Morgunblaðið - 26.07.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 FIMMTUDAGUR 26. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Friðarháskólinn í Costa Rica
Íslenskur
prófessor
Nýlega var Guð-mundur Eiríkssondómari skipaður
deildarforseti við Frið-
arháskólann (University of
Peace) í Costa Rica. Hann
var spurður hvert væri eðli
hins nýja starfs?
„Ásamt nýjum embætt-
ismönnum mun ég vinna að
uppbyggingu starfsemi
skólans og ber sjálfur
ábyrgð á tilvonandi
kennslu í þjóðarétti og
mannréttindum.“
– Hvenær var skólinn
stofnaður?
„Skólinn var stofnaður í
framhaldi af ályktun Sam-
einuðu þjóðanna árið 1980
og var því tuttugu ára á síð-
asta ári, en starfsemin hef-
ur verið í lágmarki vegna
fjárskorts. En skólinn er ekki á
föstum fjárlögum hjá Sameinuðu
þjóðunum. Við endurskipulagn-
ingu Sameinuðu þjóðanna fyrir
tveimur árum var ákveðið að blása
meira lífi í þennan skóla og Kofi
Annan aðalframkvæmdastjóri
Sameinu þjóðanna fékk Maurice
Strong til þess að vinna það verk.
Sl. tvö ár hefur hann lagt drög að
öflugu starfi skólans og fengið til
liðs við sig helstu frammámenn í
friðarmálum í heiminum.“
– Hverjir eru þar á meðal?
„Til dæmis koma hjónin Nelson
Mandela og Graca Machel að skól-
anum, en hún er forseti skólans og
hann er meðal fimmtán Nóbels-
verðlaunahafa sem mynda heið-
ursráð skólans. Sjálfur er Kofi
Annan heiðursforseti skólans.“
– Hver eru markmið skólans?
„Hugmyndafræðin að baki
skólastarfinu er að sterkasta aflið í
friðarviðleitni sé menntun. Með
rannsóknarstarfi og kennslu á há-
skólastigi stuðlar skólinn að því að
friðarmál verði þáttur í menntun
hvers og eins.“
– Hvernig verður kennslunni
háttað?
„Í aðalstöðvum skólans í Costa
Rica verður kennt til masters-
gráðu í sex til átta fögum ásamt
styttri námskeiðum í friðarmálum.
Þar verða að jafnaði um 500 nem-
endur. En í framtíðinni er áætlað
að kennslan fari fram í fjar-
kennsluformi þannig að hugsan-
lega þúsundir geti notið kennslu í
þessum fögum.“
– Hvers konar rannsóknarstarf
hyggið þið á í Friðarháskólanum?
„Meðal annars verður rannsak-
að samband fjölmiðla og friðar í
útibúi skólans í París og í rann-
sóknarmiðstöð hans í Genf verður
hugað að þætti einkageirans. Þá
koma áhrif alþjóðavæðingar inn í
friðarmyndina.“
– Hvernig verður þessi starf-
semi fjármögnuð?
„Frammámenn skólans standa
nú í fjáröflunarátaki og leita til rík-
isstjórna víða um heim, t.d. Norð-
urlanda. Hafa þessar nýju áætlan-
ir almennt fengið góðar
undirtektir.“
–Hvað með þitt dómarastarf –
muntu gegna því sam-
hliða kennslunni?
„Dómarastarfið er
enn hlutastarf og hefur
dómurinn skilning á því
að slík starfsemi sem
þessi sé mjög samrým-
anleg starfi í dómnum.
Enda hef ég leitað til kollega
minna í dómnum til þess að fá ráð
og biðja þá að taka þátt í kennsl-
unni.“
– Þarftu að dvelja langdvölum í
Costa Rica?
„Á þessu undirbúningstímabili
er ég þrjá til fjóra mánuði á ári í
höfuðstöðvum skólans en er mikið
á ferðinni á vegum skólans til þess
að festa sambönd í sessi m.a. við
aðrar milliríkjastofnanir, svo sem
UNESCO og Háskóla Sameinuðu
þjóðanna.“
– Verður í Friðarháskólanum
margt greina sem Íslendingar
hefðu verulegt gagn af?
„Í september hefst kennsla í
nýrri mastersgrein í samvinnu við
American-háskóla í Washington
DC um alþjóðasamskipti og sjálf-
bæra nýtingu auðlinda. Þá má
geta námskeiðs um tengsl ferða-
mála og umhverfisins en sem
kunnugt er er Costa Rica mjög
framarlega í umhverfismálum.
Áhugasamir Íslendingar geta
fengið upplýsingar hjá mér eða á
netsíðu skólans, www.upeace.org.“
– Verður þú var við mikinn
áhuga á þessu starfi sem fram á að
fara í Friðarháskólanum?
„Já, gífurlegan – enda er varla
hægt að hugsa sér betri málstað.
Fólk virðist vera að leita nýrra
leiða í friðarmálum og helst hjá
óbundnum samtökum og hefur
skólinn sérstaklega góða stöðu
hvað það varðar.“
– Hvernig er aðstaðan hjá ykk-
ur?
„Það er ekki hægt að ímynda
sér fallegri staðsetningu í nátt-
úruparadís, rétt fyrir utan höfuð-
borg Costa Rica. En það þarf
verulega að styrkja að-
stæður þar m.a. með
fjarkennsluna í huga,
t.d. með því að efla
tölvubúnað skólans.“
– Hvað kenna margir
við skólann?
„Þegar fyrirhuguð
starfsemi verður komin á fullt
reiknum við samt með að megin-
hluti kennslunnar verði í höndum
gistiprófessora – við munum fá
færustu menn á hverju sviði til að
kenna styttri tíma við skólann í
greinum eins og mannréttindum,
hagfræði, nýtingu auðlinda og
þjóðarétti.“
Guðmundur Eiríksson
 Guðmundur Eiríksson fæddist
26.10. 1947 í Winnipeg. Hann
lauk BA-prófi og BS-prófi í
byggingaverkfræði frá Rutgers-
háskólanum í Bandaríkjunum.
Lagaprófi lauk hann frá Lund-
únaháskóla og meistaraprófi í
lögum frá Columbia-háskóla í
Bandaríkjunum. Hann hefur
starfað hjá Sameinuðu þjóðunum
og sem sendiherra og þjóðrétt-
arfræðingur í utanríkisráðuneyt-
inu en síðan 1996 sem dómari í
alþjóðahafréttardómstólnum í
Hamborg. Frá janúar sl. hefur
hann starfað sem deildarforseti í
Friðarháskólanum í Costa Rica.
Guðmundur er kvæntur Þóreyju
Vigdísi Ólafsdóttur félags-
ráðgjafa og sálfræðingi og eiga
þau fjögur börn.
Samband fjöl-
miðla og frið-
ar rannsakað
og þáttur
einkageirans
HÉRAÐSDÓMUR Norðurlands
vestra hefur sýknað tæplega fer-
tugan mann af ákæru um stórfelld
eignaspjöll á húsi sem hann bjó í á
Blönduósi. Þá vísaði dómurinn frá
skaðabótakröfum fyrrverandi sam-
býliskonu mannsins um fébætur að
fjárhæð 5 milljónir króna auk
skaðabótakrafna frá Sjóvá-Al-
mennum hf. upp á rúmar 6 millj-
ónir króna.
Ákærða var gefið að sök að hafa
að kveldi föstudagsins 17. sept-
ember 1999 lagt eld að húsi sem
hann bjó í á Blönduósi, ásamt fyrr-
verandi sambýliskonu og dóttur,
svo að af hlaust eldsvoði og veru-
legt eignatjón á húsnæðinu og öllu
innbúi. Í niðurstöðu dómsins kem-
ur fram að af framburði vitnis,
sem er sérfræðingur í brunarann-
sóknum, verði ráðið að eldurinn
kviknaði ekki út frá rafmagni eða
öðru slíku heldur af mannvöldum.
„Þá er og, með vísan til fram-
burðar vitnisins og þeirra rann-
sókna sem framkvæmdar voru eft-
ir brunann, óhætt að fullyrða að
eldhvetjandi efni hafi ekki verið
notuð við íkveikjuna. Vitnið bar
einnig að ekki væri hægt að full-
yrða neitt um hversu lengi eld-
urinn kraumaði áður en hann
braust út. Vitnið taldi ólíklegt að
kviknað hafi í út frá sígarettuglóð
og kvað sennilegra að eldur hafi
kviknað við það að eldspýtu hafi
verið kastað í klæðaskápinn. Vitnið
kvaðst hins vegar ekkert geta sagt
um hvort kveikt hafi verið í af
ásetningi eða ekki,“ segir m.a. í
niðurstöðu dómsins.
Eindregin
neitun ákærða
Í dóminum segir að í raun liggi
ekki annað fyrir í málinu en að
kveikt hafi verið í húsinu af
mannavöldum. Ekki verði hins
vegar fullyrt að það hafi verið gert
af ásetningi. Engin vitni hafi séð
ákærða á vettvangi á þeim tíma
sem eldsins varð vart.
Í niðurstöðu dómsins segir jafn-
framt;
„Ekkert fannst við rannsókn á
bifreið ákærða sem benti til þess
að hann hafi kveikt í húsinu enda
voru eldhvetjandi efni ekki notuð
til að koma brunanum af stað.
Verður ákærði því ekki gegn ein-
dreginni neitun hans sakfelldur
fyrir háttsemi þá sem honum er í
ákæru gefin að sök og ber því að
sýkna hann af öllum kröfum
ákæruvaldsins í máli þessu.“
Allur sakarkostnaður, þar með
talin 150 þúsund króna málsvarn-
arlaun verjenda ákærða, Sveins
Andra Sveinssonar, hæstaréttar-
lögmanns, greiðist úr ríkissjóði.
Dómurinn var kveðinn upp af
Halldóri Halldórssyni, dómstjóra.
Sýknaður af ákæru
um að hafa kveikt í
Það er nú svo sem ekki til setunnar boðið Kjartan minn. Johnseninn var ekki mikið fyrir það.