Frjáls verslun - 01.10.1973, Síða 35

gegnum þingið og Áfengis-
verzlun ríkisins var j þegar í
byrjun umdeild stoftiun eins og
hún er enn í dag.
Mogensen var fyrsti for-
stjóri og gegndi því starfi þar
til í apríl 1928 að hann fékk
veitingu fyrir lyfjabúð í
Reykjavík, Ingólfsapóteki. Við
tók ; í honum Guðbrandur
Magn_sson og gegndi for-
stjórastöðunni þar til í nóvem-
ber 1957, en þá lét hann af
störfum, þar sem hann varð
sjötugur það ár.
Merkur áfangi varð hjá
stofnuninni árið 1961, þegar
tóbaksverzlunin var sameinuð
henni. Það var gert með lög-
um frá Alþingi og álitu sér-
fræðingar, að sparnaður af
þessari hagræðingu myndi
nema um þremur milljónum á
ári. Við þessa breytingu var
skrifstofuhald og fleira sam-
einað og til gamans má geta
þess, að forstjórinn, sem hafði
haft laun á borð við ráðuneyt-
isstjóra var látinn lækka um
einn flokk og tveir einkabílar
forstjóranna, sem áður höfðu
verið, spöruðust alveg, því að
forstjórinn varð sjálfur að
skaffa sér bíl.
En sé litið á aðrar og merki-
legri hliðar málsins hefur út-
koman orðið sú, að starfsfólki
hefur fækkað sl. 12 ár um 7
manns miðað við það sem var,
áður en sameiningin átti sér
stað.
Á skrifstofunum voru áður
41 starfsmaður hjá báðum
stofnununum, en eru nú 35, og
í iðnaðar- og áfengisdeild voru
63 starfsmenn 1961, en 41 mað-
ur nú í ár. í tóbaksdeildinni
hefur fækkað um einn á sama
árabili, en i útsölunum hefur
að sjálfsögðu fjölgað, þannig
að starfsmenn í þeim eru nú
31 á móti 10 starfsmönnum ár-
ið 1961. Laun og starfsmanna-
kostnaður í fyrra nam alls rúm-
um 18 millj. og hækkaði sá
kostnaðarliður um 980 þús. kr.
miðað við árið á undan, eða
um 5,7%, sem er athyglisverð
tala. Beinn launakostnaður
nam í fyrra 16,8 millj. og hafði
þá hækkað um 7,9% frá fyrra
ári.
— Áður en lengra er haldið
væri fróðlegt að fá nokkrar
upplýsingar um fyrirkomulag
innkaupa til landsins. Hvað
eru það margar tegundir, sem
þið kaupið reglulega?
— Áfengi mun nú vera
keypt frá 27 löndum og alls
eru tegundirnar um 350. En
tóbak er aftur á móti keypt lrá
9 löndum og tegundir eru um
180. Alls eru það milli 240 og
250 fyrirtæki erlend, sem við
kaupum af, og umboðsmenn
eru fyrir þau flest hér á landi,
Málverk af Peter Mogensen er
í skrifstofu forstjóra Á.T.V.R.
og ennfremur málverk af Guð-
brandi Magnússyni.
en þó ekki öll. Það, að erlend
fyrirtæki hafi hér umboðs-
menn, hefur aukizt mjög í
seinni tíð, og mörg fyrirtæki,
sem Á.T.V.R. skipti við áður
beint, hafa nú umboðsmenn.
Við sjáum ekki ástæðu til að
hafa á móti þessu, en leggjum
aðeins á það áherzlu, að verð
megi ekki undir neinum kring-
umstæðum hækka í þessu sam-
bandi. Það, að erlend fyrirtæki
hafa umboðsmenn í samskipt-
um við einkasölur, er ekkert
sérstakt fyrirbæri fyrir ísland.
Einkasölurnar á hinum Norð-
urlöndunum hafa sama hátt á,
og má í því sambandi geta
þess, að norska, sænska og
tinnska einkasalan hafa um-
boðsmenn hér á landi vegna
viðskipta sinna við Á.T.V.R.,
en þessir aðilar selja hingað
t. d. vodka og brennivín. Þessi
umboðsmennska er ekki á
kostnað Á.T.V.R., og það er
ljóst, að fob. verð yrði ekki
lækkað á víni, áfengi og tó-
baki þó að fyrirtækin úti
hættu að hafa umboðsmann á
íslandi.
Þvert á móti er það hagur
ríkisins, að þessir umboðsmenn
séu hér, því að þeir hafa drjúg-
ar tekjur, sem eru skattskyld-
ar, og auk þess eru þær í er-
lendum gjaldeyri, sem kemur
inn til bankanna. Það er líka
mjög þægilegt fyrir einkasöl-
una að hafa umboðsmanninn
nálægt, ef erfiðleikar gera
vart við sig, eins og t. d. ef
skemmdir koma í ljós á vör-
unni.
— Hvað ræður ákvörðunum
hjá Á.T.V.R. um hvaða tegund-
ir einkasalan ætlar að bjóða
viðskiptavinunum hér?
— lnnkaupadeildin ákveður,
hverjar tegundir skuli keypt-
ar, og í því sambandi miðum
við nokkuð við reynsluna á
Norðurlöndum, sérstaklega hjá
norsku einkasölunni.
Ég var þar t. d. í júní sl. og
fékk að kynna mér reksturinn
þar mjög náið og komst að því,
að Á.T.V.R. nýtur mjög svip-
aðra kjara varðandi innkaups-
verð og Norðmennirnir gera,
þó að innkaup séu miklu
stærri hjá þeim.
En við ákvörðun um inn-
kaup hef ég líka mjög sterk-
lega í huga viðskiptatengsl
okkar við önnur lönd og hvern-
ig sveiflur verða í þeim. Núna
kaupa Bandaríkjamenn t. d.
miklu meira af okkur en við
af þeim. Af þessu leiðir, að við
ætlum að verzla meira með
bandarískar tegundir og höf-
um nýverið hafið sölu á am-
erísku Smirnoff-vodka og í at-
hugun er að flytja inn Kali-
forníu-vín.
— Hins vegar er innflutn-
ingur á sígarettum svo til ein-
göngu bundinn við Bandarík-
in.
— Já. Þetta eru sennilega
leifar frá stríðsárunum og ólíkt
því, sem gerist í öðrum Evrópu-
löndum. En svo veldur þessu
FV 10 1973
35