Morgunblaðið - 27.04.2001, Blaðsíða 11

anir ríkissaksóknara um synjun á
slíkum rannsóknum geti sætt end-
urskoðun ráðherra, enda sé um ríka
almanna- og einkahagsmuni að
ræða. Það er þó mat meirihlutans að
endurskoðun dómsmálaráðherra
eigi eingöngu að taka til synjunar
ríkissaksóknara um að hefja skuli
rannsókn á grundvelli 4. mgr. 66. gr.
laga um meðferð opinberra mála og
leggur til að frumvarpinu verði
breytt í samræmi við það og við svo-
hljóðandi málsliðir bætist við 4. gr.:
„Sá sem á hagsmuna að gæta getur
kært ákvörðun ríkissaksóknara um
synjun á rannsókn til dómsmálaráð-
herra. Nú ákveður ráðherra að
rannsókn fari fram og setur hann þá
sérstakan saksóknara til að fara
með og rannsaka málið.“
Auk Þorgerðar Katrínar standa
Jónína Bjartmarz, Ólafur Örn Har-
aldsson, Soffía Gísladóttir, Guð-
mundur Hallvarðsson og Katrín
Fjeldsted að álitinu, en Ögmundur
Jónasson er einnig samþykkur sem
áheyrnarfulltrúi.
Tekið er fram að Sverrir Her-
mannsson og Guðrún Ögmundsdótt-
ir hafi verið fjarverandi við af-
greiðslu málsins.
Lúðvík einn í minnihlutanum
Athygli vekur að Lúðvík Berg-
vinsson, þingmaður Samfylkingar-
innar, stendur einn fyrir minnihluta-
áliti og leggst gegn frumvarpinu. Í
áliti hans er bent á að allir umsagn-
araðilar hafi lagst gegn lögfestingu
frumvarpsins á sömu forsendum,
þ.e. að með lögfestingu þess væri
vegið að grundvallarreglunni um
sjálfstæði ákæruvalds.
Síðan segir: „Með því frumvarpi
sem hér liggur fyrir er verið að
leggja til að dómsmálaráðherra geti
endurskoðað ákvörðun ríkissak-
sóknara um að taka fyrnd mál ekki
til rannsóknar. Það er mjög vanda-
söm ákvörðun að ákveða að rann-
saka mál þar sem sök er fyrnd. Í
ljósi þess að rannsókn fer ekki fram
nema fyrir liggi grunur um að refsi-
verð háttsemi hafi verið framin er
augljóst að æra manna er í húfi þeg-
ar slíkar ákvarðanir eru teknar.
Þetta verður öllu alvarlegra þegar
ætlunin er að fela stjórnmálamanni
þetta vald eins og hér er lagt til því
hafa verður í huga að sú rannsókn
sem færi fram samkvæmt frum-
varpinu yrði ekki endurskoðuð af
dómstólum. Hér er ekki verið að
halda því fram að núverandi dóms-
málaráðherra eða dómsmálaráð-
herrar framtíðarinnar muni nota
þessa heimild til að hafa æruna af
mönnum en sú hætta yrði vissulega
til staðar.“
Breytingartillaga lögð fram
Lúðvík Bergvinsson hefur í félagi
við flokksbróður sinn, Guðmund
Árna Stefánsson, lagt fram breyt-
ingartillögu við frumvarp dóms-
málaráðherra. Í henni felst að sex
nýir málsliðir bætast við 66. gr. lag-
anna og orðast svo: „Nú hefur rík-
issaksóknari hafnað beiðni þess sem
á hagsmuna að gæta og getur þá sá
kært ákvörðun ríkissaksóknara til
dómsmálaráðherra. Sé ákvörðun
ríkissaksóknara felld úr gildi skal
dómsmálaráðherra leggja þings-
ályktunartillögu fyrir Alþingi til
samþykktar eða synjunar um skip-
un þriggja manna rannsóknarnefnd-
ar til að fara með málið.
Í þingsályktunartillögunni skal
koma fram hverjir skipi nefndina,
hvert sé andlag rannsóknarinnar og
fjárframlög auk rökstuðnings ráð-
herra fyrir því að fella ákvörðun rík-
issaksóknara úr gildi. Nefndin skal
fá aðgang að öllum rannsóknar-
gögnum auk þess sem hún hefur
rétt til að taka skýrslur sam kvæmt
lögum þessum og afla annarra
gagna eftir því sem við á. Nefndin
skal skila Alþingi, dómsmálaráð-
herra og ríkissaksóknara skýrslu
með niðurstöðum sínum. Hafni Al-
þingi þingsályktunartillögunni, eða
afgreiði hana ekki, er ákvörðun
dómsmálaráðherra úr gildi fallin og
stendur þá fyrri ákvörðun ríkissak-
sóknara.“
Tillagan andstæð meginreglu
íslensks réttarfars
Sólveig Pétursdóttir dómsmála-
ráðherra sagði um þessa tillögu að
með henni væri þingskipaðri nefnd
falið vald sem aðeins lögregla og
saksóknarar hafi haft skv. lögum um
meðferð opinberra mála.
„Þessi breyting, yrði hún sam-
þykkt, væri í algerri andstöðu við
meginreglu íslensks réttarfars og
þingræðishefðar,“ sagði hún og
benti á að rök umsagnaraðila gegn
frumvarpi sínu ættu jafnt við um
það sem í breytingartillögunni fæl-
ist.
„Því spyr ég: er hægt að byggja á
umsögnum allsherjarnefndar í öðru
orðinu en hafna því í hinu,“ sagði
dómsmálaráðherra.
bingi@mbl.is
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 2001 11
NÁÐST hefur samkomulag um að
formaður og varaformaður stjórnar
Byggðastofnunar, alþingismennirn-
ir Kristinn H. Gunnarsson og Guð-
jón Guðmundsson, taki sæti í verk-
efnastjórn sem Valgerður
Sverrisdóttir iðnaðar- og viðskipta-
ráðherra hefur skipað til að vinna
að mótun nýrrar byggðaáætlunar.
Áður var gert ráð fyrir að fjórir
væru í hópnum en þeir verða nú
sex.
Páll Skúlason háskólarektor er
formaður verkefnastjórnarinnar, en
hún mun skila tillögum til ráðherra
um stefnumörkun nýrrar byggða-
áætlunar hinn 15. nóvember, en
áætlunin sjálf á að taka gildi hinn 1.
janúar á næsta ári. Í verkefna-
stjórninni eru einnig þau Björg
Ágústsdóttir, sveitarstjóri í Grund-
arfirði, Finnbogi Jónsson, stjórnar-
formaður Samherja, og Sigfús Jóns-
son, ráðgjafi hjá Nýsi.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins var nokkur titringur innan
Framsóknarflokksins vegna þeirrar
ákvörðunar Valgerðar Sverrisdótt-
ur, iðnaðarráðherra, sem fer með
byggðamál, að láta stjórn Byggða-
stofnunar ekki koma að málinu með
beinum hætti. Kristinn H. Gunn-
arsson barðist hart fyrir slíku og
náðist samkomulag um fyrrnefnda
lausn.
Byggðamálin voru til umræðu ut-
an dagskrár, að tilstuðlan Jóns
Bjarnasonar, þingmanns vinstri
grænna. Þar gerði hann ágreining
um stjórn byggðamála innan Fram-
sóknarflokksins að umtalsefni og
sagði að svo virtist sem iðnaðarráð-
herra hafi orðið að láta í minni pok-
ann fyrir afarkostum stjórnar
Byggðastofnunar.
„Það virðist litlu hafa breytt þótt
forsjá byggðamála hafi verið færð
frá forsætisráðuneyti til iðnaðar-
ráðuneytis. Áfram ríkir sama skipu-
lags- og metnaðarleysið sem lýsir
sér best í innanhússátökum Fram-
sóknarflokksins um stjórnun þess-
ara mála,“ sagði Jón.
Valgerður Sverrisdóttir sagði í
umræðunni að Byggðastofnun muni
koma með ýmsum hætti að starfi
nýrrar verkefnisstjórnar um
byggðamál og sagði að misskilnings
hefði gætt í umræðu um hina nýju
stefnu. „Staðreyndin er sú að ég hef
fengið breiðan hóp af fólki með
mikla reynslu úr atvinnulífinu, af
atvinnuþróunarstarfi á landsbyggð-
inni, úr menntakerfinu og víðar til
að vinna hugmyndir að nýrri
byggðaáætlun. Þegar þeirri vinnu
lýkur er það hlutverk ráðherra að
leggja endanlegur tillögur fyrir rík-
isstjórn og láta vinna málið til þing-
legrar meðferðar,“ sagði Valgerður.
Verkefnisstjórn um byggðaáætlun
Byggðastofnun
fær tvo fulltrúa
SIGRÚN Helgadóttir, náttúrufræð-
ingur og kennari við Selásskóla,
hlaut viðurkenningu nokkurra
náttúru- og umhverfisvernd-
arsamtaka á degi umhverfisins, síð-
astliðinn miðvikudag. Þá hlaut Sel-
ásskóli umhverfisviðurkenningu
umhverfisráðuneytisins fyrir fram-
úrskarandi starf og þróun um-
hverfisfræðslu. Björn J. Jónsson
hlaut ennfremur sérstaka við-
urkenningu ráðuneytisins fyrir
skógræktarstörf sín, en hann hefur
um árabil stundað skógrækt með
góðum árangri á jörðinni Sól-
heimum í Landbroti.
Siv Friðleifsdóttir umhverf-
isráðherra afhenti viðurkenningar
ráðuneytisins en Ólafur Ragnar
Grímsson, forseti Íslands, afhenti
Sigrúnu Helgadóttur viðurkenn-
ingu náttúru- og umhverfisvernd-
arsamtaka.
Úthlutunarnefnd samtakanna
taldi að það uppeldis- og mann-
ræktarstarf sem Sigrún hefur unn-
ið væri mjög mikilvægt og verð-
skuldaði viðurkenningu. Þetta
hefði hún gert um langt skeið með
margvíslegri fræðslu um umhverf-
is- og náttúruverndarmál, nú síðast
með því að útbúa námsefni og
kenna kennurum að annast úti-
kennslu og umhverfismennt fyrir
grunnskóla- og leikskólabörn.
Sigrún Helgadóttir hóf störf við
Selásskóla í Reykjavík á vormisseri
1998. Þar skipulagði hún umhverf-
isstefnu og útikennslu sem hófst
haustið 1998. Þetta er nú við-
urkennt þróunarverkefni og er Sel-
ásskóli móðurskóli fyrir umhverf-
ismennt og útikennslu.
Í úitikennslunni, sem er ólík eftir
aldurshópum, kanna nemenur Sel-
ásskóla umhverfi skólans síns með
því að stunda m.a. veðurathuganir
og smádýraleit, kanna Elliðaárdal-
inn og sögu hans, kynna sér jarð-
fræði, skoða hraun og jarðlög um-
hverfis skólann og velta fyrir sér
fjöllum við sjóndeildarhringinn.
Þau tileinka sér sorpflokkun og
stunda endurvinnslu með safn-
kassa. Hefur þetta starf borið góð-
an árangur og 20. apríl sl. var opn-
uð vefsíðan Sólskin, www.solskin.-
is, í tengslum við útikennsluna í
Selásskóla.
Morgunblaðið/Kristinn
Ólafur Ragnar Grímsson veitti Sigrúnu Helgadóttur viðurkenningu
umhverfis- og náttúruverndarsamtaka.
Viðurkenn-
ingar fyrir
framúrskar-
andi um-
hverfisstörf
MAGÐALENA Lára
Kristjánsdóttir frá Pat-
reksfirði er látin, 103
ára að aldri, en hún var
einn elsti núlifandi Ís-
lendingurinn. Langlífi
er í fjölskyldunni því
föðursystir Magðalenu
var Kristín Sveinsdóttir
sem lést 106 ára að aldri
í nóvember sl.
Magðalena fæddist á
Sviðnum í Breiðafirði
13. nóvember 1897. Hún
ólst upp í Bjarneyjum
og árið 1914 giftist hún
fyrri eiginmanni sínum,
Gísla Bergsveinssyni
bónda í Rauðseyjum.
Þeim varð fimm barna
auðið og eru þrjú þeirra
á lífi í dag og afkomend-
urnir orðnir margir.
Eftir lát Gísla fluttist
Magðalena til Patreks-
fjarðar þar sem hún síð-
ar giftist Pétri Guð-
mundssyni sem lést
árið 1974. Þar hélt
Magðalena heimili alla
tíð en síðustu árin
dvaldist hún á Sjúkra-
húsi Patreksfjarðar þar
sem hún lést.
Andlát
MAGÐALENA LÁRA
KRISTJÁNSDÓTTIR
SAMGÖNGURÁÐHERRA hefur
lagt fram á Alþingi frumvarp til laga
um sölu ríkissjóðs á hlutafé í Lands-
síma Íslands hf. Stefnt er að því að
frumvarpið verði að lögum á þessu
þingi og mun samgönguráðherra þá
hafa heimild til að selja allt hlutafé í
fyrirtækinu. Í greinargerð kemur
fram að stefnt er að því að selja 49%
hlutafjár á þessu ári og að sala hluta-
fjárins hefjist á vormánuðum.
Í greinargerðinni segir einnig að
rekstrarumhverfi fjarskiptafyrir-
tækja hafi breyst í grundvallaratrið-
um á undanförnum árum. Með nýleg-
um breytingum á fjarskiptalögum,
sem meðal annars byggist á tilskip-
unum EES, hafi verið komið á sam-
keppni milli símafyrirtækja í þágu
neytenda. Með rekstri nýrra símafyr-
irtækja á íslenskum markaði sé ekki
aðeins eðlilegt heldur beinlínis nauð-
synlegt að ríkið losi um eignarhlut
sinn í Landssímanum. Þessar breyttu
forsendur séu lykillinn að sölu fyrir-
tækisins og ríkið muni tryggja að al-
mennri hagsmunagæslu verði sinnt
með öðrum hætti en beinni eignarað-
ild. Hér á landi sé jafn aðgangur
landsmanna að fjarskiptaþjónustu
tryggður með ákvæðum fjarskipta-
laga og jafnframt með bráðabirgða-
ákvæði í frumvarpinu.
Í skýringum í greinargerð við
ákvæði um skuldbindingar Lands-
símans segir að til að tryggja að
markmiðum stjórnvalda um aðgang
allra landsmanna að nútímafjar-
skiptaþjónustu verði náð hafi sam-
gönguráðherra gert samkomulag við
Landssímann um að fyrirtækinu
verði gert skylt að veita tiltekna fjar-
skiptaþjónustu umfram það sem
mælt sé fyrir um í fjarskiptalögum,
reglugerð um alþjónustu og rekstr-
arleyfi fyrirtækisins. Í samkomulag-
inu skuldbindi Landssíminn sig til að
byggja upp ATM-þjónustu og ADSL-
gagnaflutningsþjónustu á talsímanet-
inu umfram það sem heimilt er að
krefjast af fyrirtækinu samkvæmt
gildandi lögum.
Í samkomulaginu felst annars veg-
ar að Landssíminn mun tryggja 2
Mb/s gagnaflutningsþjónustu yfir
ATM-net sín eða með öðrum jafngild-
um leiðum innan fimm ára frá und-
irritun þess. Verð skuli vera hið sama
um allt land fyrir tengingu innan
sama svæðis. Hins vegar felst í sam-
komulaginu að Landssíminn byggi
upp ADSL-þjónustu í öllum stærri
þéttbýliskjörnum á næstu tveimur
árum og að sú þjónusta eða önnur
jafngild muni ná til 75–80% lands-
manna.
Samhliða frumvarpi um sölu
Landssímans leggur samgönguráð-
herra fram frumvarp til breytinga á
fjarskiptalögum sem felur í sér skýra
heimild til handa Póst- og fjarskipta-
stofnun til að setja skilyrði í leyfisbréf
rekstarleyfishafa með umtalsverða
markaðshlutdeild sem tryggi að leyf-
ishafinn uppfylli lögbundnar skyldur
sínar, sem og þær skyldur sem kveðið
er á um í reglugerð og leyfisbréfi.
24% hlutafjár seld í
fyrsta áfanga
Um framkvæmd sölunnar segir í
greinargerð frumvarpsins að í sam-
ræmi við stefnu ríkisstjórnarinnar
um sölu fyrirtækja í eigu ríkisins og
tillögur einkavæðingarnefndar verði
lögð áhersla á að salan fari fram í
þremur áföngum. Í fyrsta áfanga
verði höfuðáhersla lögð á sölu til al-
mennings, starfsmanna og lítilla og
meðalstórra fjárfesta með tilboðs-
sölu. Samtals verði boðin út 24% í
þessum áfanga. Verð bréfanna verði
fundið með aðstoð sérfræðinga á fjár-
málamarkaði og verði hið sama til
starfsmanna og almennings, en
starfsmenn fái þrjú ár til að greiða
bréf sín. Þessi áfangi fari fram nú í
vor og samhliða verði hlutabréfin
skráð á Verðbréfaþingi Íslands.
Stjórn Landssímans verður heim-
ilað að kaupa allt að 2% hlutafjár á
meðalgengi í tilboðssölu í fyrsta
áfanga til að bjóða starfsmönnum sín-
um í formi valréttarsamninga og
verði þeir samningar hluti af starfs-
kjörum.
Í greinargerðinni segir að í öðrum
áfanga verði leitað eftir kjölfestufjár-
festi með það að markmiði að efla ís-
lenska fjarskiptamarkaðinn, styrkja
fyrirtækið og auka verðmæti þess við
seinni sölu. Slíkur fjárfestir verði val-
inn með samkeppni, til dæmis með
lokuðu útboði að loknu forvali og er
gerð tillaga um að í þessum áfanga
verði seldur fjórðungur fyrirtækisins
og að salan fari fram á síðari hluta
þessa árs. Þá er gert ráð fyrir að selj-
anda sé heimilt að selja kjölfestufjár-
festi 10% hlutafjár til viðbótar í þriðja
áfanga. Af greinargerðinni má ráða
að litið er til þess að kjölfestufjárfest-
ir verði erlent fjarskiptafyrirtæki.
Í þriðja áfanga er gert ráð fyrir að
selja þau 51% hlutafjár sem eftir
verður í eigu ríkisins að loknum hin-
um áföngunum tveimur.
Skyldur lagðar á Símann
umfram ákvæði laga