Morgunblaðið - 01.06.2002, Qupperneq 59

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. JÚNÍ 2002 59
MÉR finnst sem við höfum eig-
inlega misst af vorinu í ár, því allt í
einu er sumarið komið. Fyrir bara
örfáum dögum var nístandi kalt
dag eftir dag, þurrt og hvasst, en
nú, ja hitasvækja er auðvitað ekki
rétta orðið, en hvílík blessuð blíða
a.m.k. þegar þetta er
skrifað.
Þegar vorkuldarn-
ir og þurrkurinn eru
sem verst er ýmis-
legt, sem lætur á sjá
í garðinum. Nú er að
koma í ljós að ýmis
barrtré hafa brunnið
illa, bæði furur og
einir. Hjá mér hefur
ekkert þó farið jafn
illa og blessaður líf-
viðurinn minn. Þrátt
fyrir nafnið er nán-
ast ekkert líf í hon-
um. Hann sem aldrei
hefur haggast og
ekkert látið á sjá í
mörg ár, ég var farin
að halda að hann þyldi hvaða vet-
ur sem er.
Þegar illa vorar og erfitt hret
kemur fara bráðlátustu blómin oft
illa. Döprum augum hef ég stund-
um horft á sviðnaðar blaðrendur
og páskaliljur og ýmislegt fleira
hefur verið niðurlamið undan
vindinum. Þegar svona viðrar
vildi ég helst geta breitt dúnsæng
yfir blómabeðin. Þó er ein jurt í
garðinum sem ég hef litlar
áhyggjur af þótt kólni á vorin, en
það er geitabjallan. Þessi vorjurt
gægist upp úr moldinni í apríl-maí
líkt og sveipuð eigin loðfeldi og
bíður þess að hlýni áður en hún
sýnir blómin. Geitabjallan er ákaf-
lega eftirsótt enda einstaklega fal-
leg. Blómin eru mjög stór miðað
við að jurtin verður aðeins 15–20
sm á hæð. Algengasti blómlitur-
inn er dökkfjólublár en fræflarnir
eru sterkgulir og mynda þannig
eins og lýsandi blett í miðju blóm-
inu. Blöðin eru ljósgræn, tvífjað-
urskipt og mjög fínleg. Blómið
umlykur síðan krans af löngum
fínskiptum reifablöðum. Öll jurtin
er þéttsilkihærð í fyrstu, en blöðin
verða nær hárlaus þegar líður á
sumarið. Geitabjallan er til í ýms-
um litbrigðum, hvítum, bleikum,
vínrauðum og bláum, og erfitt er
að gera upp á milli hvert þeirra er
fallegast.
Geitabjalla ætti að standa fram-
arlega í beði. Hún er
líka kjörin steinhæ-
ðajurt en hafa verð-
ur í huga að þegar
líður á sumarið þarf
hún töluvert pláss
því laufið vex mikið
og helst fallegt allt
sumarið en visnar
ekki eins og hjá
ýmsum vorblómstr-
andi jurtum. Að
blómgun lokinni
réttir geitabjallan
vel úr blómstönglin-
um. Fræin fá langan
silkihærðan svifhala
og mynda þannig
ljómandi fallegar
biðukollur áður en
vindurinn feykir þeim brott. Biðu-
kollurnar eru svo fallegar að það
er líkt og jurtin blómstri í annað
sinn.
Geitabjallan tilheyrir einni
stærstu ætt blómplantna, sóleyja-
ættinni, en geitabjölluættkvíslin
er lítil, hýsir aðeins um 30 teg-
undir. Geitabjöllurnar vaxa á
norðurhveli jarðar og eru flestar
fjallaplöntur að uppruna. Ýmsar
þeirra vaxa villtar í Evrópu, allt
norður í Skandinavíu. Í Dan-
mörku eru þrjár villtar tegundir.
Danir kalla jurtina kúabjöllu, en
við notum geitabjöllunafnið, sem
vísar dálítið til fjalla eða bratt-
lendis, því geiturnar eru fótfimar
og frægar fyrir klettapríl.
Geitabjöllu er best að fjölga
með sáningu. Fræinu er best að sá
sem allra fyrst í létta sand- eða
vikurblandaða mold. Geitabjallan
hefur verið ræktuð hérlendis um
langt skeið. Dálítið er mismun-
andi hvað hún verður langlíf og
hún þolir frekar illa flutning,
skiptingu og hvers kyns hnjask og
kann best við sig í léttum, frjóum
og myldnum jarðvegi.
Blá geitabjalla.
GEITABJALLA
– Pulsatilla vulgaris
VIKUNNAR
BLÓM
Um s j ó n S i g r í ð u r
H j a r t a r
472. þáttur
LAGER-
SALA
Fyrstir
koma
-fyrstir
fá
Mánudaga - föstudaga kl. 10:00 - 18:30
Laugardaga kl. 10:00 - 17:00
Sunnudaga kl. 12:00 - 17:00
OPIÐ
dagaAðeins í2
20-80%
um helgina
Sýningarhúsgögn og lítið
útlitsgölluð húsgögn á
afslætti í IKEA
Vertíðarlok í Gullsmáranum
Fimmtudagur 29. maí. var síðasti
spiladagur eldri borgara að Gull-
smára 13 fyrir sumarhlé. Áformað er
að hefja starfsemi að nýju mánudag-
inn 2. september á komandi hausti. Í
vertíðarlokin var spilaður tvímenn-
ingur á tólf borðum. Miðlungur var
144. Beztum árangri náðu.
MS
Stefán Friðbj. og Sigmundur Stefánss. 193
Páll Guðm. og Filip Höskuldss. 177
Haukur Bjarnas. og Hinrik Láruss. 176
Kristjana Halld. og Eggert Kristinss. 161
Jóna Kristinsd. og Sveinn Jenss. 149
AV
Kristján Guðm. og Sigurður Jóhannss. 179
Ingiríður Jónsd. og Heiður Gestsd. 176
Sigurberg Sig. og Björn Kristjánss. 155
Sig. Gunnlaugss. og Hafsteinn Ólafss. 155
Unnur Jónsd. og Jónas Jónss. 155
Áður en spil hófst heiðraði for-
maður bridsdeildarinnar fjóra ein-
staklinga, sem mætt höfðu bezt á
liðnum vetri. Ennfremur þrjá ein-
staklinga, sem sýnt höfðu mesta
framför milli ára. Og loks Guðmund
Pálss., Kristinn Guðmundss. og Sig-
urð Gunnlaugss. fyrir hæstu meðal-
skorir á vetrinum. Í lokin var sezt að
glæsilegu veizluborði í boði brids-
deildarinnar.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson
HARMONIKUFÉLAG Reykjavík-
ur heldur dansleik í Ásgarði í
Glæsibæ við Álfheima í dag, laugar-
daginn 1. júní, kl. 22. Söngvari er
Ragnheiður Hauksdóttir. Þetta er
lokaball félagsins fyrir sumarhlé.
Í júnímánuði mun félagið heim-
sækja heimilisfólk á Hrafnistu í
Hafnarfirði, halda þar tónleika og
spila fyrir dansi. Þjóðhátíðardaginn
17. júní mun Léttsveit félagsins skip-
uð 15–20 hljóðfæraleikurum leika
fyrir borgarbúa og aðra hátíðargesti
í Ráðhúsi Reykjavíkur. Þá heldur fé-
lagið grillveislu í Heiðmörk hinn 22.
júní fyrir félagsmenn, fjölskyldur
þeirra og vini, ef veður leyfir. Í byrj-
un júlí mun félagið taka þátt í lands-
móti harmonikufélaga á Ísafirði og
senda þangað hljómsveitir og ein-
leikara. Í lok júlí hefst síðan ferð fé-
lagsins til Kanada þar sem félagið
tekur m.a. þátt í hátíðahöldum Ís-
lendingadagsins og heldur tónleika.
Harmonikufélag Reykjavíkur var
stofnað 1986 og eru nú starfandi
tvær stórar hljómsveitir á vegum fé-
lagsins, Léttsveitin og Stormurinn.
Núverandi formaður er Jón Berg
Halldórsson, segir í frétt frá Harm-
onikufélagi Reykjavíkur.
Starfsemi
Harmoniku-
félagsins
10. ALÞJÓÐLEGA lúpínuráðstefnan
verður haldin á Laugarvatni dagana
19.–24. júní, en að henni standa Rann-
sóknastofnun landbúnaðarins, Nátt-
úrufræðistofnun Íslands, Land-
græðsla ríkisins og Skógrækt ríkisins
í samvinnu við Alþjóðalúpínusamtök-
in. Ráðstefnan nýtur stuðnings land-
búnaðarráðuneytisins. Á ráðstefn-
unni verður sérstök áhersla lögð á
fjölærar lúpínur, vistfræði þeirra,
nýtingu til landgræðslu og skógrækt-
ar, og útbreiðslu og áhrif í nýjum
heimkynnum. Á fyrsta fyrirlestradegi
verður einkum fjallað um þessi efni. Á
ráðstefnunni verða einnig flutt eða
kynnt á veggspjöldum erindi um
sjúkdóma sem herja á lúpínur, rætur
og köfnunarefnisnám, erfðafræði og
kynbætur, lífefna- og lífeðlisfræði,
jarðrækt og fóðurfræði.
Til ráðstefnunnar hefur verið boðið
fimm erlendum fyrirlesurum. Meðal
þeirra er vistfræðingurinn Roger del
Moral frá Bandaríkjunum sem mun í
inngangserindi ráðstefnunnar fjalla
um landnám lúpínu á eyðilandi á St.
Helens-eldfjallinu í Washington-fylki,
eftir eldgosið árið 1980.
Allar helstu upplýsingar um ráð-
stefnuna og dagskrá hennar er að
finna á heimasíðu (www.rala.is/lupin)
eða hjá Ráðstefnum og fundum í
Kópavogi.
Alþjóðlega lúp-
ínuráðstefnan
HJALTI Sigurjónsson flytur meist-
araprófsfyrirlestur um reikninga á
vindrofi, en hann hefur í samvinnu við
Háskólann í Nýja Suður-Wales í
Ástralíu þróað aðferð til að reikna
flutning jarðvegs í vindi. Reiknað hef-
ur verið vindrof í ýmsum veðrum á Ís-
landi og BNA og er það í góðu sam-
ræmi við mælingar. Meðal
niðurstaðna má nefna að sandfok á
Norðausturlandi var 6 tonn á hektara
í júlímánuði árið 2000 og að miklu
skiptir fyrir sandfoksreikninga að
reiknað sé með áhrifum sandsins á
vindinn. Með reikningunum er lagður
grunnur að sandfoksspám á Íslandi.
Leiðbeinendur Hjalta eru: Harald-
ur Ólafsson, Háskóla Íslands og Veð-
urstofu Íslands, Ólafur Arnalds,
Rannsóknastofnun landbúnaðarins,
Yaping Shao, Háskólanum í Nýja
Suður-Wales, Ástralíu.
Fyrirlesturinn fer fram mánudag-
inn 3. júní kl. 16 í stofu V-158 í hús-
næði verkfræði– og raunvísindadeild-
ar við Hjarðarhaga.
Meistaraprófsfyr-
irlestur við raun-
vísindadeild HÍ