Frjáls verslun - 01.04.1975, Page 23

tóku gildi, voru nánast engar
takmarkanir á rafeindanjósn-
um. Eftir lagabreytinguna virð-
ist nokkuð hafa dregið úr þess-
um njósnum, a. m. k. af 'hálfu
sambandsstjórnarinnar. Það,
sem hefur vakið athygli
manna, er áhugaleysi íbúa Kan-
ada á þessum umfangsmiklu
simahlerunum, sem þar hafa
verið stundaðar. Einn gagnrýn-
andi þingsins segist vera undr-
andi á því „hve afskiptalausir
Kanadamenn virðast vera
gagnvart þessum innrásum í
einkalíf fólks“.
SUÐUR-AMERÍKA: NJÓSNIR
ERU „DAGLEGT BRAUГ
Símahleranir eru algengar í
Suður-Ameríku og einn aðili,
sem þekkir vel til mála í Arg-
entínu segir: „Yfirvöld hafa í
fórum sínum einhver fullkomn-
ustu njósnatæki, sem völ er á
og í miklu úrvali. Vertu varkár
þegar þú talar í síma“. f Boli-
víu segir erlendur diplomat:
„Ef þú getur komið hingað í
sendiráðið, til að ræða málið,
gleður það mig, en það er ekki
hægt að ræða það í símann“.
Njósnir og hleranir eru ekki
löglegar í flestum tilfellum, en
fllest ríkin hafa lagasetningu
um ríkisöryggi, lög gegn skæru-
liðastarfsemi og umsátri, sem
leyfa njósnir í einstökum til-
fellum.
Upplýsingar, sem fást með
njósnum, eru oftast notaðar til
þess að hafa hendur í hári and-
stæðinga stjórnvalda. Fæstir
hafa verulegar áhyggjur af
þessu og einn þeirra sagði:
..Þetta hefur verið daglegt
brauð um langt árabil, og
breytist ekki í bráð“.
PARÍS: SÍMAHLERANIR
NOTAÐAR TIL KÚGUNAR
f nóvember 1973 kom fram
í skýrslu frönsku öldungadeild-
arinnar, að áætlað væri að
stjórnvöld eyddu árlega milli
10 til 15 milljónum dollara til
að greiða fvrir símahlerunar-
kostnað. f sömu skýrslu segir,
að stjórnvöld hleruðu milli
1000 til 5000 símatæki daglega,
eða a. m. k. reglulega, en það
er með öllu ólöglegt og í 99%
tilfella var verið að njósna í
pólitískum tilgangi, eða til kúg-
unar.
Einum mánuði eftir að
skýrslan birtist, var komið að
hópi „pípara", sem voru að
koma fyrir hlustunartækjum í
skrifstofu franska ádeilurits-
ins „Le Canard Enchainé“ í
París, en það hefur löngum
farið háðulegum orðum um
frönsk stjórnvöld, sem aðra. Þá
hefur einnig komið í ljós, að
'hlerunarbúnaði var komið fyrir
á heimili Francois Mitterand,
leiðtoga jafnaðarmanna, þegar
verið var að lagfæra íbúðina.
Einnig hefur orðið uppvíst um
hleranir á heimilum 15 hátt-
settra embættismanna, þar á
meðal lögreglustjórans.
Þegar Giscard D‘Estaing tók
við embætti Frakklandsforseta
í maí 1974, var eitt fyrsta verk
hans að banna hleranir og láta
eyðileggja allar símahlerunar-
upplýsingar, sem safnað hafði
verið saman á löngu árabili. Nú
er að koma í Ijós, að tekin voru
afrit af sumum þessara skjala
og þau geymd. f könnun,
sem gerð var skömmu eftir að
uppvíst varð um innbrotið á
skrifstofu Le Canard Enchainé,
kom í ljós, að 69% landsmanna
álitu hleranir í landi eins og
Frakklandi hættulegar, og 65%
töldu að einstaklingsfrelsi væri
ekki nægilega vel verndað þar.
BONN: STRANGT EFTIRLIT
MEÐ HLERUNUM, EN ....
Opinberar heimildir í V-
Þvzkalandi segja. að strangt
eftirlit sé haft með niósnum og
hlerunum og að Þióðverjar
vrðu hissa ef beir vissu ..hve
sialdan" óheimilar hleranir eru
framkvæmdar. Eneu að síður
hafa Þjóðverjar. eins og Banda-
rikiamenn. miklar áhyggjur af
bessum málum. Niósnastofnun
landsins. Bundesnachrichtendi-
enst — BND —. sem er svinuð
stofnun oí CIA, má aðeins
stunda starfsemi sína utan
landamæra r'kisins. En. eins oe
CIA, hefur BND verið ásakað
nm að hlera og niósna um a. m.
k. 13 stiórnmálaleiðtoga og
aðra framámenn í V-Þýzka-
landi. Vestur-þýzkir njósnaað-
ilar. hæði borgara- og hernað-
arlegir, mega hlera síma og
opna sendibréf með fengnu
leyfi Innanríkis- eða Varnar-
málaráðuneytisins. Þar að auki
mega þessar stofnanir veita
bandarískum, frönskum og
breskum njósnastofnunum að-
stoð, ef um sameiginleg ör-
yggismál er að ræða.
Þegar njósnamál yfirvalda
skjóta upp kollinum þar í
landi, reynast viðbrögð al-
mennings ekki eins mikil og
t. d. í Bandaríkjunum. Ástæð-
an fyrir því er talin vera sú, að
V-Þjóðverjar gera sér grein fyr-
ir því, að austur-þýzka njósna-
stofnunin og aðrar njósnastofn-
anir kommúnista eru mjög um-
fangsmiklar í landinu og að
nauðsynlegt sé að mæta þessari
starfsemi kommúnistaaflanna
með gagnaðgerðum.
RÓM: NÝJAR TAKMARK-
ANIR, EN KOMA ÞÆR
AÐ HALDI?
Frá því í apríl ’74, hafa raf-
eindanjósnir verið verulega
takmarkaðar með nýjum ítölsk-
um lögum. Nú er bannað að
koma fyrir hlerunarbúnaði,
stunda símanjósnir, opna sendi-
bréf eða aðrar sambærilegar
njósnir án skriflegs leyfis frá
viðkomandi fógeta í hvert
skipti, sem slíkt þarf að fram-
kvæma. Mikil skriffinnska
fylgir í kjölfarið og leyfi gilda
oftast í takmarkaðan tíma. í
flestum tilfellum þarf að sanna
fyrir fógeta, að nauðsynlegt sé
að njósna um einstaka menn,
sem grunaðir eru um alvarlega
glæpi, sem hægt væri að dæma
viðkomandi aðila í a. m. k. 5
ára fangelsi fyrir, ef sannanir
kæmu í Ijós. Áður en þessi
ströngu lög tóku gildi, greindu
ítalskir fjölmiðlar oft frá
hneykslismálum, sem fullyrt
var að hefðu komið i ljós með
síma- eða hlerunarnjósnum.
Margir landsmenn fagna lögun-
um, sem skrefi í átt að aukinni
friðhelgi einstaklingsins, og
skrefi í átt frá gamla ríkislög-
reglukerfi Mussolini-tímans.
Lögregluyfirvöld eru aftur á
móti óánægð með nýju lögin,
sem þau segja að standi í vegi
fyrir starfsemi sinni. Einn lög-
regluforingi sagði: „Við vitum
öll, að ótakmörkuð hlerunar-
FV 4 1975
23