Frjáls verslun - 01.07.1996, Blaðsíða 62

HEIMSVERSLUN VEX MJÖG HRATT
Framtíð Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar veltur á ýmsum þáttum. Það, sem vekur
vonir um að vel muni ganga, er að eftir stofnun hennar hafa alþjóðaviðskipti aukist
mjög. í ræðu, sem framkvæmdastjórinn, Renato Ruggiero, hélt í Singapúr 24. apríl
sl., kom fram að heimsverslun eykst nú þrisvar sinnum hraðar en
heimsframleiðslan.
í gegnum samninga Alþjóðaviðskipt-
astofnunarinnar. Það er að segja á
þeim vörum sem ekki eru tollbundn-
ar. Tollfrjáls innflutningur íslands er
sömuleiðis mjög lítill eða einungis
30% þess sem gerist í ríkjum OECD
en einungis Suður-Afríka og Ástra-
lía eru með minni tollfrjálsan inn-
flutning.
Meðaltal tollbindinga er sömu-
leiðis mjög hátt á íslandi miðað við
önnur rfld OECD eða 11,5% og ein-
ungis þrjú ríki innan þess hóps eru
með hærri meðaltollbindingar en
við. Þess ber þó að geta að rauntoll-
ur á íslandi er 3.7% þannig að svig-
rúm til tollahækkana á þeim vörum,
sem eru tollbundnar, er mikið. Sök-
um þess hve rauntollurinn er miklu
lægri en tollbindingamar þá leiddi
Úrúgvæ-samkomulagið ekki til
lækkunar á tollum nema í örfáum
tilvikum, helstu lækkanir voru:
Fiskur og krabbadýr fara úr 20% tolli
niður í 10%. Tollur á gólfklæðningar-
viði (t.d parketi) var felldur niður en
var 5% áður og einnig vom lækkanir á
víð og dreif um tollskrána.
ÁHRIFIN Á ÍSLAND
Hvað varðar áhrifm hér innanlands
þá verða þau ekki svo mikil, ef undan
eru skilin áhrifin á landbúnaðinn. í
fyrsta skipti er opnað fyrir innflutning
á erlendum landbúnaðarafurðum og
ekki er lengur bannað að flytja inn
landbúnaðarvömr eins og áður var
nema hráar sláturafurðir, ógeril-
sneydd mjólk og hrá egg. Bannið við
sláturafurðunum er á gmndvelli dýra-
sjúkdómavama en samkvæmt samn-
ingi þess eðlis þá er aðildarlandi heim-
ilt að banna innflutning á vömm ef að
minna er um viðkomandi sjúkdóma í
innflutningslandi en því landi sem var-
an kæmi frá.
Vegna þessa er nú einungis heimilt
að flytja inn hrátt kjöt af svínum,
kjúklingum og kalkúnum að uppfyllt-
Tollfrjáls innflutningur iðnríkjanna (prósentur)
Ríki Fyrir Úrúgúvæ Eftir Úrúgúvæ
Ástralía 8 16
Austurríki 32 38
Kanada 21 39
ESB 24 38
Finnland 29 35
ísland 24 30
Japan 35 71
Nýja-Sjáland 20 43
Noregur 55 65
Suður-Afríka 39 21
Svíþjóð 22 34
Sviss 26 35
Bandaríkin 10 40
Þróunarríkin 20 44
Stóra málið; lítið um tollfrelsi miðað við
aðrar þjóðir.
um vissum skilyrðum frá Svíþjóð,
Noregi og Finnlandi. Ekki er útilokað
að löndum, sem heimilt er að flytja inn
hrátt kjöt til íslands, fjölgi en útilokað
er að ógerilsneydd mjólk og hrá egg
komi til landsins þar sem að þær teg-
undir voru ekki inni í tilboði íslend-
inga. Bann vegna sjúkdómavama er
ákvarðað af íslenskum stjórnvöldum
en fyrir því verða að liggja læknis-
fræðileg rök og verða íslensk stjóm-
völd að svara fyrir þau á vettvangi
stofnunarinnar. Öðmm aðilum henn-
ar er heimilt að kæra íslendinga ef
þeim finnst á sér brotið og fer þá
viðkomandi mál hefðbundna leið inn-
an deilumálaferlis stofnunarinnar.
Það er því ekki lengur bannað að flytja
inn landbúnaðarvörur eins og áður
var, heldur er um háan toll að ræða á
öðru en lágmarksaðgangi sem er 3% í
upphafi samningstímabilsins en verð-
ur 5% í lok hans.
íslensk stjómvöld fóm svipaða leið
og flest ríki, það er að reyna að halda í
sem mesta vemd fyrir landbúnaðinn
en ákvæði um lágmarksaðgang
munu tryggja að ákveðið magn fer
alltaf á íslenskan markað. Athygli
vekur að engin umræða hefur farið
ffam um hvemig eigi að búa íslensk-
an landbúnað undir næstu skref því
það er vitað að árið 2000 fara við-
ræður í gang um aukið frelsi í við-
skiptum með landbúnaðarvörur og
þá verður að öllum líkindum meira
flutt inn á lágmarkstollum og aðrir
tollar lækkaðir ásamt styrkjum til
landbúnaðar. Það er ótrúlegt að for-
vígismenn landbúnaðarmála eða for-
ystumenn bænda hafi ekki hafið um-
ræður um þessi mál og hvemig eigi
að búa stéttina og þjóðina undir
þessar breytingar.
Landbúnaðarsamningur Alþjóða-
viðskiptastofnunarinnar mun að öll-
um líkindum leiða til:
Lægra matvælaverðs og meiri
hagvaxtar.
Aukinnar samkeppni við landbún-
aðinn og úrvinnslugreina sem honum
tengjast.
Hraðari hagræðingar í greininni.
Tilflutnings vinnuafls til atvinnu-
greina þar sem verðmætasköpun er
meiri.
Á heimsvísu mun samningurinn
hafa jákvæð áhrif á hagvöxt og at-
vinnu og það á að sjálfsögðu einnig við
hér á landi. Einnig má gera ráð fyrir
að lækkuð framlög ríkissjóðs muni
hafa jákvæð áhrif á hann og skapa
svigrúm til lækkunar vaxta sem aftur
örvar hagvöxt.
í samningnum er samið um há-
markstolla en að sjálfsögðu er við-
komandi þjóðum heimilt að lækka þá
ef pólitískur vilji er fyrir hendi. Það
k'tur út fyrir að íslensk stjómvöld ætli
að nota bæði tollákvæðin og reglur
um sjúkdómavamir til þess að vemda
íslenskan landbúnað sem mest. Það
þýðir að innflutningur verður sáraktið
meiri heldur en lágmarksaðgangurinn
segir til um. Hann mun þó að öllum
62