Morgunblaðið - 28.02.2002, Blaðsíða 14

FRÉTTIR
14 FIMMTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÖLL lánstæki fyrir skip í sjálfvirku
tilkynningarskyldunni, STK, eru í
útleigu hjá Vaka-DNG sem er eini
dreifingaraðili tækjanna hér á landi.
Bili STK-tæki geta sjófarendur því
ekki orðið sér úti um nýtt tæki til
bráðabirgða. Þau geta eftir sem áð-
ur notast við handvirka tilkynning-
arskyldu.
Þetta kemur fram í svari Vaka-
DNG við fyrirspurn siglingaráðs en
á fundi ráðsins í janúar komu fram
alvarlegar athugasemdir við virkni
tækjanna. Í svarinu kemur fram að
frá árinu 1999 hafa 1463 tæki verið
seld og hafi afgreiðslutími verið frá
3 vikum til 6 mánaða. Framleiðandi
tækjanna, Thales Tracs sér um allar
meiriháttar viðgerðir á tækjunum
og hafa 120 tæki verið send þangað
til viðgerða, þar af 40 á síðustu 12
mánuðum. Minniháttar viðgerðir og
stillingar eru framkvæmdar hér á
landi. Hermann Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Vaka-DNG, segir að
unnið sé að því að bæta þetta ástand
og hann á von á því að það lagist
innan tveggja vikna. Varðandi bil-
anatíðni segir hann að af þessum
120 tækjum sem hafi verið send til
viðgerðar í Englandi hafi um 30
aldrei farið um borð í skip, heldur
hafi verið ákveðið að breyta um
hugbúnað í þeim. Þá geti ýmislegt
ráðið því að tækin bili, t.d. röng upp-
setning. Þrátt fyrir það sé bilana-
tíðnin of há og unnið sé að úrbótum.
Hermann segir að árið 1998 hafi
Vaki, sem síðar varð Vaki-DNG,
tekið að sér, skv. samningi, að sjá
um dreifingu á tækjunum. Hafi ver-
ið talið að verkefnið tæki nokkra
mánuði en það hafi reynst mun um-
fangsmeira en menn ætluðu í fyrstu.
Hafi fyrirtækið tapað yfir 10 millj-
ónum á umsýslu með tækjunum en
Vaki-DNG fær 7% af söluverðmæti
þeirra. Lengst af kostuðu þau 125
þúsund krónur en kosta nú um 200
þúsund. Hermann segir að því fari
fjarri að Vaki hafi einkaleyfi á STK-
tækjunum og reyndar hafi fyrirtæk-
ið sóst eftir því að losna undan
samningi um dreifingu. Enginn hafi
þá viljað taka verkefnið að sér. Nú
sé umstang vegna þeirra mun
minna en var og gerir hann ráð fyrir
að um 50 tæki seljist árlega héðan í
frá.
Jón Birgir Jónsson, ráðuneytis-
stjóri samgönguráðuneytisins, segir
af og frá að ráðuneytið hafi veitt
Vaka-DNG einkaleyfi á dreifingu
STK-tækja. Þá séu sjófarendur ekki
bundnir af því að nota þetta tiltekna
tæki svo lengi sem þeir komi upp-
lýsingum um staðsetningu til Til-
kynningarskyldunnar á 15 mínútna
fresti. Að hans sögn hafa stjórnvöld
ekki gert sérstaka úttekt á STK-
kerfinu heldur var Landssímanum
og fleirum falið að búa það til. Jón
Birgir segir að á sínum tíma hafi
verið rætt um að notast við Inmar-
sat-C gervihnattakerfið en það hafi
þótt of dýrt og loftnetin of fyrirferð-
armikil fyrir smærri báta.
Gert við tækið sl. sumar
Fram hefur komið að Tilkynning-
arskyldan hafði 29 sinnum samband
við Bjarma VE-66 árið 2001 sökum
þess að báturinn hvarf úr STK-kerf-
inu og báturinn datt fimm sinnum
út úr kerfinu á laugardagsmorgun
áður en hann fórst vestur af Þrí-
dröngum. Davíð Þór Einarsson,
fyrrum útgerðarmaður Bjarma VE,
sagði í samtali við Morgunblaðið að
hann hefði látið gera við STK-bún-
aðinn sl. sumar en komið hefði í ljós
að radar skipsins truflaði tækið.
Hefði hann ekki vitað annað en tæk-
ið væri í fullkomnu lagi. Nýlega
hafði verið samið um kaup nýrra
eigenda á Bjarma og á laugardaginn
átti að sigla honum til Grindavíkur
þar sem gera átti bátinn út. Davíð
segir að 12 kör með netum hafi ver-
ið í lest ásamt fleiri tækjum, olíu- og
vatnstankar hafi verið fullir og því í
góðu lagi með stöðugleika bátsins.
Kristbjörn Óli Guðmundsson,
framkvæmdastjóri Slysavarna-
félagsins Landsbjargar, segir að
langflestar tilkynningar vegna tæk-
isins um borð í Bjarma hafi verið
fyrrihluta árs. Frá september til
desember hafi þó fjórum sinnum
verið hringt í bátinn vegna þess að
tækið um borð var bilað. Kristbjörn
segir engar skýrar reglur um
hvernig tilkynna eigi slík atvik.
„Okkar vinnulag er það að við
hringjum í skip innan hálftíma frá
því tækin bila eða detta út.“ Engin
formleg erindi eru send út en mönn-
um er tilkynnt um það sérstaklega
ef tækin eru mjög óstöðug í kerfinu.
Hugmyndir hafi komið fram um að
Tilkynningarskyldan láti Siglinga-
stofnun vita ef útgerðarmenn verða
ekki við óskum Skyldunnar um að
gera við tækin. Á síðasta ári var
6.317 sinnum haft samband við skip
vegna STK-kerfisins, eða að með-
altali um 17 sinnum á dag. Krist-
björn segir að ýmsar ástæður geti
verið fyrir þessu, verið sé að upp-
færa fjarskiptastöð Landssímans.
Haft hafi verið samband við um 40–
60 skip í fyrra vegna þess að tækin
voru biluð og hafi allmargir dottið
út oftar en Bjarmi. Í flestum til-
fellum dugi að lagfæra loftnets-
leiðslur eða uppsetningar loftnets.
Kristbjörn telur STK-kerfið hafa
kosti umfram önnur öryggiskerfi og
bilanir í því séu síst tíðari en í öðr-
um kerfum. Hann bendir á að vilji
menn notast við neyðartalstöðvar
séu slíkar stöðvar ekki í daglegri
notkun heldur sé gripið til þeirra
þegar eitthvað bjátar á. Þá fyrst
komi mögulegar bilanir í ljós. Í
STK-kerfinu komi hins vegar fram
um leið ef tækið bilar.
Eins og fram kom í Morgun-
blaðinu í gær telur Kristbjörn að
vaktmaður Tilkynningarskyldunnar
hafi gert mistök á laugardag með
því að láta ekki varðskipið Tý vita af
Bjarma. Kristbjörn segir verklags-
reglur Tilkynningarskyldunnar full-
nægjandi skv. þeim reglurgerðum
sem skyldan starfi eftir. Nánar
verður farið yfir þær með sam-
gönguráðuneytinu, Siglingastofnun
og siglingaráði í dag.
Skv. upplýsingum frá Siglinga-
stofnun er virkni STK-tækjanna at-
huguð í árlegri aðalskoðun skipa en
þess á milli fær stofnunin ekki upp-
lýsingar um biluð tæki. Komið hefur
fyrir að skip hafi ekki verið búið
STK-tæki en engu að síður fengið
skoðun þar sem útgerðarmaður hafi
getað lagt fram staðfestingu á því
að hann hafi lagt inn pöntun fyrir
STK-tæki hjá Vaka-DNG, en tækið
ekki verið til. Hermann Guðjónsson,
forstjóri Siglingastofnunar segir að
svo virðist sem framboðið hafi ekki
verið jafn mikið og eftirspurnin en
útlit sé fyrir að endar náist saman
bráðlega.
Framleiðandi STK-tækjanna var í
upphafi fjarskiptafyrirtækið Racal
sem var eitt af stærri fjarskiptafyr-
irtækjum í Evrópu áður en fyrir-
tækið gekk inn í stórfyrirtækið
Thales.
Vottuð af Póst- og
fjarskiptastofnun
Guðmundur Ólafsson, forstöðu-
maður tæknideildar Póst- og fjar-
skiptastofnunar, segir að STK-tæk-
in hafi verið vottuð árið 1999 eftir að
ítarlega hafi verið gengið úr skugga
um að allar kröfur væru uppfylltar
varðandi fjarskiptabúnað um borð í
skipum. Á sínum tíma hafi stofnunin
talið að menn gætu verið „rólegri“
varðandi þennan búnað en ýmsan
annan öryggis- og neyðarbúnað.
„Það er nú til dæmis þannig varð-
andi neyðartalstöðvar að þær eru
ekkert notaðar nema í neyð. Þær
geta bilað án þess að nokkur verði
var við það.“ STK-tækin sendi á
hinn bóginn stöðugt merki í land og
því komi bilanir strax fram. Per-
sónulega finnst honum að ganga
þurfi eftir því að menn geri við bún-
aðinn ef hann bilar ítrekað og að
viðgerð fáist með skjótum hætti.
Fyrrverandi útgerðarmaður Bjarma VE 66 lét gera við STK-tækið síðastliðið sumar
Öll lánstæki vegna
STK-kerfis í útleigu
ABRAHAM Antar Sayed Shahin, fyrrverandi
eiginmaður Guðríðar Ingólfsdóttur, segir það
af og frá að hann hafi ætlað að svipta Hebu,
17 ára dóttur þeirra, frelsi í Egyptalandi.
„Ég elska dóttur mína mjög mikið og vil
henni allt það besta,“ segir hann. „Ég vil að
hún fari í góðan menntaskóla í Egyptalandi.
Eftir það má hún gera hvað sem hún vill. En
ég hlýt að hafa rétt á því sem faðir að hafa
forsjá yfir henni þar til hún er búin með skól-
ann. Ég hef ekki brotið nein lög. Ef einhver
hefur brotið lög er það Guðríður með því að
falsa vegabréf Hebu,“ segir Shahin ennfremur
en hann hefur flutt hingað til lands til að vera
nálægt dóttur sinni.
Eins og greint var frá í Morgunblaðinu um
helgina hefur Guðríður kært Shahin fyrir
frelsissviptingu dóttur þeirra. Guðríður lýsti
málsatvikum á þann hátt að dóttirin hefði far-
ið með föður sínum í sumarfrí til Egyptalands
síðasta sumar. Þar hefði hann tekið af henni
vegabréf og önnur skilríki og sagt henni að
framvegis yrði hún búsett hjá sér í Egypta-
landi. Eftir að dóttirin hafði samband við
móður sína fór hún til Egyptalands. Greip
móðirin þar til þess úrræðis að flýja með dótt-
ur sína úr landi og heim til Íslands.
Abraham Antar Sayed Shahin og Guðríður
Ingólfsdóttir giftust árið 1980 og eignuðust
soninn Ingólf árið 1981 og dótturina Hebu ár-
ið 1984. Þau skildu hins vegar árið 1993.
Börnin bjuggu að mestu hjá móður sinni á Ís-
landi þangað til faðirinn fékk forræði yfir
syni þeirra, þegar hann var tólf ára og Heba
níu ára.
Abraham Antar Sayed Shahin segir í sam-
tali við Morgunblaðið að hann hafi farið með
Hebu í sumarfrí til Egyptalands sl. fimm ár.
Síðasta árið hafi ekki verið nein undantekn-
ing. „Heba fór með mér til Egyptalands af
fúsum og frjálsum vilja,“ útskýrir Shahin.
Hann segir að þegar þangað var komið hafi
hann sagt Hebu frá góðum menntaskóla í
Egyptalandi. „Þetta er einn besti mennta-
skólinn í Egyptalandi,“ segir hann, en í skól-
anum er kennt á ensku og tekur námið þrjú
ár. „Henni leist vel á skólann enda fékk hún
send gögn frá skólanum sínum á Íslandi þann-
ig að hún yrði metin inn í skólann í Egypta-
landi. Var gengið frá því að hún myndi byrja í
skólanum um haustið eftir að hún hafði valið
sér námsfög.“ Shahin ítrekar að hann hafi
viljað að Heba færi í umræddan skóla. „Ég tel
það henni fyrir bestu. Eftir það má hún gera
það sem hún vill,“ segir hann.
Ekki hægt að neyða stúlkur til að giftast
Shahin vísar því alfarið á bug að hann hafi
stjórnað því með hverjum Heba væri og hverj-
um hún ætti að giftast. „Það myndi ég aldrei
gera því mér þykir vænt um hana. Auk þess
er ekki hægt að neyða stúlkur til að giftast í
Egyptalandi. Það samræmist ekki íslamstrú.“
Shahin leggur þó áherslu á að hann hefði
ekki farið fram á að Heba yrði í skólanum í
Egyptalandi nema vegna þess að hún er músl-
imi. Hann vildi af þeim sökum að hún byggi í
landi þar sem íslamstrú er ríkjandi þannig að
hún kynntist því samfélagi betur. „Þá tek ég
fram að hún var algjörlega frjáls ferða sinna í
Egyptalandi,“ segir hann. Spurður að því
hvers vegna hann hafi tekið af henni vega-
bréfið segir hann að það geri hann alltaf. „Ég
geymi alltaf öll vegabréf; set þau ofan í skúffu
og læsi,“ segir hann og bætir því við að vilji
Hebu sé mótaður af íslensku samfélagi. Hún
viti því ekki hvað henni sé fyrir bestu. Hann
kveðst óttast um hana á Íslandi; þar sé t.d.
drykkjumenning sem ekki tíðkist í Egypta-
landi. „Þegar hún var yngri var hún lögð í
einelti í grunnskóla vegna þess að hún sagðist
vera múslimi og neitaði að byrja með strák.“
Shahin segir að Guðríður hafi ekki gefið
rétta mynd af Egyptalandi í viðtali við hana í
Morgunblaðinu á sunnudag. Þar hafi því til að
mynda verið haldið fram að karlmenn væru
þeir einu sem gætu séð um samskipti út á við.
„En í þeirri sömu blaðagrein er skýrt frá því
að Guðríður og Heba hafi farið einar síns liðs
og reddað stimpli í vegabréf Hebu. Það stang-
ast á við þá fullyrðingu að karlmenn séu þeir
einu sem geti haft formleg samskipti þar í
landi.“
Abraham Antar Sayed Shahin fyrrv. eiginmaður Guðríðar Ingólfsdóttur
Vil dótt-
ur minni
allt hið
besta
Morgunblaðið/Sverrir
Abraham Antar Sayed Shahin.
ÞINGFLOKKUR Samfylking-
arinnar gerði á fundi á mið-
vikudag með sér samþykkt þar
sem fagnað er tilraunum yf-
irvalda í Sádi-Arabíu til að
koma á friði á milli Ísrales og
Palestínu. Segir þingflokkur-
inn í ályktun sinni tillögurnar
allrar athygli verðar, ekki síst í
ljósi þess að „með þeim er gerð
tilraun til þess að fylkja sem
flestum nágrannaríkjum Ísr-
aels að baki hugmyndum sem
gætu stuðlað að friði til fram-
búðar í Miðausturlöndum. Mun
Aríel Sharon, forsætisráðherra
Ísraels, vera tilbúinn til við-
ræðna um hugmyndirnar.
Samkvæmt hugmyndum Ab-
dullah krónsprins í Sádi-Arab-
íu mundi Ísrael draga herlið
sitt til baka frá svæðunum sem
hernumin voru árið 1967, gegn
því að arabalöndin viðurkenni
tilverurétt Ísraelsríkis og eðli-
leg samskipti komist á milli
ríkja í Miðausturlöndum. Það
þýddi að Ísraelsher hyrfi frá
Vesturbakkanum, Gaza, Aust-
ur-Jerúsalem og Gólanhæðum.
Þingflokkur Samfylkingar-
innar skorar á ríkisstjórn Ís-
lands að leggja sitt af mörkum
til þess að tillögurnar fái nauð-
synlega umfjöllun á alþjóðleg-
um vettvangi. Miklu máli
skiptir að Vesturlönd beiti sér
af alefli fyrir friði í Ísrael og
Palestínu en brottkvaðning
herliðs frá hernumdu svæðun-
um er forsenda þess að friður
komist á fyrir botni Miðjarð-
arhafs“.
Ályktun þingflokks
Samfylkingarinnar
Fagnar
tilraun-
um Sádi-
Araba