Frjáls verslun - 01.10.1973, Blaðsíða 59

Ef skipið skilar hagnaði eru möguleikar á að
afskrifa á móti þeim hagnaði geysilega miklir.
Síðan koma aftur heimildirnar til þess að selja
þessar eignir án þes að hagnaðurinn, sem þarna
myndast, verði raunverulega nokkurn tíma
skattlagður. Mismunurinn að þessu leyti á milli
atvinnugreina er raunverulegur og geysimikill.
Ástandið er ekki eins hjá ýmsum öðrum grein-
um eins og verzlun og tryggingafélögum, sem
nota lítið af fyrnanlegum eignum.
Hjörtur: Það er furðulegt, að skrifstofuhús-
næði, sem svo sannarlega er rekstrarlegt tæki,
skuli lúta reglum um lægri afskriftir en aðrar
eienir. Við síðustu lagasetningu gátu afskriftir
náð 60% á 3 árum af tækjum, en fóru niður
í 48%. í tilefni af því, sem fram hefur komið
um misræmi afskrifta og tekna í hinu mis-
munandi rekstrarformi, þykir mér rétt að benda
sérstaldega á það. að pólitískar aðgerðir, sem
felast í verðlagsákvæðum og því, að sala á
vörubirgðum má aldrei fara fram á endurkaups-
verði. — það má aldrei endurmeta lagerinn, —
fer alveg óskaplega illa með fjármagn verzlun-
arinnar. Þetta er svo alvarleg staðrevnd, að
verzlunin getur engan veginn endurnýjað fjár-
magn sitt. Þetta sýnir. að ástandið er mjög
mismun' ndi eftir því af hvaða tegund atvinnu-
rekstu"'rm er.
(iníW >dur: Svnna mismunur gildir lika um
nðstöi'neinldið bví að þar er mismunandi hlut-
falMala lögð til grundvaliar. Annar galli er sá,
rð jrmhí imt er e1'tir á af kostnaðarliðum ársins
á undan. Þá eetur seneið allt öðru vísi hiá fvr-
i”tæk'nn n» því er full ástæða að færa þetta í
steðgreiðsluhorf.
Ég áb’t þetta iíka galia á skattheimtu hjá
ei*-wtahJinpum. EðliJegra væri. að menn greiddu
ákveðna prósentu til ríkisins af þeim tekjum,
sem þeir fá á viku eða mánuði. Það er mjög
brevtiJegt hiá mönnum, hvað þeir fara mikið
unp eða niður í tekjum frá einu ári til annars.
jHi'ip 11 ■i—amMBB———n——————i————
FV: Hvað er skattheimta stór hlut-
fallslega af tekjum hér miðað
við það sem gerist annars staðar.
Hvað gæti talizt eðlilegt mark?
-Tón: Ég hef tölur um þetta frá nokkrum ná-
grannalöndnm okkar frá árinu 1970. Teknar
sem hlutfall af vergri þjóðarframleiðslu voru
heildarskatttekiur hins opinbera, bæði ríkis og
sveitarféiaga, 35% í Danmörku, 40,8% í Nnr-
egi. 40,9% í Svíþjóð, 38% í Bretlandi og 30%
á íslandi. Hlutur beinna skatta í heildarskatt-
tekjum í þessum iöndum var þannig: 50.1%
í Danmörku, 53.4% í Noregi, 69,9% í Svíþjóð,
56.6% í BretJandi og 30% hér.
Þannig er verulegur munur á hlut beinu skatt-
anna, hvað þeir eru miklu minni hér en í öllum
þessum nágrannalöndum. Stærsta atriðið í því
sambandi eru tollar. Tolitekjur eru að miklu
leyti horfnar sem umtalsverður tekjuliður í
Guðnrundur: Annar galli er sá, að innheimt er
eftir á af kostnaðarliðum ársins á undan. Þá
getur gengið allt öðru vísi hjá fyrirtækinu og
því er full ástæða að færa þetta í staðgreiðslu-
horf.
þessum nágrannalöndum, en hér eru þær ein
helzta tekjuöflunarleiðin eins og við vitum, þó
að tollar séu að vísu lækkandi samkvæmt samn-
ingum okkar við EFTA og EBE, Það er æski-
legt, að þessi samanburður komi fram. Þegar
talað er um lækkun beinna skatta eða hlut-
falls þeirra í heildartekjuöfluninni, þurfa menn
að hafa hugfast, að þarna er verulegur mis-
munur milli okkar og nágrannaþjóðanna. Sú
óánægja, sem komið hefur upp út af beinu
sköttunum, verður ekki reist á sömu forsendum
hér og í þessum löndum sé litið á málið alveg
hlutlægt. Það er augljóst.
Hjörtur: Eru ekki afskriftarreglur allt aðrar
í þessum lShdum en hér hjá okkur?
Jón: Nei. Þar er ekki verulegur munur á. Ef
borið er saman við Danmörku er ekki fjarri, að
þessar reglur séu í stórum dráttum þær sömu.
Hjörtur: í Noregi er þetta þó öðruvísi.
Jón: Já. Þar eru svolítið öðruvísi reglur, en
sé litið á skattkjörin almennt er ekki ástæða til
að ætla, að munurinn sé verulegur. í einstök-
um þáttum standa útlend fyrirtæki þó betur að
vígi, eins og varðandi tollana. íslenzkur iðnaður
getur t. d. kvartað undan tolli á iðnaðarvélum,
sem ekki tíðkast á sams konar búnaði í þessum
nágrannalöndum. En í sjálfu tekjuskattskerfinu
tel ég að sé ekki umtalsverður munur.
Guðmundur: Tölurnar, sem Jón nefndi áðan,
eru eflaust réttar. Allan sjöunda áratuginn var
hlutfallið um 30% en einmitt 1972 hafði það
hækkað í 33,5% og sömuleiðis hækkuðu beinu
skattarnir með breytingu á hlutverkaskiptingu
ríkis og sveitarfélaga.
Samkvæmt þessu eru beinir skattar tiltölu-
lega lítill hluti af heildarinnheimtu, en ég vil
benda á það, sem ég sagði áður, að það þarf
að sækja krónuna ansi langt niður í tekjustig-
ann til einstaklinganna. Skattabyrðin lendir líka
á tiltölulega fámennum hóp skattgreiðenda, þeg-
ar fyrirtækin bera ekki stærri hluta af kök-
unni.
Óánægja með skattakerfið hérlendis er því
FV 10 1973
59