Morgunblaðið - 21.03.2002, Qupperneq 27

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. MARS 2002 27
Ýmsir
fylgihlutir
á vélsleða á
tilboðsverði
SLEÐADAGAR
Sími: 594 6000
Á SUNNNUDAGINN var enn
sem oftar efnt til síðdegistónleika
(„matinée“) í Ými; því miður við
heldur fámenna aðsókn. Verka-
skráin var fjölbreytt, spannaði
rúmlega 150 ára tímabil eða frá um
1770 til 1920 og hófst á fremur óal-
gengri áhöfn víólu og píanós í elzta
verki dagsins, Sónötu Boccherinis
nr. 6 í A-dúr. Þessi afkastamikli
ítalski smámeistari, sem líkt og
eldri landi hans Domenico Scarlatti
dvaldi lengst af í Madrid, er hér
þekktastur fyrir menúett sem iðu-
lega er rangeignaður Mozart. Víól-
an er ekki ofsæl af verkum með pí-
anómótleik, allra sízt frá ofanverðri
18. öld, þegar hljóðfærið var í
sögulegri lægð, og virðist sónatan
því meðal fágætra undantekninga.
Þríþætt verkið var helzt óvenjulegt
fyrir að hafa hraðan milliþátt, líkt
og sneitt hefði verið aftan úr
kirkjusónötu. Melódísk æð Ítalans
leyndi sér ekki í Adagioinu, svolítið
hlédrægum söng hefðarkonu án
orða. Allegro-miðþátturinn var
fjörugur með m.a. arpeggjuðum
miðkafla á hoppandi spiccatói, og
lokaþátturinn söng aftur af ljúfsár-
um þokka eins og byrjunin. Ekki
ýkja djúprist verk, en ljúflegt, auð-
melt og ljómandi vel spilað.
Adagio (Notturno) Schuberts í
Es-dúr D897 fyrir píanótríó kom,
eins og svo margt fleira úr snilld-
arpenna þessa næstmesta undra-
barns Austurríkis, ekki út á prenti
fyrr en 18 árum eftir smíði þess,
þegar höfundur var löngu látinn.
Sögurnar um meira eða mina
óvænta handritsfundi í bollaskáp-
um og dragkistum minna stundum
á vesturheimskar bissnesssagnir af
týndum hlutabréfum sem allt í einu
reynast gullrend, enda tók sinn
tíma fyrir 19. öldina að átta sig á
varanlegri stærð hins lágvaxna
tónskálds. Hinn unaðsfagri tví-
söngur fiðlu og sellós í glitramma
slaghörpunnar, rofinn líkt og ljúfur
draumur af átakameiri millikafla
kaldrar lífsbaráttu, var sérlega fal-
lega fluttur af tríói þeirra Guð-
nýjar, Gerrits og Gunnars.
Mesti orkestrunargaldramaður
franska impressjónismans, Maur-
ice Ravel, kom ugglaust ýmsum á
óvart í Sónötu sinni fyrir fiðlu og
selló í minningu Claudes Debussys
frá 1921. Verkið er óvenjuátaka-
mikið fyrir sinn tíma, hvasst, nap-
urt og ómstrítt og gæti að sumu
leyti talizt fyrirboði módernismans
í sinni hrjúfustu mynd, enda minn-
ir sumt á tónmál „villtustu“
strengjakvartetta Bartóks, eða
a.m.k. á fiðlu-sellódúó Kodálys frá
1914. Fjórþætt verkið byrjað afar
frumlega með pentatónískum
flaututónum líkt og trompetum úr
fjarska. Það var að mörgu leyti vel
leikið, en þó var eins og vantaði
herzlumuninn hvað ástríðu varðar,
að maður segi ekki villimennsku,
enda víða eins og angi af „frum-
stæðishyggju“ stríðsáranna. Ekki
sízt í Fínalnum, sem verkar allt að
því steppuindjánalegur þrátt fyrir
allflókið hrynferli. Þá virtist „Très
vif“ yfirskrift II. þáttar frekar
mega útleggja sem „Très moderé“
í óþarflega settlegu tempóvali dú-
ósins.
Viðfangsefnum dagsins lauk með
sannkallaðri kammerperlu, 3. Pí-
anókvartett Brahms í c-moll Op.
60., að upplagi frá 1855 en aukinn
og endurskoðaður 1874. Hin víólu-
bætta stækkun vínarklassíska pí-
anótríósins (fiðlu, sellós og píanós)
mun að líkindum uppfinning Moz-
arts. Hún sannaði æ betur akúst-
ískt gildi sitt á kostnað píanótríós-
ins á 19. öld eftir því sem
slagharpan varð stöðugt kraftmeiri
og fyllri á bassatónsviðinu, enda
ólíkt meiri fyllingu að hafa úr þrem
strengjahljóðfærum en tveim. Eftir
stórbrotinn I. þáttinn tók við líflegt
Scherzo, og hin dulda ástarjátning
tónskáldsins til Clöru Schumann í
III. (Andante) var bráðfallega leik-
in, þó svo að virtist þurfa meiri
fyllingu á efsta sviði strokhljóðfær-
anna.
Fínallinn var leikinn af miklum
en viðeigandi skaphita en samt
með næmu eyra fyrir fáguðum
andstæðum, eins og þegar streng-
irnir brugðu fyrir sig dulúðlega
sléttum píanissimó-tóni skömmu
fyrir Coda. Á hinn bóginn var slag-
harpan almennt of sterk í loka-
þættinum, og kann það að hafa
hvatt til einum of kraftmikillar
bogabeitingar hjá félögum Gerrits.
Fyrir vikið varð forte-strengja-
tónninn stundum undarlega harður
og jafnvel óheillandi – nema þá
skýringin hafi að einhverju leyti
verið fólgin í staðbundnum hljóm-
burðarsérkennum salarins.
Dulin ástarjátningTÓNLISTÝmir
Verk eftir Boccherini, Schubert, Ravel og
Brahms. Gerrit Schuil, píanó; Guðný Guð-
mundsdóttir, fiðla; Helga Þórarinsdóttir,
víóla; Gunnar Kvaran, selló. Sunnudaginn
17. marz kl. 16.
KAMMERTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
w
w
w
.t
e
xt
il.
is