Frjáls verslun - 01.03.1977, Blaðsíða 53

bili og þá yrði setzt niður og
málin tekin til endurskoðunar.
Verðbreytingar yrðu stöðvaðar
milli slíkra tímamarka. Þannig
myndi ekki aðeins kaupið á-
kveðið milli þessara tímamarka
heldur yrði verðstöðvun í gildi
á milli þeirra. Síðan yrði skoð-
að, hvað talið væri nauðsynlegt
af verðbreytinigum og kaupið
lagað eftir því, en verðstöðvun
síðan haldið áfram til næstu
endurskoðunar.
„Það er úrelt og tóm vitleysa
a.ð stjórnvöld eigi ekki að skipta
sér af samningum.“
Núna er kaupið lagfært eftir
á vegna þeirra verðhækkana,
sem orðið hafa og búnar eru
að virka á lægra kaup. Þetta
hefur alltaf verið talið nokkuð
ósanngjamt. Hitt fyrirkomu-
lagið yrði betra.
í ályktun ASÍ-þingsins var
gert ráð fyxir, að krónutölu-
hækkunin, sem yrði á lægstu
launum nú við samningana,
kæmi síðan á allt kaup þar
fyrir ofan. Eins og ég nefndi áð-
an hefur ekki öllum litizt nægi-
lega vel á þetta, af því að 'launa-
bil þrengdust þá um of. Því
var það á kjaramálaráðstefnu
ASÍ, að þetta atriði var tekið
úr sameiginlegu kröfugerðinni
en félögum og landssambönd-
um látið það eftir til meðferð-
ar.
Vandamálin eru sjálfsagt
nokkuð mismunandi. Þau eru
miklu minni, þar sem kaup-
taxtar eru fáir og stutt frá
þeim lægstu í þá hæstu, eins
og hjá iðnverkafólki. Hjá verzl-
unarmönnum, sem bæði eru
með lægsta kaup, sem nokkurs
staðar er samið um, og líklega
það hæsta að krónutölu til, er
þetta miklu meira vandamál og
líta þarf á miklu fleiri sjónar-
mið. Því nefndi ég það, að
skattabreytingin gæti vegið
þungt við lausn þessa vanda.
F.V.: — Hvaða tekjumörk
finnst þér þá að ættu að gilda
„Vinnuveitendur og launþegar
eru tregir til að gefa upplýs-
ingar um yfirborganir.“
við álagningu tckjuskatts, ef
gengið er út frá 100 þús. krón-
um sem lágmarkslaunum á
mánuði?
Björn: — Það er býsna erfitt
að nefna tölur um skatt-
leysismörk en ég held ég geti
hiklaust nefnt, að hjón ættu að
fá að ihafa tekjur allt að 2,5
milljónum án þess að tekju-
skattur væri á þær lagður. Auð-
vitað eru aðstæður mjög mis-
munandi eftir því hver barna-
fjöldi er og hversu vaxtabyrði
er mikil o.fl. En eftir því sem
skattleysismörkin e.ru sett
hærri, þeim mun minni ástæða
er til að taka tillit til ýmislegs
frádráttar, eins og gert hefur
verið við skattlagninguna und-
anfarið. Ef þetta væru 2,5 millj-
ónir fyrir hjón, gæti markið
verið 1,7—1,8 millj. fyrir ein-
stakling.
Úr því að við erum farnir að
ræða skattana er ástæða til að
nefna annað mál. Nú er svo
komið, að útsvörin leggjast
býsna þungt á þá tekjulægstu.
í kröfum ASÍ fylgir það þess
vegna, að skattleysismörk
vegna útsvars verði sett hærri
en þau eru, þ.e. að persónufrá-
drátturinn frá útsvarinu verði
hækkaður verulega.
F.V.: — Teljið þið að grund-
völlur fyrir launahækkanir nú
eigi eftir að styrkjast á næstu
misserum í framhaldi af góðri
vertíð og hækkandi verðlagi á
erlendum mörkuðum?
Björn: — Það hafa margir
talað um að samningarnir 1974
hafi sett allt úr skorðum, þar
sem byggt hafi verið á grunni
frá 1973, þegar afkoman var
feikilega góð, en um það leyti
sem samningar voru gerðir hafi
aftur á móti farið að dragast
saman.
Núna er ástandið alveg þver-
öfugt. Allt, sem líkur eru til að
hægt sé að spá um, stefnir nú
upp á við. Þar á ég bæði við
aukinn afla og batnandi verð.
Ef samningarnir 1974 voru svo
eyðileggjandi vegna þess að
samdráttur varð í afla og verði
á eftir, vil ég halda því fram,
að nú sé einmitt grundvöllur
til að seilast talsvert lengra en
staðan í dag einsömul gefur til-
efni til.
F.V.: — Oft er bent á að
rauntekjur séu miklum mun
hærri en taxtar gefi til kynna.
Heldur þú að það séu stórir
starfshópar, sem ekki bera
meira úr býtum en þessar tæp-
ar 70 þús. krónur á mánuði,
sem talað er um sem lægstu
laun?
Bjöm: — Afgreiðslufólk í
verzlunum, Iðjufólk og eitt-
hvað af verkamönnum og
verkakonum býr við þessi kjör.
Með geysimikilli sparneytni og
lífsháttum, sem ekki geta tal-
izt almennir, getur þetta lág-
launafólk með einhverju óskilj-
anlegu móti framfleytt sér.
Það er auðvitað rétt að með-
an atvinna er jafnmikil og hún
hefur verið nú að undanförnu,
hefur fjöldi fólks getað aflað
sér miklu meiri tekna með
löngum vinnutíma. Það er aft-
ur á móti ástand, sem menn eru
í vaxandi máli farnir að telja
FV 3 1977
53