Morgunblaðið - 26.05.2002, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 26. MAÍ 2002 25
F
í
t
o
n
/
S
Í
A
F
I
0
0
4
6
0
3
Hinn 1. janúar 2001 tóku gildi á Íslandi ný lög um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga,
nr. 77/2000, sem fela í sér breytingar á íslenskum rétti um meðferð persónuupplýsinga.
Af því tilefni hafa Samtök banka og verðbréfafyrirtækja tekið saman bækling sem ætlað er að upplýsa
starfsfólk og viðskiptavini fjármálafyrirtækja um réttindi og skyldur samkvæmt lögunum.
Bæklingurinn mun liggja frammi í bönkum og sparisjóðum, þar sem einnig verður hægt að nálgast
frekari upplýsingar.
Persónuvernd
og meðferð persónuupplýsinga hjá fjármálafyrirtækjum
Ný lög um persónuvernd og meðferð persónuupplýsinga
ast á við falda fordóma og þess vegna
sé vitundarvakningin fyrsta skrefið
til þess að gera sér grein fyrir því
hvort maður sé haldinn fordómum.
Fordómar spretta
út frá hræðslu við hið óþekkta
„Faldir fordómar eru oft vegna
þekkingarleysis. Fordómar spretta
út frá hræðslu við hið óþekkta.
Þeir verða oft þannig til að menn
eru dæmdir út frá heild en ekki ein-
staklingnum sjálfum. Við gerðum
könnun í fyrra á viðhorfum unglinga
til geðheilsuvandamála. Þeir sem
þekktu einhvern sem hafði verið
veikur á geði höfðu mun jákvæðari
viðhorf og minni fordóma en þeir
sem ekki þekktu til geðheilsuvanda-
mála. Unglingarnir sögðu líka sjálfir
að þeir teldu þekkingarleysi vera
helstu orsökina fyrir fordómum.
Með því að opna umræðuna og auka
fræðsluna verður fólk sér meira
meðvitandi og dæmir síður fyrir-
fram.“
Dóra Guðrún segir að mikill fjöldi
ungs fólks sé haldinn algengustu
geðrænu vandamálunum, eins og t.d.
þunglyndi og kvíða. Einnig séu
margir haldnir vanlíðan sem auðvelt
er að ráða bug á en margir leiti sér
ekki aðstoðar.
gugu@mbl.is
FORDÓMAR hafa verið íbrennidepli mestan hlutaþessa mánaðar vegnaátaks, sem fjöldi stofnanaog samtaka hefur staðið
að. Lykilpersónur í vitundarvakn-
ingunni hafa verið Héðinn Unn-
steinsson, verkefnisstjóri hjá Geð-
rækt og Jónína Margrét
Guðnadóttir, upplýsinga- og út-
gáfustjóri Landlæknisembættisins.
„Héðinn Unnsteinsson kom fram
með hugmyndina um vitundar-
vakningu um fordóma snemma á
þessu ári,“ segir Jónína. „Vakning
um fordóma passaði mjög vel inn í
framtak Landlæknisembættisins á
sviði forvarna þar sem heilsa og
líðan manna er í brennidepli. For-
dómar hafa skaðleg áhrif á okkur
og nauðsynlegt að átta sig á eigin
fordómum til þess að geta unnið á
þeim.“
Samkenndin jákvæð
Jónína segir samstarfið hafa
gengið mjög vel og verið lærdóms-
ríkt fyrir alla þátttakendur. „Það
komu mörg félagasamtök og stofn-
anir að þessu, enda þarft verkefni
og tímabært. Samstarfið gekk það
vel að við vonumst til að frekara
framhald geti orðið á því.“
Hvernig fannst þér hátíðin á
Ingólfstorgi takast?
„Mér þótti hún takast mjög vel.
Við, sem stóðum að þessu, vildum
hafa hátíðina gleðilega og upp-
byggjandi. Það tókst sannarlega,
mikill fjöldi fólks kom á Ingólfs-
torg, ungir sem aldnir, af öllum
þjóðfélagshópum. Einnig er mjög
gaman að sjá og heyra hve vel
samkomurnar úti um land tókust,
og þar kom Rauði krossinn til
hjálpar með sjálfboðaliðum sín-
um.“
Hvað kom þér helst á óvart í
samstarfinu?
„Mér þótti einna mest um vert
að finna fyrir þeirri samkennd sem
myndaðist um verkefnið, bæði
meðal skipuleggjenda og almenn-
ings. Meðan á undirbúningi stóð
þurfti að leita hjálpar víða, og
mættum við hvarvetna vinsemd og
vilja til samstarfs. Það var mjög
jákvætt og sýndi að verkefnið
vakti athygli og eftirtekt, eins og
að var stefnt.“
Hvað tekur nú við, að mati
Landlæknisembættisins?
„Við gerðum okkur að sjálfsögðu
grein fyrir því strax í upphafi að
ekki væri raunhæft að ætla að
eyða fordómum með einu skamm-
vinnu átaki. Markmið verkefnisins
var að fá almenning til að horfast í
augu við fordóma og ræða eðli
þeirra. Það er fyrsta skrefið til að
reyna að losna við þá. Það teljum
við hafa tekist og er um að gera að
nýta þann jarðveg sem nú hefur
skapast til frekari starfa á þessu
sviði. Umræðunni um fordóma
verður að halda vakandi, annars er
hætta á að þögnin flæki fólk í viðj-
ar fáfræði og feimni gagnvart op-
inni umræðu um jafn mikilvæg mál
og fordómar eru.“
Fyrstu skrefin til að
losna við fordóma
Morgunblaðið/Kristinn
Jónína Margrét Guðnadóttir, upplýsinga- og fræðslustjóri Landlæknisembætt-
isins, segir fordóma hafa skaðleg áhrif á okkur.