Frjáls verslun - 01.07.1996, Blaðsíða 63

líkindum leiða til lækkunar matvæla-
verðs og aukinnar samkeppni við
landbúnaðinn og tengdar greinar. Það
mun flýta fyrir hagræðingu í greininni
og þar eru miklir möguleikar. Kvóta-
keríið í landbúnaði hefur þann megin-
tilgang að jafna samdrættinum niður á
bændur fremur en að auka hagræðið.
Það er ljóst að mörg sauðfjárbú eru
óhagkvæm sökum smæðar sinnar og
einnig hefur framleiðni vinnuafls
ekki aukist í kjötvinnslu og beinlínis
minnkað í mjólkurvinnslu á undan-
fömum tuttugu árum. Það bendir til
þess að miklir möguleikar til hag-
ræðingar í þessum greinum séu
ónýttir. Samkeppni erlendis frá flýt-
ir að öllum líkindum fyrir hagræð-
ingu.
Sjávarafurðir em okkar helsta út-
flutningsvara og því lífsspursmál
fyrir þjóðina að eiga greiðan aðgang
að erlendum mörkuðum. í samning-
unum um Alþjóðaviðskiptastofnun-
ina er fiskur flokkaður sem iðnvam-
ingur og þrátt fyrir að hann sé hátt
tollaður miðað við annan iðnvaming
þá hefur verið samið um umtals-
verðar tollalækkanir. Viðskipta-
samningar íslendinga vom tryggðir
í Evrópu með öðrum samningum
þannig að í Urúgvæ lotunni lögðu
samningamenn íslendinga áherslu á
tollalækkanir á öðrum mörkuðum
eins og í Bandaríkjunum, Kanada,
Japan og S-Kóreu. Umtalsverður inn-
flutningur er nú þegar til Bandaríkj-
anna og Japan og augljósir hagsmunir
af tollalækkunum á þá markaði. Ábat-
inn af tollalækkunum annars staðar
felst fyrst og fremst í auknum tæki-
færum fyrir íslenskan sjávarútveg
með útflutningi á þá markaði. Það
sama á við aðrar greinar því að tolla-
lækkanir sem samið er um í samning-
unum, nýtast öllum aðilum stofnunar-
innar þannig að allar lækkanir sem
samið var um í Úrúgúvæ lotunni nýt-
ast íslendingum sem og öðrum. Nýju
sviðin, sem samið var um, eins og
samningar um þjónustuviðskipti og
hugverkaréttindi, opna að sjálfsögðu
nýja möguleika fyrir íslensk fyrirtæki
sem og önnur.
FRAMTÍÐ ALÞJÓÐAVIÐSKIPTA-
STOFNUNARINNAR
Á næstu árum verður fjallað um
Tollbindingar iðnríkjanna (prósentur) Hlutfall tollbindinga
Ríki Fyrir Úrúgúvæ Eftir Úrúgúvæ
Ástralía 36 96
Austurríki 95 100
Kanada 100 100
ESB 100 100
Finnland 99 100
ísland 56 65
Japan 89 96
Nýja-Sjáland 58 100
Noregur 99 100
Suður-Afríka 31 99
Svíþjóð 97 100
Sviss 100 100
Bandaríkin 99 100
Þróunarríkin 94 99
35% af innflutningi íslendinga í gegnum
samninga Alþjóðaviðskiptastofnunar-
innar er hægt að hækka án samráðs við
nokkurn aðila.
ýmis ný svið á vettvangi stofnunar-
innar. Sumt er ófyrirséð en ljóst er að
fjallað verður um tengsl viðskipta og
íjárfestinga, samkeppnisreglur,
tengsl umhverfismála og viðskipta,
mannréttindi og félagsleg réttindi og
fríverslunarsvæði og tollabandalög.
Miklu máli skiptir fyrir framtíð þess
alþjóðaviðskiptakerfis, sem stofnunin
hefur byggt upp, að vel gangi að
semja um ný svið og endurbæta
samninga sem þegar hafa verið gerð-
ir.
Samningamir um Alþjóðavið-
skiptastofnunina eru afrek í ljósi þess
að yfir 100 aðilar í alþjóðaviðskipta-
kerfmu frá öllum heimshomum og
með mjög mismunandi lífsskilyrði
komu sér saman um jafn viðamikla
viðskiptasamninga og raun ber vitni.
Árangur fyrri samninga er líka ótví-
ræður og ótrúlegur. Samningar bera
þess þó greinilega merki að margir
aðilar með mismunandi hagsmuni
hafa komið að þeim. Niðurstaðan er
í stórum dráttum því sú að samning-
amir um Alþjóðaviðskiptastofnun-
ina em góðir en þeir mættu vera
miklu betri.
Framtíð Alþjóðaviðskiptastofn-
unarinar veltur á ýmsum þáttum.
Það, sem vekur vonir um að vel
muni ganga, er að eftir stofnun
hennar hafa alþjóðaviðskipti aukist
mjög. í ræðu, sem framkvæmda-
stjórinn, Renato Ruggiero, hélt í
Singapúr 24. apríl sl., kom fram að
heimsverslun eykst nú þrisvar sinn-
um hraðar en heimsframleiðslan.
Árið 1995 jókst heimsverslun með
iðnvörur um 8% á meðan fram-
leiðsla í sömu grein jókst einungis
um 3%. Mikil aðsókn er hjá þjóðum
heims í að gerast aðilar að stofnun-
inni og eru aðilar að stofnuninni nú
122 talsins og 30 aðilar til viðbótar
hafa sótt um aðild þar á meðal Kína
og Rússland. Einnig er það ánægju-
efni að aðilar samkomulagsins virðast
nýta sér lausn deilumálaferlanna til að
leysa þau deilumál sem upp koma á
viðskiptasviðinu.
Hættumar leynast hinsvegar víða.
Svæðisbundnum fríverslunarsamn-
ingnum hefur fjölgað mjög síðastliðin
ár og eru flestir aðilar stofriunarinnar
þátttakendur að einum eða fleiri slík-
um samningum. Þessir samningar
hafa í mörgum tilvikum hjálpað til við
að auka fríverslun. Metnaðarfullar
hugmyndir eru uppi um slík svæði.
ÍSLENDINGAR TREGIR TIL AÐ BINDA SIG
Það vekur hins vegar athygli hve lítill hluti af samningi okkar er tollbundinn, eða
einungis 65%, á meðan að flest ríki OECD eru með 99 til 100%. Tollbindingar eru
hámarkstollar sem ríki skuldbinda sig til að fara ekki yfir nema með leyfi
Alþjóðastofnunarinnar þannig að íslensk stjórnvöld eiga möguleika á því að hækka
tolla upp úr öllu valdi á 35% af innflutningi í gegnum samninga
Alþjóðaviðskiptastofnunarinnar.
63