Morgunblaðið - 28.02.2002, Blaðsíða 48

48 FIMMTUDAGUR 28. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF
TIL BLAÐSINS
Kringlunni 1 103 Reykjavík  Sími 569 1100
 Símbréf 569 1329  Netfang bref@mbl.is
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt t i l að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
ti l birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
ÞAÐ þarf hugrekki, dómgreind og
þolinmæði til að berjast gegn notkun
fíkniefna. Þjóðin er sammála um að
halda áfram að efla forvarnir, en
menn greinir á um ákveðna þætti ár-
angursstjórnunar enda málin afar
margslungin og vandmeðfarin.
Heimilin eiga að vera skjól og skjöld-
ur ungmenna, þar eru rætur þeirra,
vöxtur og þroski til sjálfstæðra at-
hafna. Það er auðvelt að setja fram
svona sjálfsagðar kenningar, en oft-
ast er raunveruleikinn allt annar, þar
sem ungmennum stendur allt til boða
sem gleður og glepur og hinn vægð-
arlausi heimur setur engin mörk.
Tilefni þessarar greinar er að
benda þjóðinni á að standa fast að
baki aðgerðum löggæslunnar í fíkni-
efnamálum og þeirra fjölmörgu aðila
sem vinna að hvers konar forvarn-
armálum. Málsvarar fíkniefnaneyt-
enda um að lögleyfa fíkniefni og að
dómar fyrir brot áávana- og fíkni-
efnalögum verði vægari en nú er eiga
nokkurn hljómgrunn meðal frjáls-
hyggjumanna og róttækra ung-
menna.
Dómsmálaráðherra hefur sýnt
framsýni í þessum málum og hækkað
hámarksrefsingar úr 10 í 12 ár. Þá
hafa dómar í fíkniefnabrotum hin síð-
ari ár verið grundvallaðir á markviss-
ari aðferðafræði en áður er tekur til
forsendna refsimats og þeirra afleið-
inga sem afbrot af þessu tagi valda.
Þegar rætt er um refsingar v/fíkni-
efnabrota gleymist oft að skilgreina
afleiðingar slíkra brota og hvernig
samvinnu brotamanna í ákveðnu
verkferli er háttað. Innra skipulag
slíkra glæpahringa er afar breytilegt
og slóð höfuðpauranna vel falin, en
hin daglega verkaskipting þ.e.
stjórnun, fjármagn, innflutningur,
dreifing og innheimta er það rekstr-
arform sem virðist tryggja nægjan-
legt framboð fíkniefna hér á landi.
Þagnarskyldan innan þessara glæpa-
hringa grundvallast á aga, hefndum,
ógnunum og limlestingum, enginn er
óhultur nema hann fari að fyrirmæl-
um innheimtumaðilanna.
Þeir sem halda því fram að svo-
nefnt burðardýr (sá sem smyglar)
eigi að fá vægari dóma, þar sem þeim
séu greiddar ákveðnar upphæðir fyr-
ir ferðina eða gefið tækifæri að
greiða fíkniefnaskuld, fara villur
vega í sínum málflutningi. Burðar-
dýrið ber ábyrgð í heildarverknaði
brotsins, er einn hlekkur í keðjunni
og ber engu minni sök en þeir aðrir
sem sjá um kaup, sölu, innheimtu og
dreifingu efnanna. Dómar í fíkniefna-
málum staðfesta í meginatriðum
þessa niðurstöðu, en augljóst er að
taka verður upp harðari viðurlög
gagnvart þeim brotamönnum, sem
sjá um innheimtu fíkiefnaskulda.
Eru dreifiaðilar hættulegra fíkni-
efna fjöldamorðingjar? Þeir eru vel
meðvitaðir um að langflest fíkniefni
leiða til fíknar og líkamlegra og hug-
lægra sjúkdóma og dauða. Þeir vita
líka vel að neysla efnanna leiðir til
þjófnaða, rána og morða. Svarið er
því já. Þeir deyða fólk eða eyðileggja
heilsu þess og framtíð á mislöngum
tíma hægt og bítandi. Allir eru sam-
mála um að refsa beri hryðjuverka-
mönnum fyrir manndráp og
skemmdarverk. Vissulega er mikill
eðlismunur á þessum tegundum af-
brota er tekur til grimmdar, aðgerða
og ástæðna, en fíkinefnin leiða þó
margfalt fleiri í ánauð og dauða. Þeir
menn sem vilja vægari dóma fyrir
fíkniefnabrot ættu að hugleiða vel
þessi grundvallaratriði í stað þess að
blaðra og bulla eins og útbrunnir
dópistar.
Sömu menn telja að mikils mis-
ræmis gæti í dómum fyrir fíkniefna–
og kynferðisafbrot. Hér er um mjög
ólíka afbrotaflokka að ræða, en lang-
flestir munu vera þeirra skoðunar að
þyngja dóma fyrir kynferðisafbrot
þegar óyggjandi sannanir eru til
staðar, en eins og kunnugt er veldur
sönnunarskortur oftast að leiða megi
slík mál til lykta. Vægir dómar fyrir
kynferðisafbrot eiga ekki að hafa
nein áhrif á dómniðurstöður annarra
afbrotaflokka s.s. í ávana- og fíkni-
efnamálum, nær væri að dómstólar
myndu endurmeta sitt refsimat til
þyngingar dómum vegna kynferðis-
afbrota.
KRISTJÁN PÉTURSSON,
fyrrv. deilarstjóri.
Refsingar –
fíkniefnabrot –
forvarnir
Frá Kristjáni Péturssyni:
FLESTIR eru sammála því að í
frjálsu framsali á kvóta felist ótví-
rætt hagræði. Þannig sé t.d. hægt að
færa eftir þörfum óveiddan kvóta á
milli útgerða og nýta þannig skip
betur.
Önnur afleiðingin af frjálsu fram-
sali er einnig sú að þeir hæfustu
munu í auknum mæli sjá um veið-
arnar. Þetta höfum við séð eftir að
Valdimarsdómurinn féll og allir gátu
keypt skip og fengið veiðileifi án þess
að eiga kvóta. Síðan þá hefur fjöldi
sjómanna keypt skip og stunda nú
veiðar með því að leigja kvóta af
þeim sem fengu hann afhentan, þar
sem þeir geta veitt á mun hagkvæm-
ari hátt (annars væru þeir ekki borg-
unarmenn fyrir kvótanum).
Þessi þróun mun halda áfram, og
fleiri munu koma fram sem geta
veitt á hagkvæmari hátt. Kvóta
munu þeir svo leigja af þeim sem
fengu hann afhentan.
Þannig mun frjálst framsal á
kvóta smátt og smátt leiða til þess að
mestallur kvóti verður leigður út, á
svipaðan hátt og gert er ráð fyrir í
hinni svokölluðu Fyrningarleið. Eini
munurinn er að leigutekjurnar
renna inn á bankareikninga þeirra
sem fengu kvótann afhentan en ekki
í ríkissjóð.
GUÐMUNDUR ÖRN JÓNSSON,
Laugalind 1, 200 Kópavogi.
Frjálst framsal
Frá Guðmundi Erni Jónssyni: