafurðir, flugvallarað-
stöðu og kostnað. Erfitt er að
reikna út verðmæti flugstöð-
varinnar, en ef Atlantshafs-
bandalagið ætti að byggja
sambærilega stöð, þ.e.a.s. ef
íslendingar óska eftir brott-
flutnmgi hersins, Þá nemur sú
upphæð um 1,5 milljörðum
dollara.
Á s.l ári greiddi varnarlið-
ið m.a. fyrir eftirtalin atriði:
fyrir byggingar og viðhald á
Keflavíkurflugvelli $ 5.1 millj.,
fyrir vörur og þjónustu $ 2.8
millj., fyrir flutninga á efni
og vörum $ 1.8., fyrir raf-
magn, viðhald og fjarskipta-
samband $ 700 þúsund, elds-
neyti $ 500 þúsund og leigu-
gjöld $ 200 þúsund og til
íslenzkra ríkisstofnana $ 100
þúsund. Við þetta bætast svo
fyrrnefnd laun og auk þess
greiðslur Bandaríkjamanna,
sem dvelja á vellinum, sem
óbeinar greiðslur, en þær voru
á árinu 1972 alls um $3.-4
milljónir.
Bandaríski herinn flytur
mestallan póst sinn til og frá
landinu með flugvélum Loft-
leiða, samkvæmt samningi við
Póst os síma, en fyrir það og
leigu á strandgæzlustöðinni á
Sandi, voru greiddir $ 700.000
á s.l. ári, eða tæplega 70 millj-
ónir króna.
FRAMKVÆMDIR FYRIR 11,5
MILLJ. DOLLARA í ÁR
Á undanförnum árum hafa
orðið verulegar hækkanir á
fyrrgreindum gjöldum varnar-
liðsins hér á landi. Til dæmis
má nefna, að árið 1970 greiddi
varnarliðið íslenzkum starfs-
kröftum $ 2.600.000 í laun, en
á þessu ári er reiknað með að
launagreiðslur nemi $ 5.3 millj-
ónum. Árið 1970 nam bygginga-
og viðhaldskostnaður $ 4.700.
000, en á þessu ári verður
þessi upphæð $ 11.5 millj.,
miðað við gerðar áætlanir. Á
árinu 1970 námu greiðslur til
íslenzkra aðila fyrir flutninga
á vörum og efni $1. 2 millj., en
í fyrra $ 1. 8 millj., og á
þessu ári er áætlað, að sömu
aðilar fái $ 2.100.000 fyrir
sömu þjónustu, eða nánar, upp-
hæðin hefur tvöfaldast á fjór-
um árum.
ÓBEIN EYÐSLA
BANDARÍKJAMANNA
Óbein eyðsla Bandaríkja-
manna, sem eru hér á vegum
hersins, var á árinu 1970
tvær millj, dollara, sem eru
opinberar tölur, en á þessu ári
mun verða um $ 9 milljónir,
eða tæplega helmingi meiri.
Hér er um að ræða greiðslur,
m.a. fyrir húsnæði, þjónustu,
vörukaup, o.m.fl. Miðað við
umrædd atriði, þá er áætlað,
að dvöl varnarliðsins kosti
Bandaríkjamenn $ 28.5 milj-
ónir, þ.e.a.s. sú upphæð, sem
greiðist til íslenzkra aðila, eða
ríkisins.
3600 STARFSMENN EÐA 3,3
MILLJÓNIR VINNUSTUNDA
Ekki er ósennilegt, að árlega
þurfi varnarliðið á starfskröft-
um 3.600. íslendinga að halda,
beint eða óbeint, eða því sem
nemur 3.3 milljónum vinnu-
stunda. Flestar vinnustund-
anna eru á unnar sviði flutn-
inga á sjó, landi og í lofti; þar
næst við byggingaframkvæmd-
ir og viðhald, þá á sviði land-
búnaðar (þ.e.a.s. þeir sem
framleiða landbúnaðarafurðir-
nar sem varnarliðið kaupir.
Ekki má gleyma verzlunar- og
íbúðaeigendum, og ýmsum
öðrutn, sem veita umræddum
aðilum þjónustu.
Þar að auki skila fyrrgreind-
ir 76? íslenzkir launþegar
varnarliðsins 1.526.180 vinnu-
stundum á ári, en alls eru
þetta 3.270.702 vinnustundir,
sem unnar eru á ári. fyrir
varnarliðið beint eða óbeint.
Bandaríski herinn greiðir
fyrir rekstur og viðhaldskostn-
að Keflavíkurflugvallar 'að
mestu leyti. Ef íslenzk stjórn-
völd og skattgreiðendur ættu
að taka við þessum rekstri má
reikna með að það kosti
milli 180-190 milljónir króna
á ári, þ.e.a.s. ef miðað er við
þann kostnað, sem bandarískir
skattgreiðendur greiða árlega
fyrir, rekstur og starfsemi
flugvallarins, eins og málum
er nú háttað.
3212 HERMENN Á
ÍSLANDI
Bandaríska ríkið og banda-
rískir einstaklingar, sem
dvelja hér á vegum þess,
greiða umræddar upphæðir
beint og óbeint til landsmanna.
Margir kunna að spyrja: hve
margir eru þeir menn, sem
koma með þessar gjaldeyris-
tekjur til íslands. Opinberar
tölur írá 30. júní í fyrra segja,
að hér hafi þá verið 3212
hermenn og með þeim voru
2.454 eiginkonur og börn. Auk
þess voru hér 28 opinberir
bandarískir starfsmenn og 47
óbreyttir borgarar. Ekki er ó-
sennilegt, að þessi fjöldi sé
svipaður nú.
12
FV 4 1973