Morgunblaðið - 12.02.2002, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. FEBRÚAR 2002 31
Í MARS á síðasta ári var lögðfyrir samanburðarkönnun áhögum og viðhorfum fram-haldsskólanema í Fjöl-
brautaskólanum við Ármúla (FÁ),
Menntaskólanum á Egilsstöðum
(ME), Menntaskólanum í Kópa-
vogi (MK), Fjölbrautaskóla Suð-
urlands (FSu) og Menntaskólan-
um í Reykjavík (MR). Sambæri-
leg könnun var gerð árið 1998, en
síðan hafa MR og FSu bæst í úr-
takið. Það er Þróunarsjóður
framhaldsskóla og menntamála-
ráðuneyti sem styrkir gerð kann-
ananna.
Mismunandi að stærð
og gerð
Í skýrslunni nú er leitast við að
bera niðurstöður þessara tveggja
kannana saman. Í inngangi henn-
ar kemur fram að niðurstöður
beggja kannana sýni að nemend-
ur í framhaldsskólum hafa mörg
sameiginleg einkenni en einnig að
nemendurnir eru að mörgu leyti
ólíkir. Kennaraverkfall var frá í
nóvember 2000 til janúar 2001 og
telja framkvæmdaraðilar að verk-
fallið og björgunaraðgerðir í kjöl-
far þess hafi haft áhrif á nið-
urstöður í sumum spurninganna
sam lagðar voru fyrir. Rúmlega
2.100 nemendur í skólunum fimm
svöruðu könnuninni.
Mikill munur er eftir skólum
hvað varðar aldur nemenda og
eru nemendur í FÁ að öllu jöfnu
eldri en nemendur hinna skól-
anna og eru það sömu niðurstöð-
ur og fengust úr könnuninni 1998.
Þeir eru líka líklegastir til að hafa
stundað nám í öðrum framhalds-
skóla. Skólarnir fimm eru líka
mismunandi að stærð og gerð,
FSu og ME eru ungir lands-
byggðarskólar og í þeim síðar-
nefnda er heimavist. MR er eini
skólinn í úrtakinu sem er með
bekkjakerfi.
GSM-kynslóðin er tölvuvædd
en misjafnlega bókhneigð
Það kemur sennilega fáum á
óvart að nánast allir nemendur
skólanna (90,5%) eiga GSM-síma.
Þá hafa langflestir nemendur að-
gang að tölvu með nettengingu á
heimili sínu. Hefur aðgangur
nemenda stóraukist frá því í
könnuninni 1998. Töluverður
munur er hins vegar milli skóla
hvað varðar notkun á tölvubúnaði
þar. Nemendur í FÁ nota tölvur
mest, en nemendur MR minnst.
Þá er misjafnt hvað nemendur
hafast að í tómstundum sínum en
í könnuninni 1998 var sá munur
ekki marktækur milli skóla. Um
helmingur nemenda sagðist vera
að lesa einhverja bók sem ekki
tilheyrir námsefninu þegar könn-
unin var gerð. MR sker sig úr,
því um 58% nemenda þar voru að
lesa slíka bók. MR-ingar segjast
líka sækja leiksýningar í meira
mæli en nemendur hinna skól-
anna og á tímabilinu janúar til
mars 2001 sögðust um 65% nem-
enda MR hafa farið á leiksýn-
ingar meðan aðeins 26% nemenda
FÁ gerðu slíkt hið sama. MR-
ingar eru einnig ötulli við að
heimsækja listasöfn og sýningar.
Nemendur FSu eru hins vegar
þeir sem horfa hvað mest á sjón-
varp, en um 58% þeirra horfa á
sjónvarp í 2 tíma eða meira á degi
hverjum. En aðeins 39% MR-inga
eyða svo miklum tíma fyrir fram-
an sjónvarpið. Þeir eyða hins veg-
ar meiri tíma í heimanám en nem-
endur hinna skólanna. Nemendur
nota almennt meiri tíma til
heimanáms nú en í könnuninni
1998 og gæti kennaraverkfall haft
eitthvað að segja þar um.
Foreldrar MR-inga
mest menntaðir
Gríðarlegur munur kom fram á
menntun foreldra eftir skólum í
könnuninni. Hlutfall foreldra
nemenda með háskólapróf er
langhæst í MR en lægst í ME.
Bróðurpartur allra nemenda býr
enn í foreldrahúsum. Í saman-
burði við könnunina frá 1998 hef-
ur orðið sú breyting meðal nem-
enda FÁ að mun hærra hlutfall
býr í foreldrahúsum nú en áður.
Samband nemenda og umsjón-
arkennara er mjög misjafnt eftir
skólum. Best samband hafa nem-
endur landsbyggðarskólanna við
kennara sína. Þá er einnig mis-
jafnt hversu mikið nemendur
taka þátt í félagslífi skólanna og
eru MR-ingar og nemendur ME
duglegastir við það.
Einelti ekki vandamál
í framhaldsskólum
Vinna framhaldsskólanemenda
með skóla er sífellt að aukast og í
samanburði við könnunina frá
1998 hefur hlutfall nemenda sem
stundar launaða vinnu með námi
aukist töluvert. Tæplega 60%
nemenda nú stunda launaða vinnu
með skóla og næstum fjórði hver
nemandi vinnur meira en 10
klukkustundir á viku með námi.
Hlutfallið er hæst í FÁ en lægst í
MR. Að sama skapi er bílaeign
nemenda mjög mismikil, mest er
hún meðal nemenda í FÁ en
lægst í MR, enda flest fjölskyldu-
fólk í FÁ. Nemendum sem eiga
börn hefur fækkað hlutfallslega
frá könnuninni 1998.
Einelti virðist ekki vera vanda-
mál í framhaldsskólum, en hins
vegar telur einn af hverjum
fjórum nemendum sig hafa orðið
fyrir einelti og næstum allir í
grunnskóla. Langoftast eru sam-
nemendur gerendur en tveir af
hverjum tíu sem orðið hafa fyrir
einelti segja kennara hafa verið
gerendur.
Hlutfallið er enn hærra þegar
um beitingu eineltis er að ræða
en þriðji hver nemandi telur sig
hafa beitt einelti, langflestir í
grunnskóla.
Langflestir nemendur eiga einn
eða fleiri góðan vin í skólanum.
Hlutfallið er þó lægst í FÁ, en
þar segjast um 12% nemenda
ekki eiga vin í skólanum.
Meirihluta allra nemenda líður
vel í skólanum og segir dvölina
þar skemmtilega. Þó eru 7% nem-
enda sem finnst hreinlega leið-
inlegt í skólanum.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Nánast allir nemendur eiga GSM-síma, en flestir segja símreikninginn innan við 5.000 kr. á mánuði.
Listhneigðir,
vinamargir og
nettengdir nemar
Niðurstöður viðhorfskönnunar
meðal nemenda í fimm framhaldsskólum
Þriðjungur fram-
haldsskólanema
notar hálftíma eða
minna til heima-
náms á dag, en
rúmlega helmingur
þeirra horfir á sjón-
varp í tvo tíma eða
lengur daglega.
nni. „Við
lingum til
ngmestan
, auk þess
njóti vax-
m ferðir til
ni, Kýpur
m telst nú
m við sum-
anmörku.
ekki eins
r stendur
ódýrt að
við upp á
ufeira. Að
m okkar til
ra. Ferðir
verði og í
fyrra og við náum að bjóða 100
fyrstu sætin til Parísar á 19.900
krónur, sem er frábært verð fyrir
þriggja tíma flug.“
Anton segir að Terra Nova-Sól
hafi greinilega náð hluta þeirra við-
skiptavina sem áður skiptu við Sam-
vinnuferðir-Landsýn. „Við tókum
til dæmis við sumarhúsunum í
Kempervennen í Hollandi, sem
Samvinnuferðir voru áður með.“
Anton segir greinilegt að mikill
ferðahugur sé í landsmönnum og
bjartsýni ríkjandi.
Brosir út að eyrum
„Við brosum út að eyrum,“ segir
Andri Már Ingólfsson, forstjóri
Heimsferða. „Hérna var fullt hús
allan daginn, en það kom okkur
skemmtilega á óvart að fólk kom
gagngert til að bóka, enda dreifðum
við bæklingi okkar með Morgun-
blaðinu. Nú þegar er uppselt í
margar ferðir í sumar.“
Andri Már segir að útlitið hafi
verið nokkuð óljóst, bæði eftir
gjaldþrot ferðaskrifstofa á síðasta
ári og atburðina í Bandaríkjunum
11. september. „Það er alveg ljóst
að ferðagleðin er komin aftur. Á
fyrsta degi seldist upp í ferð til
Mallorka og önnur er nær fullbók-
uð. Þá hafa ferðir til Veróna á Ítalíu
fengið góðar viðtökur. Þar er upp-
selt í allar brottferðir í maí og júní.
Við ætluðum að sameina ferðir til
Veróna og Rimini, en þurftum að
hætta við það vegna þessarar miklu
eftirspurnar.“
Andri Már segir að eftirspurn
eftir hefðbundnari sólarlandaferð-
um sé mjög mikil. Þannig sé uppselt
til Costa del Sol 12. og 26. júní og 24.
og 31. júlí, auk þess sem fá sæti séu
eftir 22. maí. „Þetta er miklu meira
en við þorðum að vona á fyrsta degi,
en við bjóðum líka ýmist upp á
lægra verð eða sama verð og í fyrra.
Þar við bætist að við bjóðum góðan
afslátt fyrir þá sem bóka strax.“
Andri Már segir að Heimsferðir
bæti við 6–8 þúsund sætum í ár,
miðað við síðasta ár, og ferðaskrif-
stofan sé tilbúin til að taka við þeim
farþegum sem áður ferðuðust með
Samvinnuferðum-Landsýn. Sam-
vinnuferðir hafi t.d. flogið áður til
Rimini, en Heimsferðir geti boðið
ferðir þangað á um 30 þúsund kr.
lægra verði í ár en Samvinnuferðir
gerðu á síðasta ári.
eyfisferðir sínar um liðna helgi
Morgunblaðið/Ómar
s, baðstrandarbæ skammt frá Barcelona.
sem næst eingöngu bundin við
Norðurlöndin og enn nær síminn
ekki öllum fínhreyfingum. Vonast
Berglind eftir enn frekari þróun á
þessu sviði.
Hún minnir á að öll þessi tækni
hafi ekki verið búin til fyrir heyrn-
arlausa eða með þarfir þeirra í huga
en líklega nýtist hún fáum betur en
einmitt þeim. Heyrnarlausir þurfi
nú að beita sér fyrir því að sú tækni
sem nú er til staðar verði þróuð
með tilliti til þarfa heyrnarlausra.
Berglind segir heyrnarlausa hafa
átt gott samstarf við Landssímann
og einnig Tal. Tal gaf nemendum
Vesturhlíðarskóla GSM-síma fyrir
nokkru og Landssíminn hefur m.a.
gefið tölvur í skólann. Berglind
minnir á að þessi samskiptatækni
sé kostnaðarsöm. Sérstaklega sé
myndsíminn dýr en þeir GSM-sím-
ar sem eru með lyklaborði og tölvu-
skjá og gagnast heyrnarlausum
hvað best, kosti um 60–80.000 krón-
ur. Hægt er að sækja um styrk til
tækjakaupa til svæðisskrifstofu
fatlaðra en Berglind segir að reglur
um hvað teljist til hjálpartækja séu
nokkuð óljósar. Flestir hafi þó
fengið styrk til að kaupa GSM-
síma.
Öryggistæki
Langflestir nemenda Vestur-
hlíðaskóla eru með GSM-síma og
nota SMS-skilaboð mikið í sam-
skiptum sín á milli og við foreldra.
„Þetta er líka gríðarlega mikið ör-
yggistæki fyrir foreldra þeirra,“
segir Berglind. Börnin noti þetta til
að láta vita af sér, biðja um að vera
sótt í sund og margt fleira.
Sjálf notar Berglind GSM-sím-
ann mikið í samskiptum vegna
vinnu sinnar og ábyrgðarstarfa.
Hún fær fundarboð með SMS og
notar símann til annarra sam-
skipta. „Ég verð þó að gæta þess að
vera með hljóðið slökkt og vera með
símann stilltan á titring. Það getur
verið óþægilegt á stórum virðuleg-
um fundum að síminn fari að
hringja því auðvitað heyri ég ekki
neitt. Þannig að ég passa mig á að
hafa símann stilltan á hljóðlaust,“
segir hún. Fyrir nokkrum árum
hefði hún alls ekki getað gegnt
stöðu skólastjóra en með tilkomu
SMS, MSN og tölvupóstsins varð
það mögulegt. „Mér finnst alveg
frábært að vera uppi á þessari
tækniöld,“ segir Berglind.
ir auka möguleika á samskiptum
í heimi
lausra“
Morgunblaðið/Sverrir
nna Dögg Scheving og Gunnar Björn Jónsson,
endur í Vesturhlíðarskóla.
lenskir
nar
óhann-
cheving,
rskóla
m-
aboðin
bekkjar-
a og
Hið
póst og
mikið,“
ving. „Ég
að tala
við einhvern og svo sendi ég líka
SMS-skilaboð í gegnum tölvuna
til mömmu eða vina minna,“ seg-
ir hún.
Gunnar Björn og Sindri taka í
sama streng. Þegar þau eru í
skólanum notast þau mest við
SMS-skilaboð en heima tekur
tölvan við hlutverki símans.
Snurða hleypur þó stundum á
þráðinn eins og gengur. Sindri
upplýsti að tölvan hans væri bil-
uð og bætti því við að pabbi
hans gleymdi stundum að kaupa
rafhlöðu í GSM-símann.
boðin
á milli