Morgunblaðið - 25.01.2001, Page 57

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 2001 57
JÓLAMERKI Barnauppeldis-
sjóðs Thorvaldsensfélagsins,
Framtíðarinnar á Akureyri, Rot-
aryklúbbs Hafnarfjarðar, Líknar-
sjóðs Lionsklúbbsins Þórs, Ung-
mennasambands Borgarfjarðar,
Kaþólska safnaðarins, Neistans –
styrktarfélags hjartveikra barna,
Rauða kross Íslands, Hins ís-
lenska biblíufélags, Félag MS-
sjúklinga og Sunnuhlíðarsamtak-
anna í Kópavogi.
Að venju verður hér sagt frá
þeim jóla-, líknar og styrktar-
merkjum, sem gefin voru út fyrir
síðustu jól og mér er kunnugt um.
Eins og jafnan áður hefur Bolli
Davíðsson í Frímerkjahúsinu látið
þættinum flest þessara merkja í
té og eins þær upplýsingar um
þau, sem hann hefur fengið. Ber
að þakka honum það. Einhvern
tímann hreyfði ég því í jóla-
merkjaþætti, að verulegur fengur
væri í því fyrir þann, sem sér um
þáttinn, að fá greinargóðar upp-
lýsingar beint frá útgefendum
merkjanna: um tilgang útgáfu
þeirra, hönnuð þeirra og mynd-
efni. Að vísu munu mörg líkn-
arfélögin senda blöðunum tilkynn-
ingar um merki þeirra, en því
miður er hætt við, að þær
drukkni í öllu auglýsingaflóðinu
fyrir jólin og fari því framhjá
mörgum. Þessar upplýsingar
væru þess vegna bezt geymdar á
einum stað í frímerkjaþætti
Morgunblaðsins. Þar ættu þá allir
þeir, sem safna jóla- og líknar-
merkjum, að eiga greiðan aðgang
að öllu því, sem varðar þau sér-
staklega.
Fyrst verður fyrir að nefna
jólamerki Barnauppeldissjóðs
Thorvaldsensfélagsins, enda hófst
útgáfa þeirra langt á undan öðr-
um þess konar merkjum. Hönn-
uður merkisins er Guðlaug Hall-
dórsdóttir listamaður. Eru 12
merki í örkinni, svo sem venja
hefur verið. – Næst í aldursröð-
inni er jólamerki Kvenfélagsins
Framtíðarinnar á Akureyri.
Merkið gerði Sigurveig Sigurð-
ardóttir myndlistarmaður. Tekjur
af sölu merkjanna fara til líkn-
armála, sérstaklega til styrktar
öldruðum. Þriðja merkið er gefið
út af Rotaryklúbbi Hafnarfjarðar,
en um hönnuð þess veit ég ekki.
Eru 6 merki í örkinni. Þá er
fjórða merkið á vegum Líknar-
sjóðs Lionsklúbbsins Þórs, en
mér er ekki heldur kunnugt um
hönnuð þess. Þingvallakirkja er á
merkinu, og sést einnig í bústað
prests og ráðherra.
Eru 10 merki í þessari örk.
Ungmennasamband Borgarfjarð-
ar gefur út jólamerki 14. árið í
röð með teikningu af kirkjunni á
Borg á Mýrum eftir Guðmund
Sigurðsson. Hefur hann teiknað
myndir af öðrum kirkjum, sem
komið hafa á jólamerkjum UMSB
til þessa. Eru merkin bæði tökkuð
og ótökkuð og 10 í örkinni. Ég hef
áður látið þá skoðun í ljós, að mér
finnst tæplega viðeigandi að gefa
líknarmerki út á þennan hátt,
jafnvel þótt slíkt sé gert til
styrktar ákveðnu málefni. Er þá
óþarflega langt farið ofan í vasa
safnarans, því að hann verður að
eignast báðar gerðir, svo að safn
hans sé „komplett“. eins og sagt
er. Kaþólski söfnuðurinn hefur nú
breytt þeirri stefnu sinni að gefa
út merki með sömu teikningu um
allmörg ár, einungis með breyttu
ártali. Í staðinn er komið alveg
nýtt fallegt merki, þar sem mynd-
efnið er María guðsmóðir með
barn sitt í fanginu. Fyrir ofan
myndina stendur CARITAS ÍS-
LAND, en að neðan JÓLIN 2000.
Hið íslenska biblíufélag sendi í
annað sinn jólakveðju til félaga
sinna með jólamerkjum, sem arm-
enski listamaðurinn Armen
Khodjojan hefur gert. „Þau eiga
að minna okkur á jólaguðspjallið
og lofsöng englanna á jólanótt.“
Hverju þeirra fylgir viðhengi með
hluta af jólaguðspjallinu, þannig
að það er allt á einni örk, sem í
eru 14 merki, en sama myndefni
er á níu þeirra. Örkin er hinn
eigulegasti safngripur sem heild
og með sama sniði og örkin 1999.
Hér fylgja tvö merki með við-
hengi, þar sem stendur: Hið ís-
lenska Biblíufélag – Jólin 2000.
Framlag þeirra, sem keyptu þessi
merki, rann að þessu sinni til
kaupa á Nýja testamentum, sem
Hið indverska biblíufélag dreifir
til hinna stéttlausu á Indlandi.
„Margar milljónir sléttleysingja
búa þar við ömurlegar aðstæður
og eiga sér enga von um betra
líf,“ eins og segir í kveðju Biblíu-
félagsins. Rauði kross Íslands
bætir heldur betur við safn jóla-
merkja, svo sem hann gerði einn-
ig fyrir næstliðin jól. Hann sendi
félagsmönnum sínum jólakveðju
með alls 18 merkjum með mis-
munandi myndefnum eftir Heklu
Björk Guðmundsdóttur mynd-
listakonu. Styrktarfélag hjart-
veikra barna gefur í annað sinn út
jólamerki og nú með mynd af
Nesstofu, fyrsta landlæknisbústað
á Íslandi. Tvö ný félög hafa svo
bætzt í þennan ágæta hóp, sem
fyrir var. Félag MS-sjúklinga gef-
ur út merki með svipuðu mynd-
efni og Kaþólski söfnuðurinn not-
ar, þ.e. af Maríu guðsmóður og
Jesúbarninu. Þá hafa Sunnuhlíð-
arsamtökin í Kópavogi gefið út
merki, sem sker sig mjög frá
hefðbundnu formi jólamerkja, því
að það er hringlaga og í raun eins
og sjálflímandi innsiglismerki. Á
því er merki samtakanna og svo
orðin STÖNDUM SAMAN –
STÆKKUM SUNNUHLÍÐ.
Ágóði af sölu þessa merkis á sem
sé að létta undir við stækkun
þessa hjúkrunarheimilis aldraðra.
Jóla-, líknar- og
styrktarmerki 2000
Jóla-, líknar- og styrktarmerki 2000.
FRÍMERKI
J ó l 2 0 0 0
Jón Aðalsteinn Jónsson
ALLT frá því að Kasparov varð
heimsmeistari í skák 1985 hafa
margar sögusagnir orðið til um að
hann, líkt og fyrirrennari hans,
hafi stundum samið um úrslit
skáka fyrirfram. M.a. hélt Bobby
Fischer því fram 1992 að einvígi
þeirra Kasparovs og Karpovs
hefðu mörg hver verið sett á svið.
Jafnframt spruttu upp margar
gróusögur fyrir nokkrum árum
þegar Kasparov beið lægri hlut í
einvígi gegn Djúpblá, tölvu IBM.
Fyrir einvígi þeirra Kasparovs og
Kramniks á síðasta ári gaf Alexei
Shirov í skyn að úrslit einvígisins
væru umsamin og sér kæmi mjög
á óvart ef Kramnik myndi sigra.
Þessi spá reyndist heldur betur
standa á ótraustum grundvelli
enda stóð Kramnik uppi sem sig-
urvegari og heimsmeistari.
Að átta umferðum loknum á
Corus-mótinu í Wijk aan Zee
hafði Shirov vinningsforskot á
félagana Kasparov og Kramnik,
en þá mætti hann „skrímslinu
með þúsund augun“. Upphaf við-
ureignarinnar var sögulegt þar
sem keppendur heilsuðust ekki
með handabandi, enda samskipti
þeirra komin töluvert niður fyrir
frostmark.
Hvítt: Garry Kasparov
Svart: Alexei Shirov
1. 4 e5 2. Rf3 Rf6 3. Rxe5 d6 4.
Rf3 Rxe4 5. d4 d5 6. Bd3 Bd6 7.
0-0 0-0 8. c4 c6
Sjá stöðumynd 1
9. Dc2 Fyrr í mótinu lék Shirov
með hvítu 9. He1 gegn Hollend-
ingnum Jeroen Piket, en báðir
þessir leikir eru algengir í stöð-
unni. 9. Ra6 10. a3 Bg4 11. Re5
Bh5!? Stórmeistarinn Makarichev
lék þessum leik fyrir rúmum 10
árum en hann þótti mikill sér-
fræðingur í rússneskum leik.
Þrátt fyrir þetta er 11. Bxe5 al-
gengari leikur og að því er virðist
traustari. Framhaldið gæti þá
orðið 12. dxe5 Rac5 13. cxd5 Dxd5
og svartur jafnar taflið án vand-
ræða líkt og í skák þeirra Ljub-
omirs Ljubojevic og Akopjans
1995. 12. cxd5 cxd5 13. Rc3! Þessi
leikur er nýr af nálinni og rök-
réttur þar sem svartur virðist fá
of mikið spil eftir 13. Bxe4 dxe4
14. Dxe4 He8. 13. Rxc3 14. bxc3
Kh8?! Traustara var að leika 14.
Bg6 15. Rxg6 hxg6 og hvítur
stendur aðeins betur. 15. f4 Of
gráðugt var að leika 15. Bxh7 þar
sem eftir 15. ...Bxe5 16. dxe5 g6
stendur svartur vel að vígi. 15.
...Bxe5?! Hvítur fær mikið meira
rými eftir þessi uppskipti. Hugs-
anlega var betra að leika 15. ...f6
16. Rf3 Dc7. 16. fxe5 Bg6 17. a4!
Dd7 18. Ba3 Hfe8 19. Bxg6 fxg6
Hvítur fær núna valdaðan frels-
ingja og í framhaldinu bætir hann
markvisst stöðu sína. Svartur ótt-
aðist sjálfsagt að hvítur hæfi mát-
sókn á h-línunni ef hann tæki til
baka með h-peðinu, en væntan-
lega var það skárri kostur. 20.
Db3! b6 21. Bd6 Rc7 22. Hf3 Hac8
23. Haf1 h6 Hvítur hefur augljósa
stöðuyfirburði, en hvernig á hann
að auka þá? Ef hann nýtir tímann
ekki vel getur svartur treyst
varnir sínar og er lærdómsríkt
hvernig Kasparov tekur á vanda-
málinu.
Sjá stöðumynd 2
24. Dc2! Skynsamlega leikið enda
hrynur svarta staðan til grunna ef
hvíta drottningin kemst í tæri við
svarta kónginn. 24. ...Dg4 Ill
nauðsyn þar sem eftir 24. ...Kh7
vinnur hvítur eftir 25. Hf7 Dc6
26. H1f6. 25. Hg3 Dh5 26. Hh3
Dg5 27. Hg3 Dh5 28. Bxc7 Hxc7
29. Hxg6 Dh4 30. h3 Dxd4+ 31.
cxd4 Hxc2 Upp er komið endatafl
sem reynist auðunnið fyrir hvítan,
enda eru stöðuyfirburðir hans
töluverðir. Kasparov varð ekki
skotaskuld úr því að nýta sér þá
til sigurs.
Sjá stöðumynd 3
32. Hf7! Hg8 33. Hd6 Hc4 34.
Hxd5 Hxa4 35. Hdd7 Ha1+
36.Kf2 Ha2+ 37.Kf3 Kh7 38. e6
Kg6 39. d5 Hc8 40. Hc7 He8
41.g4 a5 42. Hxg7+ Kf6 43.
Hgf7+ Ke5 44. Hf5+ Kd4 45. e7
og svartur gafst upp saddur líf-
daga.
Hannes Hlífar sigraði
stigahæsta keppandann
Hannes Hlífar Stefánsson, sem
byrjaði illa á stórmeistaramótinu í
Bermúda, er nú að ná sér á strik
svo um munar. Hann tapaði fyrstu
tveimur skákunum, gerði jafntefli
í þriðju umferð og sigraði síðan
stigahæsta keppanda mótsins í
fjórðu umferð. Það var bandaríski
stórmeistarinn Alexander Shabal-
ov (2.608) sem var fórnarlamb
Hannesar. Hannes hefur því 1½
vinning að loknum 4 umferðum.
Þröstur Þórhallsson, sem
keppir í B-flokki, gerði jafntefli í
fimmtu umferð við kanadíska al-
þjóðlega meistarann Yan Tepl-
itsky (2.446). Þröstur er með 2½
vinning.
Stefán sigraði Sævar á
Skákþingi Reykjavíkur
Stefán Kristjánsson sigraði
Sævar Bjarnason í frestaðri skák
þeirra úr sjöundu umferð á Skák-
þingi Reykjavíkur. Þessi úrslit
þýða, að Björn Þorfinnsson er
með eins vinnings forystu þegar
fjórar umferðir eru eftir, en hann
er með 6½ vinning. Stefán Krist-
jánsson og Benedikt Jónasson eru
í 2.-3. sæti með 5½ vinning. Átt-
unda umferð var tefld í gærkvöldi,
en þá mætti Björn Arnari Gunn-
arssyni og Stefán mætti Bene-
dikti.
Skrímslið svarar fyrir sig
Daði Örn Jónsson
Helgi Áss Grétarsson
SKÁK
W i j k a a n Z e e
CORUS-SKÁKMÓTIÐ
13.–28.1 2001
Stöðumynd 2
Stöðumynd 3
Stöðumynd 1