Frjáls verslun - 01.07.1996, Blaðsíða 6

RITSTJORNARGREIN
HVAD HELDUR ÞJÓDUM SAMAH?
Á Ólympíuleikunum í Atlanta í Bandaríkjunum
sl. sumar gengu 197 þjóðir fylktu liði inn á ólympíu-
leikvanginn. Þær voru komnar til að keppa í nafni
bræðralags þjóðanna. í liðum margra þjóða, sér-
staklega gestgjafanna, Bandaríkjamanna, voru
íþróttamenn af óiíkum kynþáttum. Þeir gengu sam-
an inn á leikvanginn sem samlandar -
sem ein þjóð - þótt hjörðin væri aug-
ljóslega mislit.
Þegar 197 fánar eru við hún á einum
og sama stað er ástæða til að spyrja sig
hvað haldi þjóðum saman? Algeng svör
eru sameiginleg tunga, saga, menning
og fósturjörð. En fleira kemur til -
sjálft frelsið. Það má halda því fram að
frelsið haldi þjóðum saman. Frelsi til
athafna og hugsunar; frelsi til að fá
tækifæri jafnt á við aðra; frelsi til að
njóta ávaxta erfiðis síns og hæfileika
og frelsi til að skara fram úr - líkt og íþróttamenn-
irnir í Atlanta fengu.
Sagt hefur verið um Bandaríkjamenn að þeir séu
margar þjóðir, að í Bandaríkjunum búi allra þjóða
lýður - svo mörg þjóðarbrot séu þar. En hvað heldur
þeim þá saman sem bandarískri þjóð? Fyrir utan að
þau eru mjög dreifð vítt og breitt um landið þá er það
umgjörðin. Einstaklingar hafa frelsi til orðs og æðis
undir merkjum lýðræðis og tækifæra. Þeir hafa
frelsi til að vaxa af sjálfum sér.
í ríkjum, þar sem einstaklingar og þjóðarbrot
njóta ekki frelsis heldur eru kúguð eða ekki virt,
verður eilíf barátta og ófriður - sífelld frelsisbar-
átta. Þjóð verður aldrei ein þjóð án þess að þar ríki
frelsi til athafna og hugsunar, jöfnuður til laga og
reglna, bræðralag og gagnkvæm virðing samborg-
ara, hvort heldur þeir eru ríkir eða fátækir, mislitir,
eða af ólíkum kynþáttum.
Þörf er á þessari umræðu hér á landi. Á undan-
förnum árum hafa margir útlendingar flust hingað,
bæði á eigin vegum eða verið boðin búseta hér af
stjórnvöldum, og fengið ríkisborgararétt. Það er
vel. Til dæmis heimsótti nýkjörinn for-
seti íslands hóp landflótta Króata á
ísafirði í sinni fyrstu opinberu heim-
sókn á dögunum sem var til Vestfjarða.
Hann kom sem sameiningartákn þjóð-
arinnar og bauð þá velkomna.
Síðustu vikumar hafa hins vegar
birst fréttir af nokkmm íslendingum
sem hafa misstígið sig gagnvart lög-
um. Það vekur athygli að eins konar
uppmnavottorð hafa fylgt með. Þetta
birtist í orðalaginu eins og „af tælensk-
um uppmna", eða að „viðkomandi
væri Víetnami“. Og fýrir um ári var sagt frá konum
„af asískum uppruna" sem hnupluðu í verslunum.
Stundum birtast fréttir af landsbyggðinni þar sem
sagt er frá mönnum sem komast í kast við lögin.
Heimamenn segja þá gjarnan að um „aðkomu-
menn“ sé að ræða. Að þessu má brosa. En hvenær
yrði það tekið sérstaklega fram um þjóf að hann
væri Austfirðingur, eða öllu heldur af „austfirskum
uppmna“?
Þótt ættfræði sé skemmtilegt áhugamál hér á
landi er ástæða til að staldra við og spyrja sig hvað
haldi íslenskri þjóð saman - núna þegar allir þegnar
hennar eru ekki fæddir á fósturjörðinni. Frelsi og
gagnkvæm virðing eru galdurinn.
Jón G. Hauksson
ISSN 1017-3544
Stofnuð 1939
Sérrit um viðskipta-, efnahags- og atvinnumál — 57. árgangur
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: Jón G. Hauksson — AUGLÝSINGASTJÓRI: Sjöfn Sigurgeirsdóttir —
LJÓSMYNDARI: Bragi Þ. Jósefsson - ÚTGEFANDI: Talnakönnun hf. - SKRIFSTOFA OG AFGREIÐSLA: Borgartún 23,
105 Reykjavík, sími 561-7575, fax 561-8646 — RITSTJÓRN: Sími 561-7575. — AUGLÝSINGAR: Sími 561-7575 —
ÁSKRIFTARVERÐ: 2.895 kr. fyrir 1.-5. tbl., 10% lægra áskriftarverð ef greitt er með kreditkorti. LAUSASÖLUVERÐ: 699 kr. —
DREIFING í bókaverslanir og sölutuma á Stór-Reykjavíkursvæðinu annast fyrirtækið Sala og dreifing, sími GSM 89-23334.
SETNING, GRAFÍK, TÖLVUUMBROT, PRENTUN OG BÓKBAND: Prentsmiðjan Grafík hf. - LITGREININGAR:
Prentmyndastofan hf. — öll réttindi áskilin varðandi efni og myndir.
6