Frjáls verslun - 01.07.1996, Blaðsíða 45

Forsetakosningar og úrslit þingkosninga 1949-1991
Úrslit þingkosninga og forsetakosninga frá árinu 1949 til 1991. Takið eftir að svonefndir aðrir flokkar, þ.e. aðrir en
fjórflokkarnir, hafa tekið kipp upp á við í kjölfar þriggja forsetakosninga en dalað síðan fljótt aftur. Mikið fylgi
þessara flokka árið 1987 skýrist af klofningi Sjálfstæðisflokksins. Borgaraflokkur Alberts Guðmundssonar tók þá
verulegt fylgi af Sjálfstæðisflokknum. Erfitt er að meta stöðuna núna. Næstu alþingiskosningar verða ekki fyrr en
eftir þrjú ár.
EFTIR SIGUR ÓLAFS?
Ólafs styrkja Sjálfstæðisflokkinn en ýfa uþþ ágreining og klofning í Alþýðubanda-
líkur á sameiningu vinstri manna aukist? Hvað gerir Guðrún Agnarsdóttir?
túlkun, ef ekki hreinni óskhyggju. Jón
Baldvin Hannibalsson, formaður Al-
þýðuflokksins, gengur enn lengra og
segir: „Ef þessi kenning Svavars
væri rétt þá væru þetta vissulega
byltingarkennd umskipti í íslenskum
stjórnmálum. En það sjá allir að þessi
kenning er algalin. Það hefur verið
erfitt, jafnvel fyrir hina lærðustu
menn í stjórnmálafræðum, að benda á
eitthvert samhengi þarna á milli.“
HVAÐ RÉÐ AFSTÖÐU KJÓSENDA?
Frá því að Svavar setti kenningu
sína fram í tilfinningaþrungnum hita
kosninganæturinnar hafa komið fram
ýmsar upplýsingar sem auðvelda
mönnum að leggja raunsætt mat á
hvað hafi ráðið afstöðu kjósenda í
kjörklefanum í júní. í skoðanakönnun,
sem Félagsvísindastofnun gerði fyrir
Morgunblaðið aðeins 2-3 vikum eftir
kosningamar, kom greinilega fram að
það voru ekki stjórnmálaskoðanir Ól-
afs Ragnars sem skiptu kjósendur
hans mestu máli. Aðeins 3,4% þeirra,
sem greiddu Ólafi Ragnari atkvæði
sitt, nefndu stjómmálaskoðanir hans
sem ástæðu og 23,8% nefndu sér-
STJÓRNMÁL
Ólafur E. Friðriksson
staklega fyrri störf hans og starfsfer-
il. Langflestir kjósenda Ólafs Ragnars
nefndu á hinn bóginn almenna fram-
komu hans og hæfni í samskiptum við
útlendinga sem ástæðu þess að þeir
greiddu honum atkvæði sitt. Reyndar
hafði Ólafur Ragnar þá sérstöðu í
þessari könnun miðað við aðra fram-
bjóðendur að mun færri töldu heiðar-
leika hans mjög mikilvæga ástæðu
fyrir vali sínu en hins vegar töldu
óvenjulega margir, eða 29,7%, að
maki Ólafs hefði ráðið miklu um að
þeir greiddu honum atkvæði sitt.
Þessi könnun staðfestir að forseta-
kosningar eru og hafa jafnan verið
miklu persónubundnari en almennar
kosningar til alþingis eða sveitar-
stjórna. Þetta verður að hafa í huga
þegar lagt er mat á hugsanlega póli-
tíska eftirmála af kjöri Ólafs Ragnars
til embættis forseta. Að sjálfsögðu
verður ekki fram hjá því litið að for-
setakosningar hafa einnig í aðra rönd-
ina verið pólitískar. En það þýðir
samt ekki að þær hafi verið flokks-
pólitískar. Miklu frekar er hægt að
45