Frjáls verslun - 01.07.1974, Qupperneq 9

i siuttii máli

Hvert fara olíudalirnir ?
Mikil óvissa ríkir um, hvert hagnað-
ur olíusölulandanna rennur. Talað er
um 60-80 milljarða dollara árlega. Lík-
legast er þó, að megnið af fénu fari í
upphafi til Bandaríkjanna og eitthvað
til Brctlands og á dollaramarkað Evr-
ópu. Féð virðist mcst geymt í rciðufé,
cn nokkuð hefur vcrið kcypt ai’ banda-
rískum ríkisskuldabréfum. Bcnt hcfur
vcrið á, að unnl vœri að kaupa meiri-
lilutaaðsiöðu í stærstu fyrirtækjum
Bandaríkjánna fyrir olíupcningana.
Möi’g Evrópulönd hafa neyðzt til auk-
innar lántöku á alþjóðamarkaði til að
mæta Jiækkunum á olíuafurðum og ó-
liagstæðum grciðslujöfnuði. Fátl liefur
þó vcrið um lántökur heint frá Araba-
ríkjunum.
Þróunarlöndin cru clílci síður fjár-
þurfi. Sem dæmi má nefna, að um liclm-
ingur litflutningstckna Indlands mun
rcnna (il olíukaupa.
Hin mikla óvissa um, livert olíuféð
strcymir og vanþekking á, hvar það er
niður komið, gctur haft alvarlegar af-
lciðingar fyrir alþjóðleg fjármálavið-
íikipti innan tíðar.
• IBM, GHI og EBE
Efnaliagsbandalag Evrópu hefur nu
lil athugunar, hvort IBM og Gcneral
Motors hafi brotið samkeppnisreglur
bandalagsins. Nýlcga hafa belgísk vefn-
aðarvíirufyrirtæki verið scktuð fyrir ó-
lcyfilcgt atliæfi. Atliyglin þykir bcinasl
um of að erlendum risum og þykir
r.iörgum tímabært, að lagt sé fremur til
atlögu við stórfyrirtæki bandalagsríkj-
anna sjálfra.
9 Deilur í lofti
Danska einokunareftirlitið telur það
ámælisvert, að SAS skuli selja þcim far-
þegum, scm ferðast með lciguferðum fé-
lagsins, ódýrari i'lugferðir til brottfar-
arstaðar cn farþegum, sem ætla með
(iðrum ferðafélögum. Málið er óútldjáð
að öðru leyti.
Þjóðnýting breskra skipa-
smíöastöðva
Þrátt fyrir að um brot á viðskipta-
reglum KLE vcrði að ræða, hyggst
breska stjórnin þjóðnýta skipasmíða-
ídöðvar þar í landi. Þessi lcið cr að von-
um afar umdeild. Staðreyndin cr liins
vcg.ir sú, að lilutur skipasmíðastöðva í
.p c'dandi í alþjóðamarkaði hefur farið
(v'minnkandi og hagur ])cirra versnað,
cnda þótt vcrulcg fjárhagsaðstoð frá
hinu opinhera h ifi komið til.
9 Olíuskuld við Rússa ójöfnuð
Vegna hækkandi olíuverðs Iiefur
skuld Islcndinga við Rússa stóraukizt.
\ rði vcrulcgt vandamál að greiða Jiana
með skömmum fyrirvara í frjálsum
gjaldcyri. Hvort tvcggja cr, að gjald-
cyrissjóðurinn Iiefur rýrnað stórum og
kíör á erlendum lánamarkaði eru erfið
um þcssar mundir.
9 20% kaupmáttaraukningin
í hættu
öllum er ljóst, að efnahagsaðgerðir
cru í aðsigi. Verður það eilt af vcrkefn -
um þeirrar ríkissljórnar, scm við tckur,
að finna lciðir til ]>css, að kaupmáttur
Iægstu thnakaupstaxta fari eldd niður
fvrir kjörin 1971, þegar vinstri stjórn-
i i tók við.
9 Menntamálin mikilvæg
Framkvæmd liins nýja grunnskóla-
írumvarp:; felur í sér að skipað verður
í ínargar nýjar stöður í skólakcrfinu á
næatu árum. Emhætti menntamálaráð-
licrra vcrður því mikilvægt á næstunni.
9 Þjóöahagsstofnun
Fæðing þjóðliagsstofnunar hefur
gcngið liljóðalaust og sársaukalítið fyr-
ir sig. I reynd cr um endurlæðingu
Efnahagsstofnunarinnar að ræða, mcð
eindregnari sérhæfingu þó. Virðist
nauðsyn hcra til að endurskoða skipu-
lag og starfssvið Framkvæmdastofnun-
c.r ríkisins eftir ]icssa breytingu.
FV 7 1974
9