Frjáls verslun - 01.07.1974, Blaðsíða 53

í ágúst, sem úrslitum ræður
en um það leyti má alltaf fara
að búast við regnveðri og
frosti. Á 10—12 dögum er
hægt að ná öllu upp og er þá
unnið í einni lotu með full-
komnustu vélum. Reiknað er
með, að uppskeran verði nú
300 pokar á hektara eða alls
um 90 þús. pokar. Árangur-
inn er þó mjög mismunandi
eftir árferðá og fer stundum
langt niður fyrir þetta mark.
í fyrra var uppskera t.d. ekki
nema 40 þús. pokar, að sögn
Magnúsar, og hann bætti því
við, að í þessari framleiðslu
væri engin kauptrygging. And-
virði unpskerunnar getur leik-
ið á bilinu 40—80 milljónir.
Um fyrirkomulag á dreif-
ingu og sölu kartaflna í land-
inu sagði Magnús, aði 'hann
væri andvígur þeirri einokun-
arverzlun, sem nú tíðkaðist.
Ekki væri þar með sagt, að
hann áliti opinn, almennan
markað heppilegan, heldur
væri eðlilegast, að Sölufélag
garðyrkjumanna hefði ekki
síður leyfi til að selja kartöfl-
ur en Grænmetisverzlun land-
búnaðarins. „Öll einokun í
þessum efnum felur i sér
stöðnun og dauða“, sagði
Magnús.
STEIKAKKARTÖFLUR
Næst var vikið að óskum
neytenda um að fá meira úr-
val af kartöflum og þá sér-
staklega stórar steikarkartöfl-
ur. Magnús sagði, að ef upp-
fylla ætti þessar óskir með
innlendri framleiðslu yrði að
rækta kartöflur af afbrigði,
sem Framleiðsluráð landbún-
aðarins viðurkennir ekki og
yrði því að fleygja milli 40—
50% af framleiðslunni, að
stærstu kartöflunum sleppt-
um. Taldi hann eðlilegast að
þessar stóru kartöflur væru
fluttar inn og seldar á frjáls-
um markaði en nú er það svo,
að meðan íslenzkar kartöflur
eru á annað borð fáanlegar í
landinu geta aðeins hótel og
veitingastaðir fengið útlendar
steikarkartöflur keyptar. Taldi
Magnús, að segja ætti skilið
við slíka bannpólitík.
VAXANDI KJÖTVINNSLA
Árið 1965 keypti Magnús
verzlunina í Þykkvabænum af
tengdaföður sínum, Friðriki
Friðrikssyni. Hann byrjaði
verzlunarrekstur í Þykkvabæ
árið 1928 og var einn um
hann nema hvað Kaupfélag
Hallgeirseyjar, undanfari
Kaupfélags Rangæinga, rak
útibú á staðnum um skeið.
Var það almennt kallað
„Mygla“. Auk verzlunarinnar
á Magnús sláturhús, þar sem
slátrað er 8—10 þús. dilkum
á ári^ og ennfremur stórgrip-
um. í kjötiðjunni, sem tók til
starfa s.l. vetur starfa fimm
manns og hafa verzlanir í
Reykjavík þegar pantað upp
alla framleiðsluna í haust.
Gerir Magnús ráð fyrir að -
kjötvinnslan muni aukast
verulega á næsta ári.
Viðskiptamenn fyrirtækja
Magnúsar eru dreifðir, eink-
anlega þó úr sveitum Rangár-
vallasýslu. Þeir koma þaðan
niður í Þykkvabæinn til að
verzla og staðgreiða allt, sem
keypt er. Er það mikil breyt-
ing frá því fyrir 10 árum eða
svo, en fram að þeim tíma var
stunduð hrein vöruskiptaverzl-
un. Magnús sagði, að verzlun-
in gengi með því að eigend-
urnir legðu alla vinnu á sjálfa
sig. Vill hann afnám allra
verðlagsákvæða en eftirlit
með verðlagi og jafnframt op-
inbera upplýsingamiðlun um,
hvað sé lægsta verð vöru og
hvar hún fáist við því.
Kynbótastöðin að Laugardælum:
IHeiri afurðir eftir kynbætur
AS Laugardælum í Árnes-
sýslu er rekin kynbótastöð á
veg,um Búnaðarsambands Suð-
urlands. Stöðin þjónar 90%
kúabúa á Suðurlandi, og eru
það aiis 12300 kýr. Við búið
sjálft starfa tveir menn, en á
vegum þess eru átta frjótæknar,
sem ferðast um tiltekin héruð.
Eru þeir oninberir starfsmenn
og fá 60% af Iaunum sínum frá
ríkinu. Forstöðumaður kynbóta-
stöðvarinn.ar er Sigurmundur
Guðbjartsson og eru eftirfar-
andi upplýsingar fengnar hjá
hopum.
Sæðingarstöðin var stofnuð
1957, en það var ekki fyrr en
1972, sem .farið var að djúp-
frysta sæði þar og var það mik-
il framför. Djúpfrystingin gerir
kynbætur mögulegar og val-
kostir bænda eru fleiri. Áður
gátu þeir aðeins valið á milli
tveggja til þriggja nauta, en
nú á milli fimmtán til tuttugu.
Nú á stöðin birgðir til allt að
fimm ára, og sæði er notað úr
sama nautinu í mörg ár eftir
að búið er að fella það.
STRANGT VAL
Mikillar kostgæfni er gætt
þegar naut eru valin að Laugar-
dælum og fer það þannig fram,
að 8 ung naut eru prófuð á
hverju ári og er þá reynt að
velja þau undan beztu kúm og
nautum. Þúsund sæðisskammt-
ar eru notaðir strax frá hverju
nauti, og ef kvígur, sem koma
undan þeim, reynast vel hvað
nyt og skapgerð snertir, fær
nautið að lifa í eitt ár, en ann-
ars er það fellt og sæðinu
fleygt. Yfirleitt standast aðeins
tvö af hverjum átta nautum
prófið.
Tuttugu naut eru að Laugar-
dælum hverju sinni, þar af eitt
eða tvö holdanaut og geta þeir
bændur, sem vilja einungis ala
dýr upp til slátrunar, fengið
sæði úr þeim.
Starfsemi búsins fer þannig
fram, að á morgnana er sæðið
tekið frá nautunum. Síðan er
það blandað og þynnt út í til-
teknum vökvum og geymt þann-
ig í kæli í fjórar klukkustund-
FV 7 1974
53