Frjáls verslun - 01.05.1990, Blaðsíða 18

FORSÍÐUGREIN
SJÁVARÚTVEGUR
ÍSÓKN
• SJÁVARÚTVEGUR STENDUR UNDIR 70-80%
GJALDEYRISÖFLUNAR ÍSLENDINGA AF VÖRUSÖLU
• BANDARÍKJA- OG SOVÉTMARKAÐIR Á UNDANHALDI. ASÍA OG FRAKKLAND í SÓKN
• ER ÍSLENSKIFISKURINN SÁ BESTI?
• TVÖFÖLDUN SÖLUVERÐMÆTIS f USD FRÁ1987
í fljótu bragði virðast ekki
vera augljós tengsl á milli
fiskafurða og fagurra
kvenna. Engu að síður prýðir
mynd af Lindu Pétursdóttur,
fyrrum alheimsfegurðar-
drottningar, forsíðu þessa
blaðs vegna umfjöllunar okk-
ar um markaðssetningu í ís-
lenskum sjávarútvegi.
Þegar betur er að gáð eru tengslin
augljós. Við markaðssetningu ís-
lenskra sjávarafurða er beitt nútíma-
legum aðferðum, þar á meðal þeim að
nota frambærilegt fólk við að kynna
þann varning sem boðinn er til sölu. Á
undanfömum árum hefur íslending-
um smám saman orðið það ljóst að
sjávarafurðir eru vörur sem þarf að
selja við sem hæstu verði á erlendum
mörkuðum. Og þá gilda sömu grund-
vallarlögmál og við markaðssetningu
og sölu á öðrum vörum.
Lengi vel litu íslendingar á fiskaf-
urðir sem hráefni sem ekki þótti
ástæða til að umgangast af neinni al-
úð. Slor og grútur. En á síðustu
tveimur áratugum hefur orðið bylting
í viðhorfum landsmanna til sjávaraf-
urða, í umgengni okkar við þessa
vöru og í markaðssetningu hennar á
erlendum mörkuðum.
HOLLUR 0G GÓÐUR
Ein ástæðan er sú að stórauknar
kröfur um aukna hollustuhætti í fisk-
vinnslu hafa aukið allt hreinlæti og
vöruvöndun til muna. Önnur ástæða
er sú að íbúar Vesturlanda hafa stöð-
ugt gert sér betur ljóst að fiskur er
hollur og góður. Eftirspum eftir físka-
furðum hefur vaxið hröðum skrefum
og öflug vöruþróun hefur gert það að
verkum að sjávarafurðir hafa skipað
sér æ meira í flokk gæðavöru og telj-
ast oftast til dýrustu lúxusrétta á mat-
seðlum veitingahúsa um allan heim.
Samhliða þessu hefur framboð á fiski
minnkað, m.a. vegna þess að físk-
veiðiþjóðir heims hafa gert sér ljóst
að fiskurinn í sjónum er ekki ótak-
mörkuð auðlind.
Á tímum fiskveiðistjórnunar, sem
beinist að aflatakmörkunum, eins og
hér á landi, er fátt eins brýnt og að fá
sem allra mest verðmæti fyrir þann
afla sem dreginn er úr sjó. Það eru
verðmætin en ekki magnið sem ráða
úrslitum. Einkum á þetta við um þjóð
eins og íslendinga sem beinlínis lifa á
sjávarútvegi.
74% ÚTFLUTNINGSTEKN A
Það er athyglisvert að þrátt fyrir
alla tilburði til að skjóta fleiri stoðum
undir útflutningsatvinnuvegi lands-
manna, verður engin breyting á því að
sjávarafurðir beri gjaldeyrisöflun
þjóðarinnar uppi. Á því hefur engin
breyting orðið. Árið 1989 var hlutfall
sjávarafurða í heildarvöruútflutningi
landsmanna 74% sem er svipað og
verið hefur á undanfömum árum.
Hlutfall sjávarafla í heildarvöruút-
flutningi íslendinga liggur á bilinu 70%
til 80% þegar litið er yfir síðustu tíu
ár. Hlutfallið var 76,3% árið 1980,
varð hæst árið 1981 eða 78,8% og fór
niður í 69,1% árið 1984.
Verðmæti sjávarafurða íslendinga
eykst stöðugt í USD talið. Þannig
hafa útflutningsverðmæti sjávaraf-
urða verið um 1000 milljónir USD á
undanförnum þremur árum, enda
þótt ekki hafi verið um aflaaukningu
að ræða, en þau vom um 700 milljónir
USD árin 1980 og 1981 og fóru niður í
um 500 milljónir USD árin 1982 til
1984. Hér verður að hafa í huga
að Bandaríkjadollar er ekki
einhlítur mælikvarði á raunvirði
útflutningsins vegna verðbólgu í
TEXTI: HELGI MAGNÚSSON OG VALPÓR HLÖÐVERSSON
18