Frjáls verslun - 01.07.1974, Page 52

SUÐURLAND
Þykkvibærinn:
Andvirði kartöfluframieiðslunnar
getur orðið 80 milljónir
Rætt við lllagnús Sigurláksson
Fá eða engin byggðarlög á
íslandi eru í hugum almenn-
ings jafn rammlega tengd að-
alframleiðsluvöru sinni og
Þykkvibærinn kartöflunni.
Liggur við að ilmur og bragð
af soðnum, brúnuðum eða
stöppuðum jarðeplum gagn-
taki menn, jiegar Þykkvibær-
inn er nefndur á nafn. En fá-
ir velta því kannski fyrir sér,
hvar staðurinn er. Allavega
eru þeir ekki margir, sem
beygja út af Suðurlandsvegin-
'um skammt vestan Hellu til
þess að aka nokkra kílómetra
suður láglendið, þar sem húsa-
þvrningin í Þykkvabænum
birtist togin og sem umflotin
sjó í hillingum á heitum sum-
ardegi.
Þarna er rúmlega 300
manna bygeð niðri á strönd-
inni, umlukin stærstu kar-
töflugörðum sem fyrirfinnast
á landinu. Allt umhverfið er
marflatt en unp úr því rís ný
kirkja og þorp í kringum
hana.
í verzluninni í Þykkvabæn
um heilsuðum við upp á
Magnús Sigurláksson, sem
hana rekur ásamt Friðriki
syni sinum. Einnig á Maenús
stæ^sta sláturhús í einkaeign
á íslandi og er nvbvrjaður
starfrækslu á kiötiðnaðarstöð.
Auk þessa fyrirtæk.iareksturs
er stnndaður atmennur land-
búnaður og bílaviðgerðir í
Þykkvabænum, en hvorki
meira né minna en 80—90%
af öllum tekjum sínum hafa
íbúarnir af kartöfluræktun-
inni.
FLÓTTAMANNABÚÐIR
„Það má segja, að Þykkvi-
bærinn hafi upphaflega verið
eins konar flóttamannabúðir“,
segir Magnús, „því að hingað
leitaði einn og einn fátækling-
ur ofan af landi og stundaði
útræði og silungsveiði. Þar
sem þetta hús stendur nú, var
fyrrum gott lagnarstæði, því
að árnar féllu hér vestur í
Þjórsá og var Þykkvibærinn
að fara í kaf, þegar fyrir-
hleðsla var gerð 1923.“
Eftir seinni heimsstyrjöld-
ina var farið að rækta kartöfl-
ur fyrir alvöru í Þykkvabæn-
um. Það var þó ekki fyrr en
1958, sem fyrstu stórvirku
vélarnar komu, vestur-þýzkar
Amazon-vélar. Síðan hefur æ
meira land verið tekið undir
og eru kartöflur nú ræktaðar
á 300 hektörum, sem er helm-
ingur af öllu kartöfluræktar-
landi hérlendis. Það eru um
40 býli, sem ræktunina stunda
og hafa bændurnir nokkrar
skennur jafnframt, sá stærsti
með 400 ær. Þarna nýtur
einkaframtakið sín, því að
alhr eiga eigin vélar, bæði til
sáningar og uppskeru, auk
skemmanna, sem nauðsvnlegar
eru fvrir gevmslur. Samnýt-
ing vélakostsins kemur ekki
tíl greina vegna þess hve öll
verk verða að ganga fljótt fyr-
ir sig en veikist einhver kar-
töflubóndinn um uppskeru-
tímann vinna aðrir fyrir hann.
GAMALL VOGUR
Landið umhverfis Þykkva-
bæinn hefur reynzt mjög
heppilegt til kartöfluræktar.
Það eru um 160 metrar af
jarðvegi áður en komið er nið-
ur á klöpp og er talið, að á
þessu svæði hafi áður verið
vogur inn í landið og hafa
fundist skeljaleifar 10 kíló-
metra upp af ströndinni.
Þeir kartöflubændur byrja
að tína í spírun um mánaða-
mót marz-apríl en 10,-—20. maí
fer sáningin fram. Áður þarf
að vinna garðlöndin og verður
ávallt að hafa vakandi auga
með þeim til að koma í veg
fyrir sýkingu. Árið 1953
misstu bændurnir um 90% af
uppskerunni vegna sýkingar
og mygla gerði aftur vart við
sig árið eftir. Kartöfluræktun-
in var ekki orðin jafnveiga-
mikil fyrir afkomu fólks þá og
nú og hefur því nákvæmni
öll orðið miklu meiri á hinum
síðari árum.
„Þetta er eins og versta
tegund af síldarævintýri hjá
okkur“, segir Magnús.
300 POKAR Á HEKTARA?
Menn eru nokkuð biartsýnir
á uppskeru í ár. Ekki gerði
frost eftir 11. marz en uoo-
skera hefst um mánaðamót
ágúst-september. Það er tíðin
52
FV 7 1974