Morgunblaðið - 27.04.2001, Blaðsíða 13

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. APRÍL 2001 13
BLÓÐUG vígaferli og götulíf
víkinganna í Jórvík á aust-
anverðu Englandi er efni
tveggja sýninga sem verða
opnaðar 1. maí næstkomandi
í Byggðasafni Hafnarfjarðar.
Eru þær settar upp í sam-
vinnu við Víkingamiðstöðina
(Jorvik Viking Center) í Jór-
vík á Englandi.
Sýningarnar hafa vakið
mikla athygli á Bretlandi og
um 10.000 manns komið á
viku hverri til að skoða þær.
„Þetta eru tvær sýningar
sem við erum að flytja inn,“
sagði Björn Pétursson, sagn-
fræðingur hjá Byggðasafni
Hafnarfjarðar í samtali við
Morgunblaðið í gær. „Þær
voru í Jórvíkursafninu, en
núna voru þeir að setja upp
nýja sýningu svo að þessar
losnuðu. Önnur heitir „Saga
Jórvíkur“ og er endurgerð á
10. aldar götumynd í Jórvík,
en hin kallast „Blóðug víga-
ferli“. Þar má sjá beinagrind
og hauskúpur víkinga sem
féllu í bardögum og þar eru
gestir fræddir um hernað og
annað sem snýr að stríðs-
rekstri víkingatímans. Þetta
eru m.ö.o. raunverulegar lík-
amsleifar.“
Góð skilyrði til varðveislu
„Sýningin um götulífið er
til komin vegna þess sem
fannst á árunum 1976-1981 í
Kopargötu í miðborg Jórvík-
ur,“ sagði Björn. „Menn
höfðu verið að byggja þar
verslunarmiðstöð, en Magnús
Magnússon stóð fyrir því að
þarna yrði rannsakað nánar.
Í framhaldi af því kom svo
fornleifasjóður Jórvíkur upp í
kjallara á uppgreftrarsvæð-
inu og þar var settur upp bær
frá tímum víkinganna, eins
og hann gæti hafa litið út
þann 25. október árið 948, á
grundvelli þeirra gagna sem
fundust. Þetta var allt í mjög
góðu ástandi, vegna skilyrð-
anna þarna, en jarðvegurinn
er svo blautur.
Þetta er nákvæm eftirlík-
ing af öllu sem var grafið
upp; plankarnir í húsunum og
annað eru m.ö.o. nákvæmar
afsteypur af því sem fannst.
Beinagrindurnar eru hins
vegar til komnar vegna gríð-
arlega mikils bardaga í Ful-
ford á Englandi, árið 1066,
sem markaði upphafið að
endalokum víkinga á Eng-
landi; þar fór Vilhjálmur
bastarður, hertogi af Norm-
andí, með sigur af hólmi.“
Handverksmenn
og varningur
Götusýninginni er skipt í
ákveðna þætti. Á einum stað
er sagt frá leðursmiðnum, á
öðrum eru upplýsingar um
tunnusmiðinn o.s.frv. Húsin í
götunni eru af ýmsum toga;
þar má sjá dæmigert hús úr
eikarviði og við það ávexti og
grænmeti, sem selt hefur ver-
ið gestum og gangandi. Þar
er Winr, roskin, engilsaxnesk
kona sem giftist norrænum
manni.
Við götuna er líka hús úr
eikarviði og er búið út sem
verslun sem sérhæfir sig í
vörum úr beini og hjart-
arhornum, en krónhjart-
arhorn var algengur efnivið-
ur á þessum tíma og auðvelt
að búa til úr þeim alls kyns
muni með einföldum verkfær-
um og aðferðum. Eins var
með dýrabeinin. Í götunni er
líka skartgripasmiður, eng-
ilsaxneski iðnaðarmaðurinn
Snarri, með tveimur við-
skiptavina sinna, hinum ríka
Arinbirni og konu hans
Guthu. Föt Snarra sýna nor-
rænan stíl í engilsaxneskri
vefnaðarvöru, en hin tvö eru
vellauðug og ganga í inn-
fluttum vefnaði frá Eystra-
saltslöndum.
Raf, hjartarhorn,
bein og steinar
Uppgröfturinn í Kopargötu
leiddi í ljós fjölda skartgripa.
„Gripirnir, s.s. perlur, nisti og
eyrnalokkar, hringir, prjónar
og nælur voru gerðir úr ýms-
um efnum, eins og t.d. rafi frá
Eystrasalti, svartarafi frá
Whitby, beinum, hjart-
arhornum og steinum.
Svo er í götunni kjöt- og
fisksölubúð, trévarnings- og
leirkerabúð og ýmislegt
fleira. En ég held að óhætt sé
að segja að sjón sé sögu rík-
ari,“ sagði Björn að lokum.
Tvær heimsþekktar sýningar um víkingatímann á Englandi verða opnaðar í næstu viku
Vígaferli og
daglegt líf
víkinganna
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Frá Víkingasýningunni í Hafnarfirði.
Hafnarfjörður
FRAMKVÆMDIR við uppsetningu
rennibrautar í Grafarvogslaug og
byggingu lendingarlaugar og
kennslulaugar gætu tafist þar sem
eina tilboðið sem barst í fram-
kvæmdina reyndist mun hærra en
kostnaðaráætlun sagði til um.
Að sögn Kristins J. Gíslasonar
verfkefnisstjóra hjá embætti borgar-
verkfræðings var kostnaðaráætlun
rúmar 27 milljónir króna en eina til-
boðið sem barst var rúmar 41 milljón
en það var frá Sperru ehf. Því hafi
tilboðinu verið hafnað og er óákveðið
hvernig staðið verður að málum í
framhaldinu. Búið er að fullhanna
verkið og umrædd rennibraut er á
leiðinni til landsins og jafnvel komin
á hafnarbakkann að sögn Kristins.
Formlega séð sé verkið enn á verk-
áætlun á þessu ári en búast megi við
einhverjum töfum af þessum sökum.
Ástæðu þess að viðbrögð við út-
boðinu voru svo dræm telur Kristinn
vera óvenju góðan vetur hjá verktök-
um en nánast sé hægt að tala um að
sumarástand hafi verið. Þá sé mikil
spenna á vinnumarkaðinum og því
freisti slík verkefni húsasmíðameist-
ara ekki.
Morgunblaðið/RAX
Kátir krakkar í Grafarvogslaug bíða spenntir eftir rennibrautinni.
Rennibrautin bíður
Grafarvogur
HÚSFÉLAG verslunarmið-
stöðvarinnar Glæsibæjar hef-
ur hug á að reisa allt að 8.111
fermetra sjálfstæða byggingu
fyrir verslanir, heilsugæslu-
stöð, læknastofur og skrif-
stofur á lóð Glæsibæjar og hef-
ur Borgarskipulag Reykja-
víkur auglýst til kynningar
tillögu að deiliskipulagi lóðar-
innar.
Skipulagssvæðið afmarkast
af Gnoðarvogi, Álfheimum,
Suðurlandsbraut og Engja-
vegi en í tillögunni er gert ráð
fyrir að lóð verslunarmiðstöðv-
arinnar stækki í átt að Engja-
vegi. Byggt verði þriggja til
átta hæða verslunar- og þjón-
ustuhús á norðvesturhluta lóð-
arinnar ásamt bílgeymslu á
þremur hæðum fyrir 361 bíl.
Gert er ráð fyrir að jarðhæð
núverandi byggingar stækki í
norðaustur og byggð verði inn-
dregin hæð ofan á hluta henn-
ar.
Teiknistofan Óðinstorgi hef-
ur endurunnið tillögu af upp-
byggingu á lóð Glæsibæjar í
þeim tilgangi að efla þar versl-
un og þjónustu, að sögn Helga
Hjálmarssonar arkitekts, en
verslunarmiðstöðin var byggð
1969 og hefur engin breyting
verið gerð á umfangi hússins
síðan. Á tillögunni kemur fram
að rekstur Glæsibæjar hafi átt
í vök að verjast í samkeppni
við stórmarkaði sem rutt hafi
sér braut á sviði verslunar og
þjónustu. Nánasta umhverfi sé
að mestu fastmótað en umsvif
athafnalífs með uppbyggingu í
Skeifunni, við Suðurlands-
braut og Grensásveg hafi auk-
ist mjög og áformuð sé enn
meiri uppbygging, m.a. á veg-
um Landssíma. Glæsibæ hafi
hins vegar ekki tekist að auka
umsvif sín til jafns við fram-
angreind svæði og sé tillög-
unni ætlað að bæta úr því.
„Uppbyggingu Glæsibæjar-
lóðar er ætlað að þjóna borg-
arbúum vel og þá ekki síst íbú-
um Heima- og Vogahverfa,“
segir meðal annars.
Vegna nýja hússins er sótt
um 1.245 fermetra lóðar-
stækkun. Gert er ráð fyrir að
stækka verslunarrými Glæsi-
bæjar um 500 fermetra með
því að byggja að hluta yfir
norðurtorg hússins og reisa
léttbyggða, inndregna 700 fer-
metra hæð ofan á læknaálmu
Glæsibæjar. Byggt verður
glerþak á milli Glæsibæjar og
nýbyggingar og settir gler-
veggir á milli akreina. Þá verð-
ur byggt glerþak yfir aðkomu-
leið frá Gnoðarvogi við
austurjaðar stæðahússins.
Gert er ráð fyrir þriggja hæða
útbyggingu sem felld er inn í
glervegg vesturhliðar hússins.
Suðurhluti hússins er fimm
hæðir samkvæmt teikningunni
og aðalhúsið átta hæðir en með
þessu er byggingin felld að að-
lægðri byggð og umhverfi, að
sögn Helga.
Tillagan liggur frammi í sal
Borgarskipulags og bygging-
arfulltrúa til 18. maí
Vilja reisa nýtt
átta hæða hús
Heimar/Vogar