Morgunblaðið - 12.06.2001, Blaðsíða 48

UMRÆÐAN
48 ÞRIÐJUDAGUR 12. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
UNDIRRITAÐUR
vinnur hjá Ríkisútvarp-
inu við tækjaleit í fyr-
irtækjum. Undanfarna
mánuði hefur afnota-
deildin staðið fyrir út-
sendingu fyrirspurnar-
bréfa til þeirra
fyrirtækja sem ekki eru
með skráð tæki. Með
bréfi þessu er einfald-
lega verið að minna á
lög um Ríkisútvarpið
og spurst fyrir um
tækjaeign. Öllum fyrir-
tækjum landsins sem
ekki eru með skráð
tæki verður sent slíkt
bréf og ættu þau að hafa borist öllum
fyrir lok sumars.
Samtök atvinnulífsins fara frjáls-
lega með staðreyndir í fréttabréfi
sínu. Í fyrsta lagi er ekki rétt að Rík-
isútvarpið hafi hafið innheimtu út-
varpsgjalds af fyrirtækjum vegna út-
varpstækja í fyrirtækjabílum. Mörg
fyrirtæki hafa farið að lögum og
greitt í samræmi við lög af útvarps-
tækjum í bifreiðum, hins vegar
breytir það ekki því að mörg fyrir-
tæki hafa ekki greitt vegna afnota í
bifreiðum.
Það er rangt hjá Samtökum At-
vinnulífsins að ekki sé ótvíræð laga-
stoð fyrir innheimtu afnotagjalda af
útvörpum í bifreiðum fyrirtækja.
Lögin eru kristalskýr . Í lögum um
Ríkisútvarpið frá 2000 nr. 122 30.júní
stendur
12. gr. Eigandi viðtækis sem nýta
má til móttöku á útsendingum Rík-
isútvarpsins skal greiða afnotagjald,
útvarpsgjald, af hverju tæki. Þó skal
aðeins greiða eitt útvarpsgjald fyrir
einkaafnot fjölskyldu á heimili. Af-
slátt skal veita þeim sem aðeins geta
nýtt sér svart/hvíta móttöku sjón-
varpsefnis og þeim sem einungis geta
nýtt sér hljóðvarpssendingar.Einnig
er heimilt að veita fyr-
irtækjum og stofnunum
afslátt vegna fjölda
tækja á sama stað.
Lögin eru sem áður
segir kristalskýr það á
að greiða af hverju tæki
sem nýta má til mót-
töku á útsendingum. (
undirstrikun og feit-
letrun mín.)
Það er einnig alrangt
að löggjafinn hafi ekki
með ótvíræðum hætti
tekið afstöðu til inn-
heimtu afnotagjalds af
útvörpum í bifreiðum.
Síðast þegar það
ákvæði laganna var rætt á Alþingi
sagði Gylfi Þ. Gíslason þáverandi
menntamálaráðherra “ Meginsjónar-
mið varðandi bílaskattinn er það,
sem hv. 5. Þm Vesturl. ( hér er átt við
Benedikt Gröndal en hann var for-
maður þriggjamannanefndar sem
fjallaði um endurskoðun á útvarps-
lögum, einn nefndarmanna var lög-
maður) Lét getið áðan, að menn hafi
ekki treyst sér til þess að afnema
skattinn á tækjum í bifreiðunum
vegna þess að þeim tekjum, sem þá
töpuðust, hefði orðið að jafna niður á
hljóðvarpsgjald allra annarra, og það
er breyting, sem menn töldu bitna
óþarflega hart á tekjulágu og gömlu
fólki, en vera í þágu manna, sem aug-
ljóst væri, að væru meðal hinna
tekjuhærri í þjóðfélaginu. “
Með afgreiðslu laganna gerði Al-
þingi þetta sjónarmið framsögu-
manns að sínu og síðan verður ekki
séð að löggjafinn hafi skipt um skoð-
unn. Með öðrum orðum Alþingi vildi
að fyrirtækin sem einstaklingar
stæðu að greiðslu afnotagjalda og
rökin voru þau að þar með væri rétt-
lát dreyfing þeirra birða best tryggð.
Það er ekki ætlun með grein þess-
ari að ræða um hvort lögin eru skyn-
samleg eða hvort þau eru réttlát eða
með hvaða hætti best sé að standa að
rekstri Ríkisútvarpsins. Greinin er
einvörðungu rituð til þess að hrekja
ásakanir Samtaka Atvinnulífsins um
óréttmæta innheimtu afnotagjalda
Ríkisútvarpsins.
Það sem er hins vegar rétt hjá
Samtökum Atvinnulífsins í áður-
nefndri grein er að heimildina í lög-
unum um afslátt vegna fjölda tækja
höfum við notað til þess að létta álög-
ur á fyrirtækin og jafnan gætt þess
að mismuna ekki fyrirtækjum.
Samtök Atvinnulífsins geta vissu-
lega velt því fyrirsér hvort rukka
skuli fullt gjald eða minna sem og
hvort rukkað skuli fyrir allan þann
tíma sem fyrirtækin hafa átt tæki án
þess að greiða afnotagjald af þeim,
vinnuregla er sú að rukka frá næsta
tímabili eftir skráningu það kann
einnig að orka tvímælis.
RÚV er eitt sterkasta vörumerki
Íslensks þjóðlífs. Kynslóðir lands-
manna, ásamt með fyrirtækjum
þeirra, hafa tekið þátt í að búa fyr-
irtækið til og þjóðin á skilið að eiga
það áfram. Með hvaða hætti því er
best fyrirkomið er eins og áður segir
hins vegar ekki efni þessarar grein-
ar.
Fyrirtækjabílar og afnotagjöld
Bjarni P. Magnússon
RÚV
Það er rangt hjá Sam-
tökum atvinnulífsins,
segir Bjarni P.
Magnússon, að ekki
sé ótvíræð lagastoð
fyrir innheimtu.
Höfundur er tækjaleitarmaður.
Í SAMTALI Ríkisút-
varpsins við yfirskóla-
tannlækni, Stefán
Yngva Finnbogason,
29. maí síðastliðinn kom
meðal annars fram að
stefnt sé að því að
leggja skólatannlækn-
ingakerfið niður frá og
með hausti komanda. Í
máli yfirskólatann-
læknis kom fram að að-
eins fjórðungur grunn-
skólabarna nýti sér
þjónustu skólatann-
lækna [og því] hafi verið
ákveðið að leggja þjón-
ustu þeirra í núverandi
mynd niður. Jafnframt segir Stefán
að eftirlitshlutverk skólatannlækna
hafi þegar brostið árið 1992 þegar
ákveðið var að taka gjald fyrir skóla-
tannlækningar og þeir þurftu að fá
samþykki foreldra fyrir því að börn
kæmu til þeirra. Í kjölfarið hafi sífellt
fleiri börn farið til annarra tannlækna
en nú sé svo komið að aðeins hluti
þeirra nýti sér þjónustu skólatann-
lækna. Hann segir þetta slæma þró-
un þar sem ekki sé hægt að hafa sömu
yfirsýn yfir tannheilsu barna eins og
fyrir árið 1992.
Dulinn kostnaður
Af þessu tilefni er rétt að eftirfar-
andi komi fram: Tannlæknafélag Ís-
lands hefur gert margháttaðar at-
hugasemdir við fyrirkomulag í
skólatannlækningakerfinu og leitaði
meðal annars til Samkeppnisstofnun-
ar þar sem félagið leit svo á að um
mjög ójafna samkeppnisstöðu væri
að ræða á markaðnum. Samkeppnis-
stofnun fór yfir útreikninga sem
liggja að baki verðlagningu þjónust-
unnar og taldi þá ekki standast. Í
raun hefur ríkisvaldið undirboðið
sjálfstætt starfandi tannlækna með
fjármagni sem tekið er úr vösum
skattborgaranna. Það
er brot á jafnræðisregl-
unni að nota skattpen-
inga allra landsmanna
til að greiða niður þjón-
ustu fyrir ákveðinn hóp
eingöngu, í þessu tilfelli
Reykvíkinga.
Aðstandendur
axli ábyrgð
Eins og fram kom í
máli skólayfirtann-
læknis í fyrrnefndu við-
tali velur fólk í sívax-
andi mæli frekar að fara
með börn sín til sjálf-
stætt starfandi tann-
lækna heldur en skólatannlæknis.
Það kemur ekki á óvart þar sem einn
af grundvallarrétti hvers einstaklings
í lýðræðisríki er að fá að velja sér
sjálfur lækni. Það er jafnframt eitt af
aðaláherslumálum Tannlæknafélags
Íslands að tannlækningar barna og
unglinga séu unnar í nánu samráði
tannlækna og foreldra. Slíku hefur
aldrei verið til að dreifa í skólatann-
lækningakerfinu þar sem það gerir
beinlínis ráð fyrir innköllun barna úr
kennslustund. Í slíku kerfi er grafið
undan mikilvægi þess að aðstandend-
ur axli ábyrgð á tannheilsu barna
sinna. Það skýtur því skökku við nú
að á sama tíma og verið er að leggja
niður skólatannlækningakerfið í
Reykjavík rísi upp annað svipað kerfi
á Akureyri þar sem einn af tannlækn-
um bæjarins hefur hafið rekstur
skólatannlækningabíls á lóð grunn-
skólanna í bænum. Þar er beinlínis
ekki gert ráð fyrir virkri þátttöku að-
standenda heldur innköllun á skóla-
tíma meðan foreldrar sinna eigin
vinnu. Tannlæknafélag Íslands hlýt-
ur að höfða til ábyrgðar foreldra að
taka hér eftir sem hingað til virkan
þátt í tannheilsueftirliti barna sinna.
En víkjum aftur að kerfunum
tveimur í Reykjavík. Þessi tvö ólíku
kerfi, sem óháð eru hvort öðru, hafa
valdið ákveðnum glundroða í tann-
lækningum barna og unglinga. Sú
staðreynd hefur ef til vill valdið því að
um 20% barna að talið er fara hvorki
til skólatannlæknis né sjálfstætt
starfandi tannlækna. Þetta háa hlut-
fall er mun hærra á höfuðborgar-
svæðinu en á landsbyggðinni. Það er
ljóst að finna þarf skilvirka leið til að
auka yfirsýn yfir tannheilsu þessa
hóps. Á þetta jafnt við um þá sem búa
á höfuðborgarsvæðinu og aðra sem
búsettir eru utan þess. Skólatann-
lækningakerfið er að mati Tann-
læknafélagsins ekki leiðin til þess.
Þar kemur miklu frekar til náið og
skilvirkt samstarf milli tannheilsu-
deildar heilbrigðisráðuneytisins,
Tryggingastofnunar ríkisins, sem
hefur góða yfirsýn og eftirlit með
vinnu allra tannlækna, sem sinna
tannlækningum barna (nema skóla-
tannlækna) og Tannlæknafélags Ís-
lands. Þess vegna óskar Tannlækna-
félag Íslands eftir góðu samstarfi við
heilbrigðisyfirvöld í málefnum
tryggðra einstaklinga og vonar að
þær viðræður sem nú standa yfir milli
Tannlæknafélagsins og heilbrigðisyf-
irvalda skili árangri fyrir neytendur.
20% barna og unglinga
fara ekki til tannlæknis
Bolli Valgarðsson
Tennur
Það er grundvallarrétt-
ur hvers einstaklings,
segir Bolli Valgarðsson,
að fá að velja sér
sjálfur lækni.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Tannlæknafélags Íslands.
EKKI veit ég hvort
það er gert með ráðn-
um hug eða fyrir slysni
en hugtakabrengl Evr-
ópusinna virðist sífellt
vera að aukast. Þannig
má nefna sem dæmi að
þeir tala yfirleitt um
„Evrópusamvinnu“
þegar þeir eiga við
„Evrópusambandsað-
ild“. Það hlýtur hverj-
um að vera ljóst að „að-
ild“ og „samvinna“ eru
alls ekki sami hluturinn
og er í flestum tilfellum
um algerar andstæður
að ræða. Sá sem er aðili
að einhverju er yfirleitt
bundinn í báða skó af aðild sinni ólíkt
þeim sem stendur í frjálsri samvinnu
við aðra hliðstæða aðila á jafnrétt-
isgrundvelli.
Og hugtakabrenglið heldur áfram.
Á vefriti Ungs samfylkingarfólks,
Pólitík.is, er eftirfarandi klausu að
finna:
„Ritstjórn Pólitíkur.is fagnar af-
gerandi stuðningi íslensku þjóðar-
innar við aðildarviðræður við ESB
en samkvæmt skoðanakönnun vilja
65% þjóðarinnar að teknar verði upp
aðildarviðræður við Evrópusam-
bandið. Þá vildi einnig meirihluti
þátttakenda að tekin yrði upp evra í
stað krónu. Þetta eru skýr skilaboð
og er það því krafa Pólitíkur.is að að-
ild Íslands að ESB verði sett á odd-
inn í íslenskum stjórnmálum.“
Þarna virðast þeir „pólitíkusar“
eiga eitthvað erfitt með að greina á
milli hugtakanna „aðildarviðræður“
annars vegar og „aðild“ hins vegar.
Þeir tala um skýr skilaboð þjóðar-
innar og að vegna þeirra krefjist
Pólitík.is að aðild Íslands að ESB
verði sett á oddinn. Hin skýru skila-
boð þjóðarinnar eru að hefja aðild-
arviðræður við ESB, þá væntanlega
til að vita hvað við hugsanlega fáum
og hverju við glötum við aðild, en
ekki að sækja um aðild að sam-
bandinu. Þessi skýru skilaboð hafa
þannig greinilega ekki reynst nógu
skýr fyrir þá „pólitíkusa“.
Hvað snýr að umræddri skoðana-
könnun er rétt að minna menn á hlið-
stæða könnun sem
gerð var fyrir fáum ár-
um þar sem spurt var
hvort menn vildu
sækja um aðild að ESB
og var mikill meirihluti
á móti aðild þá. Þetta
hefur að öllum líkind-
um ekki breyst. Hins
vegar kvörtuðu Evr-
ópusinnar þá sáran yfir
því að ekki hefði verið
spurt um afstöðu
manna til aðildarvið-
ræðna. Ég þekki
marga sem eru mjög á
móti ESB-aðild en vilja
engu að síður hefja að-
ildarviðræður til að fá
á hreint hvað í aðild felist, hvað við
hugsanlega fáum og hverju við glöt-
um. Hvað varðar afstöðu manna til
evrunnar er sú niðurstaða ekki skrít-
in þegar hún er skoðuð í ljósi þess
neikvæða umtals og árása sem ís-
lenska krónan hefur sætt undan-
farna mánuði.
Niðurstöður könnunarinnar nú
koma mér því síður en svo á óvart.
Þetta segir ekkert til um afstöðu
manna til ESB-aðildar, aðeins um af-
stöðu manna til ESB-aðildarvið-
ræðna. Muninn á þessu tvennu eiga
þeir Evrópusinnar þó eitthvað erfitt
með að skilja.
Hjörtur J.
Guðmundsson
Evrópumál
Það hlýtur hverjum að
vera ljóst, segir Hjörtur
J. Guðmundsson, að
„aðild“ og „samvinna“
eru alls ekki sami hlut-
urinn og er í flestum til-
fellum um algerar and-
stæður að ræða.
Höfundur er sagnfræðinemi og
meðlimur í Flokki framfarasinna.
Evrópusinnað
hugtakabrengl
taeknival.is
Hluthafafundur í Tæknivali h/f, kt. 530276-0239, Skeifunni 17,
Reykjavík verður haldinn þriðjudaginn 19. júní 2001 að Grand
Hótel, Hvammi. Fundurinn hefst kl. 17:00.
Dagskrá:
1. Tillaga um breytingar á samþykktum félagsins um hækkun
hlutafjár. Um er að ræða breytingu á 1. mgr. 4. gr. samþykkta
félagsins. Hlutaféð er aukið til þessa að að kaupa öll hlutabréf
í ACO h/f. og til þess að selja nýjum aðilum. Hluthafar afsala
sér rétti sínum til þess að skrá sig fyrir hlutafjáraukningunni.
2. Kosning nýrrar stjórnar.
3. Önnur mál löglega upp borin.
Dagskrá hluthafafundar, uppgjör Tæknvals h/f og ACO h/f og
kaupsamningur liggja frammi á skrifstofu Tæknivals h/f, Skeifunni
17, Reykjavík, hluthöfum til afhendingar. Fundargögn verða einnig
afhent á fundarstað.
Reykjavík, 8. júní 2001
Stjórn Tæknivals h/f.