Morgunblaðið - 03.04.2001, Blaðsíða 51

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. APRÍL 2001 51
Nú getur þú tryggt þér vorferðina til Costa
del Sol þann 24. apríl í 2 vikur á hreint
ótrúlegum kjörum, en við bjóðum nú
aukasæti í þessa vinsælu ferð, þar sem þú getur notið besta veðurfars í
Evrópu og kynnisferða til fegurstu borga Andalúsíu. Þú bókar núna og 4
dögum fyrir brottför látum við þig vita hvar þú gistir. Og meðan á dvölin-
ni stendur nýtur þú þjónustu reyndra fararstjóra Heimsferða til að tryggja
þér ánægjulega dvöl í fríinu.
Besta veðurfarið
Síðustu sætin
Vorsprengja
Heimsferða til
Costa del Sol
24. apríl
frá kr. 39.885
Verð kr. 39.885
M.v. hjón með 2 börn, 2 - 11 ára.
Verð kr. 49.930
M.v. 2 í íbúð/studio, 2 vikur,
24. apríl, flug, gisting og skattar.
Skógarhlíð 18, sími 595 1000. www.heimsferdir.is
VEGNA umfjöllunar
fjölmiðla í tilefni af
málshöfðum SÍB á
hendur ríkinu vegna
réttindamissis þeirra
starfsmanna Byggða-
stofnunar í Reykjavík
sem ekki hlýddu tilskip-
un iðnaðarráðherra og
fluttu til Sauðárkróks er
rétt að eftirfarandi komi
fram.
Skömmu eftir að iðn-
aðarráðherra ákvað að
flytja Byggðastofnun
frá Reykjavík til Sauð-
árkróks, í júlí sl., var
starfsmönnum stofnun-
arinnar tilkynnt að sam-
kvæmt skilningi iðnaðarráðuneytis
væru þeir skyldugir til að flytja með
störfum sínum til Sauðárkróks og
fengu þeir 30 daga til að ákveða sig.
Synjun eða ekkert svar jafngilti upp-
sögn af hálfu starfsmannsins og þar
með missi allra áunninna réttinda svo
sem lífeyrisréttinda, en margir
starfsmenn áttu stutt í eftirlaunaald-
ur. Af hálfu SÍB var þessu mótmælt
sem algjörri lögleysu og talið að lokun
skrifstofu Byggðastofnunar í Reykja-
vík jafngilti niðurlagningu starfa en
þar með áttu starfsmenn eftir atvik-
um rétt á biðlaunum og rétt til áfram-
haldandi aðildar að lífeyrissjóði
starfsmanna ríkisins. Ef stjórnvald
skyldaði hins vegar starfsmann til að
flytja með starfi sínu til Sauðárkróks
ætti hann val samkvæmt 4. mgr. 20.
gr. Stjórnarskrár Íslands, það er að
fara á eftirlaun í stað þess að flytja.
Þegar þróunarsvið
Byggðastofnunar var
flutt til Sauðárkróks ár-
ið 1998 var samþykkt
að greiða þeim starfs-
mönnum sem áttu hlut
að máli biðlaun. Á þeim
tíma heyrði Byggða-
stofnun undir forsætis-
ráðherra en frá 1. janú-
ar 2000 heyrði
stofnunin undir iðnað-
arráðherra. Er Jafn-
réttistofa var flutt á síð-
asta ári frá Reykjavík
til Akureyrar voru eðli-
lega greidd biðlaun.
Þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir SÍB til að ná
samingum um viðeigandi starfslok
starfsmanna náðist enginn árangur
og þeim starfsmönnum sem ekki
hlýddu skipun ráðherra um að flytja
til Sauðárkróks var sagt upp án nokk-
urra bóta. Skilaboðin til starfsmanna
voru skýr, flyttu eða farðu.
Aðaldómkrafa SÍB lýtur að því að
fá viðurkenndan eftirlaunarétt sam-
kvæmt 4. mgr. 20. gr. Stjórnarskrár-
innar. Árið 1995 komst umboðsmaður
Alþingis að þeirri niðurstöðu að rúm-
lega fimmtugur lögreglumaður, sem
fluttur var á milli umdæma á höfuð-
borgarsvæðinu, ætti þennan valrétt.
Þegar umboðsmaður Alþingis innti
eftir því á árinu 1998 hver lyktir máls
lögreglumannsins hefðu orðið var
honum tjáð að ríkisstjórnin hefði
ákveðið að þeir embættismenn sem
sættu flutningi gætu valið um að í
stað flutnings ættu þeir rétt á að fara
á eftirlaun eins og þeir væru orðnir
sjötugir. Vitað er að einn maður, fyrr-
um sýslumaður á Akranesi, fór á eft-
irlaun samkvæmt þessari reglu, 57
ára að aldri, en hann átti að flytja frá
Akranesi til Hólmavíkur eins og
frægt varð.
Umræddur valréttur samkvæmt 4.
mgr. 20. gr. Stjórnarskrárinnar kom
upphaflega inn í dönsku stjórnar-
skrána árið 1849 þegar einveldi
danska konungins var að hluta aflétt.
Valréttur samkvæmt stjórnarskrár-
ákvæðinu var til verndar embættis-
manninum gegn geðþóttaákvörðun-
um og ofríki konungs og um leið var
hann til að tryggja festu í stjórnsýslu.
Þegar Íslendingar fengu stjórnar-
skrá árið 1874 var ákvæði þetta tekið
upp í hana og hefur verið þar síðan.
Þegar litið er til hins ríka eftirlauna-
réttar sem ákvæðið mælir fyrir um er
raunverulega þýðing stjórnarskrár-
ákvæðisins í reynd að við eðlilegar að-
stæður eru opinberir starfsmenn ekki
fluttir til nema með þeirra samþykki.
Það er í sjálfu sér ekki óeðlilegt að
stjórnvald hafi möguleika á að færa til
ríkisstarfsmenn án þess að þurfa að
nýráða þá, en hinn stjórnarskrár-
bundni valréttur kemur hins vegar í
veg fyrir nauðungarflutning þeirra.
Þar sem iðnaðarráðherra kaus að
láta málið fara í þann farveg að flytja
störf til Sauðárkróks og gera starfs-
manninum skylt að flytja með starfi
sínu á starfsmaðurinn rétt á að fara á
eftirlaun, samkvæmt 150 ára gömlu
stjórnarskrárákvæði sem er í sam-
ræmi við þau grundvallarmannrétt-
indi í lýðræðisríkjum að stjórnvöld
ráðskast ekki með heimili einstak-
linga eða ákveða búsetu þeirra heldur
þeir sjálfir. Hvar ætli það þekkist
nema í einræðisríki að stjórnvöld
skyldi tiltekinn einstakling til búferla-
flutnings að viðlögðum missi veiga-
mikilla réttinda, réttinda sem ein-
staklingurinn hefur kannski verið að
vinna sér inn alla sína starfsævi? Það
þarf ekki mikla speki til að sjá að
málatilbúnaður ráðuneytisins er út í
hött en það sem er þó alvarlegast er
aðförin að heimili viðkomandi starfs-
manns. Menn skulu muna að starfs-
maðurinn er ekki einn, hann á líka
fjölskyldu þar sem maki hans þarf
einnig að vinna til að sjá fjölskyldunni
farborða. Því getur hann ekki einn
tekið ákvörðun um að flytja. Það er
ekki svo að maki og börn fylgi starfs-
manninnum hvert á land sem er bara
eftir geðþóttaákvörðun atvinnurek-
andans, í þessu tilfelli ríkisins.
Ég er hér einungis að fjalla um
réttarstöðu starfsmanna Byggða-
stofnunar, en ekki hvort stofnunin
eigi að vera í Reykjavík eða á Sauð-
árkróki. Það er ákvörðun ráðherra.
Nauðungarflutningur á
starfsmönnum Byggðastofnunar
Friðbert
Traustason
Flutningar
Hvar ætli það þekkist
nema í einræðisríki,
spyr Friðbert Trausta-
son, að stjórnvöld skyldi
tiltekinn einstakling til
búferlaflutnings að við-
lögðum missi veigamik-
illa réttinda.
Höfundur er formaður Sambands
íslenskra bankamanna (SÍB).
STÚDENTAR við Háskóla Ís-
lands eru mjög áhyggjufullir vegna
yfirvofandi verkfalls Félags háskóla-
kennara. Atkvæðagreiðsla stendur
nú yfir um boðun
verkfalls sem stæði
frá 2.–16. maí. Ljóst er
að verkfall af þessu
tagi lamar alla starf-
semi skólans og kem-
ur illa niður á stúdent-
um enda er það á
próftíma þúsunda
stúdenta. Þetta yrði í
fyrsta skiptið sem nær
allt starfsfólk skólans
færi í verkfall og því er
mikil óvissa um hvern-
ig háskólayfirvöld
bregðast við og hversu
víðtækar afleiðingar
þetta hefur í för með
sér fyrir stúdenta. Ef
til verkfalls kemur
þarf augljóslega að fresta prófum eða
jafnvel fella þau alfarið niður, útskrift
myndi sömuleiðis seinka og ekki ligg-
ur fyrir hvernig námslán yrðu af-
greidd. Þetta kemur stúdentum mjög
illa og því hefur Stúdentaráð lagt
mikla áherslu á að samningsaðilar
leiti allra leiða til að ná samkomulagi
áður en til verkfalls þarf að koma.
Stúdentaráð grípur
til aðgerða
Í lok febrúar slitnaði upp úr við-
ræðum Félags háskólakennara og
ríkisins. Um miðjan mars var deil-
unni svo vísað til ríkissáttasemjara og
um svipað leyti ákvað félagið að
ganga til atkvæðagreiðslu um boðun
verkfalls. Undirritaður fundaði strax
með fulltrúum kennara og á fyrsta
fundi nýrrar stjórnar Stúdentaráðs
var einróma samþykkt ályktun þar
sem lýst var áhyggjum yfir stöðunni
og samningsaðilar hvattir til að gera
allt í sínu valdi til að ná samkomulagi
og koma í veg fyrir verkfall.
Fulltrúi stúdenta í kennslunefnd
Háskólans tók málið upp á fundi
nefndarinnar og þar kom skýrlega í
ljós að háskólayfirvöld hafa ekki gert
áætlun um hvernig bregðast skuli við
ef til verkfalls kemur. Í ljósi þessa
sendu forystumenn
Stúdentaráðs rektor
formlegt erindi þar sem
farið var fram á að há-
skólayfirvöld gefi skýr
svör um hvernig fram-
kvæmd prófa eigi að vera
komi til verkfalls kenn-
ara á próftíma. Það er
ótækt að þúsundir stúd-
enta bíði í óvissu og viti
ekki hvort og hvenær
próf verða.
Óvissa um afgreiðslu
námslána
Fulltrúi stúdenta í
stjórn Lánasjóðs ís-
lenskra námsmanna
lagði til á fundi stjórnar
LÍN að skipaður yrði starfshópur til
að leggja fram tillögur um hvernig af-
greiðsla námslána fer fram ef til verk-
falls kemur. Námslán eru venjulega
ekki greidd út fyrr en námsárangur
liggur fyrir og því getur seinkun
prófa vegna verkfalls komið sér afar
illa fyrir námsmenn. Stúdentar geta
margir hverjir ekki beðið fram á mitt
sumar eftir námslánunum og því er
mikilvægt að fá á hreint hvernig af-
greiðsla námslána fer fram komi til
verkfalls.
Virkt upplýsingaflæði
til stúdenta
Stúdentar eru mjög órólegir vegna
yfirvofandi verkfalls og biðja um skýr
svör. Stúdentaráð hefur lagt áherslu
á að koma upplýsingum greiðlega til
stúdenta og birtir t.d. daglegar verk-
fallsfréttir á heimasíðu sinni student-
.is. Á mánudag verður svo fundur
með formönnum allra nemendafélaga
þar sem farið verður vandlega yfir
stöðuna í kjaraviðræðunum. Loks
munu Stúdentaráð og Félag háskóla-
kennara halda sameiginlegan hádeg-
isfund fimmtudaginn 5. apríl í Há-
skólabíói en þá ætti niðurstaðan í
atkvæðagreiðslunni um boðun verk-
falls að liggja fyrir. Ég hvet stúdenta
til að fjölmenna á fundinn og fylgjast
vel með verkfallsfréttum á student.is.
Krafa stúdenta er skýr
Nú eru aðeins örfáar vikur þangað
til að próf eiga að hefjast. Stúdentar
eru önnum kafnir við próflestur,
nokkur hundruð þeirra eru að und-
irbúa útskrift og flestir hafa þegar
ráðið sig í sumarvinnu. Fréttir um
verkfall kennara komu flestum stúd-
entum verulega á óvart og um fátt
annað er rætt á göngum skólans.
Stúdentar geta vart hugsað þá hugs-
un til enda að til verkfalls komi og öll
plön þeirra fari út um þúfur. Stúd-
entar vilja að sjálfsögðu að kennarar
við Háskóla Íslands hljóti mannsæm-
andi laun í samræmi við menntun og
ábyrgð í starfi og það er miður að
nauðsynlegt sé að grípa til verkfalls-
réttarins til að tryggja það. Fyrir
hönd stúdenta við Háskóla Íslands
heiti ég á samningsaðila að ná sáttum
og koma í veg fyrir afdrifaríkt verk-
fall.
Stúdentar áhyggjufullir
vegna verkfalls kennara
Þorvarður
Tjörvi Ólafsson
Kennaraverkfall
Fyrir hönd stúdenta
við Háskóla Íslands,
segir Þorvarður
Tjörvi Ólafsson, heiti
ég á samningsaðila
að ná sáttum og koma
í veg fyrir afdrifaríkt
verkfall.
Höfundur er formaður
Stúdentaráðs Háskóla Íslands.
Tvíbreiðar
sængur og
sængurverasett
Skólavörðustíg 21,
sími 551 4050
M O N S O O N
M A K E U P
litir sem lífga
Mikið úrval af
brjóstahöldurum
verð frá kr. 700
Mömmubrjósta-
haldarar kr. 1900
Úrval af náttfatnaði
fyrir börn og fullorðna
Nýbýlavegi 12, sími 554 4433
Njálsgötu 86,
s. 552 0978
Sængur og
koddar í
úrvali