Morgunblaðið - 07.06.2002, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
FARFUGLAHEIMILIÐ í Reykjavík
hlaut Umhverfisviðurkenningu
Reykjavíkurborgar fyrir árið 2002.
Borgarstjórinn í Reykjavík, Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir, afhenti
verðlaunin: listaverk eftir Huldu
Hákon myndlistarkonu er nefnist
Eldurinn og viðurkenningarskjal.
Viðurkenningin var afhent í
Höfða.
„Farfuglaheimili Reykjavíkur
hefur sett sér sérlega metn-
aðarfulla umhverfisstefnu og lagt
mikla vinnu í að framfylgja henni,“
segir Kolbeinn Óttarson Proppe,
formaður starfshóps á vegum Um-
hverfis- og heilbrigðisnefndar
Reykjavíkur sem hafði umsjón með
verðlaunaveitingunni. Hann segir
fyrirtækið vera til fyrirmyndar
fyrir önnur farfuglaheimili, það sé
meðvitað um þau umhverfisvanda-
mál sem fylgi rekstrinum og reyni
til hins ítrasta að halda þeim í lág-
marki. Þrjú önnur fyrirtæki komu
einnig til greina að þessu sinni,
Gutenberg ehf. prentsmiðja, Lyfja-
dreifing ehf. og Umslag ehf.
Verðlaunin voru nú afhent í
sjötta sinn en fyrirtækin sem áður
hafa hlotið þau eru: Prentsmiðjan
Oddi, Olíuverslun Íslands, Árvak-
ur, útgáfufélag Morgunblaðsins,
Hjá Guðjóni Ó., prentsmiðja og
Mjólkursamsalan.
Umhverfisviðurkenning
til Farfuglaheimilisins
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Umhverfisviðurkenning Reykjavíkurborgar var afhent í Höfða í ár. Á
myndinni eru Stefán Haraldsson, stjórnarformaður Bandalags ís-
lenskra farfugla, Sigríður Ólafsdóttir, rekstrarstjóri Farfuglaheimilis-
ins,og borgarstjórinn í Reykjavík, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir.
Í GREIN sem Jóhannes Karl Sveins-
son hrl. ritar í nýjasta hefti Lög-
mannablaðsins undir heitinu Nýr
vettvangur dómsmála – fjölmiðlar?
kemur fram sú skoðun að fjölmiðlar
sem gerast „þátttakendur“ í umræðu
um tiltekið opinbert mál áður en það
er til lykta leitt grafi um leið undan
trausti fjölmiðla.
Fram kemur í grein Jóhannesar að
tilefni skrifa hans sé leiðari Morgun-
blaðsins 30. mars 2001 þar sem fjallað
var um málefni Leiguflugs Ísleifs
Ottesen. Jóhannes var lögmaður LÍO
og sá um varnir gagnvart Flugmála-
stjórn og samninga við samgöngu-
ráðuneytið vegna niðurfellingar
samninga um sjúkra- og áætlunar-
flug.
Jóhannes vitnar í eftirfarandi orð
úr leiðara Morgunblaðsins: „Bregðist
yfirvöld flugmála í landinu ekki við
því með neinum hætti … er ljóst að sá
trúnaður sem nauðsynlega þarf að
ríkja á milli almennings og þeirra,
sem eiga að hafa eftirlit með þessari
viðkvæmu starfsemi, brestur. En
auðvitað er það samgönguráðherra
og heilbrigðisráðherra að taka af
skarið en ekki embættismanna.“
Jóhannes bendir á að tekin sé af-
staða til ólokins stjórnsýslumáls og
samninga ríkisins við einkaaðila sem
eigi hagsmuna að gæta. Í öðru lagi
hafi eindregin afstaða verið tekin til
málsins án þess að fyrir lægju efn-
isleg viðhorf þess sem í hlut á. Ekki
dugi að bera því við að leitað hafi verið
eftir viðhorfi forsvarsmanna félags-
ins. Einungis sjö dagar hafi verið liðn-
ir frá því skýrsla Rannsóknanefndar
flugslysa lá fyrir og aðilum sem eiga
mál til meðferðar hjá hinu opinbera
beri engin skylda til að bæta við sig
málsvörn í fjölmiðlum.
Jóhannes kemst að þeirri niður-
stöðu að hafi fjölmiðill gerst þátttak-
andi í umræðu um tiltekið mál, sem er
til meðferðar hjá opinberum aðilum,
og áður en það er til lykta leitt, hafi
hann misst hlutlægni sína til flutnings
og öflunar frétta af málinu.
Í lok greinarinnar spyr Jóhannes:
„Í framhaldi af þessu vakna spurn-
ingar hvort fjölmiðlar muni leiðast út
á þá braut – sem sjálfskipaðir mál-
svarar almennings – að skora á dóm-
ara að komast að ákveðnum niður-
stöðum í dómsmálum?“
Fjölmiðlar kyntu undir þrýstingi
á stjórnvöld vegna LÍÓ
Jóhannes bendir á í grein sinni
hversu berskjölduð borgarar og fyr-
irtæki geta verið fyrir umfjöllun fjöl-
miðla um málefni þeirra sem eru til
meðferðar hjá dómstólum eða stjórn-
völdum. Lögmenn þurfi þá oft að
veita ráðgjöf um hvenær rétt sé að
taka til máls og hvenær beri að þegja.
Oft ráði það sjónarmið að flestir fjöl-
miðlaneytendur hafi gleymt vondri
umfjöllun eftir nokkra daga og betra
sé því að sitja á sér.
Jóhannes bendir á að samkvæmt
þrískiptingu ríkisvaldsins tempri hin-
ir einstöku valdhafar vald hinna.
Stundum sé rætt um „fjórða valdið“ –
vald fjölmiðla, sem fylgist með ríkis-
valdinu og gæti hagsmuna almenn-
ings í þeim efnum.
Jóhannes er hins vegar þeirrar
skoðunar að í ljósi þess að fjölmiðlar
geti haft veruleg áhrif á almennings-
álitið með flutningi frétta „hanni“ þeir
stundum atburðarás í fréttaflutningi
sínum.
„Ef menn viðurkenna þessa mik-
ilvægu stöðu fjölmiðla hlýtur sú
spurning að rísa hvernig tryggt verði
að ekki sé misfarið með „valdið“.
Engum dettur lengur í hug að rit-
skoða fjölmiðla og því má segja að
eina eftirlitið eða temprunin fari fram
með því að fólk getur andmælt því
sem fram kemur í fjölmiðlum í miðl-
unum sjálfum – og ef of langt er geng-
ið er hugsanlegt að fá ummæli dæmd
dauð og ómerk.“
Jóhannes bendir á að lögmenn sem
fari með mál sem fjallað sé um í fjöl-
miðlum geti lent í þeirri stöðu að
mega ekki svara spurningum um til-
tekið mál vegna trúnaðar- eða þagn-
arskyldu; til að mynda ef bankastofn-
un eigi í hlut. Einnig geti það
hugsanlega skaðað hagsmuni skjól-
stæðings og spillt fyrir sáttum gefi
lögmenn upplýsingar og svör við mál-
um sem eru í deiglunni hverju sinni.
Í umfjöllun sinni um málefni LÍO
segir Jóhannes að fjölmiðlar hafi tek-
ið þátt í að kynda undir miklum þrýst-
ingi sem myndaðist á stjórnvöld um
að taka á málefnum flugfélagsins með
einhverjum hætti.
„Í framhaldinu varð sá sérstaki og
vonandi einstæði atburður að ráðu-
neyti tók til athugunar hvort rétt væri
að rifta gerðum samningum, þrátt
fyrir að ráðherra viðurkenndi síðan
að það hefði líklegast verið ólög-
mætt,“ segir Jóhannes.
Jóhannes telur að tilburðir fjöl-
miðla í málum sem þessu grafi að end-
ingu undan trausti á fjölmiðla. Þeir
sem stjórni miðlunum ættu því að
hugsa sig tvisvar um áður en þeir
blanda sér í viðkvæm og flókin mál
sem eru til meðferðar hjá viðeigandi
stjórnvöldum.
Jóhannes Karl Sveinsson hrl. fjallar í Lögmannablaðinu um þátttöku fjölmiðla í dómsmálum
Telur fjölmiðla geta grafið
undan eigin trausti
ÍSLENSKA krónan hefur styrkst
undanfarið gagnvart bandarískum
dollara, líkt og norska krónan. Í Nor-
egi hafa olíufélögin lækkað bensín-
verð í samræmi við betra gengi
norsku krónunnar og má þar af leið-
andi velta því upp hvort ekki séu
sömu rök fyrir lækkun bensínverðs
hér á landi
Að sögn Bjarna Bjarnasonar,
framkvæmdastjóra hjá Olíufélag-
inuehf., fara verðbreytingar fram
með öðrum hætti hér á landi en í
Noregi. Norðmenn breyta verðinu
oftar í mánuðinum, en hér á landi er
tekin afstaða til verðbreytinga í lok
hvers mánaðar.
„Norðmenn eru búnir að vera að
hækka allan maímánuð, á meðan við
hækkuðum ekki fyrr en í lok maí.
Síðan tökum við afstöðu til þess aftur
um næstu mánaðamót hvað við ger-
um. Við skoðum eldsneytisverð um
hver mánaðamót. Það byggist meðal
annars á því að við kaupum okkar
eldsneyti inn á meðalverði mánaðar-
ins þannig að við vitum ekki hvert er
endanlegt innkaupsverð fyrr en í lok
mánaðar,“ segir hann.
Bjarni bendir á að heilmikið sé eft-
ir af júnímánuði og margt geti gerst
á þeim tíma, bæði hvað snerti heims-
markaðsverðið annars vegar og hins
vegar hvað varði gengi á íslensku
krónunni. Hann telur að ef allt horfi
vel við geti verið grundvöllur til
lækkunar en það sé alltof snemmt að
segja til um það núna.
Verðbreytingar
með öðrum
hætti í Noregi
Talsmaður Olíufélagsins
um bensínverð
VINSTRIHREYFINGIN – grænt
framboð hefur sent frá sér bráða-
birgðauppgjör vegna kostnaðar
hreyfingarinnar við framboð til ný-
legra sveitarstjórnarkosninga. Kem-
ur þar fram að kostnaðurinn nam ríf-
lega 8 milljónum sem sé í samræmi
við fjárhagsáætlun flokksins.
Fram kemur í frétt frá Kristínu
Halldórsdóttur, framkvæmdastjóra
VG, að samþykkt hafi verið í stjórn
og flokksráði VG að styrkja framboð
á vegum flokksins í kosningunum.
Hafi það átt við eigin lista sem voru
boðnir fram í átta sveitarfélögum og
þar sem flokkurinn átti aðild að
framboði. Styrkirnir hafi miðast við
fjölda kjósenda á hverjum stað og
hvernig þátttökunni hafi verið hátt-
að. Heildarfjárhæð þessara styrkja
nam 7 milljónum króna.
Þá kemur fram að flokkurinn hafi
varið 230 þúsund krónum í ráðstefnu
vegna kosninganna og um 860 þús-
und krónum í hönnun og framleiðslu
barmmerkja, fána og gluggaskeyt-
inga o.fl.
Kostnaður vegna
kosninga rúmar
8 milljónir
Vinstrihreyfingin – grænt framboð
ALLS var 43 milljónum úthlutað
úr Pokasjóði verslunarinnar við
styrkveitingu sem fram fór í Lista-
safni Sigurjóns Ólafssonar í gær,
að því er fram kemur í frétta-
tilkynningu frá sjóðnum. Hæstu
styrkina hlutu Landgræðslu-
félagið við Skarðsheiði sem fékk
sjö milljónir til uppgræðslu undir
Hafnarfjalli og Skógræktarfélag
Íslands sem fékk sjö milljónir til
tveggja verkefna.
Styrkirnir voru veittir til verk-
efna á fjórum sviðum, til umhverf-
ismála, mannúðarmála, menningar
og íþrótta en þetta var í fyrsta
sinn sem veittur var styrkur á
tveimur síðasttöldu sviðunum.
Fjórir aðilar hlutu hæstan styrk í
flokki mannúðarmála, Vímulaus
æska, Sjálfsbjörg, Styrktarfélag
lamaðra og fatlaðra og Sjálfsbjörg
á Suðurlandi en hver þeirra hlaut
eina miljón. Í flokki menningar og
lista hlutu samtökin Tónlist fyrir
alla og Kirkjustræti ehf. eina
milljón hver og í flokki íþrótta og
útivistar hlaut Bandalag íslenskra
skáta hæstan styrk, eina milljón.
Styrkféð dreifðist á 51 verkefni
og var þetta stærsta úthlutun til
þessa að því er fram kemur í til-
kynningunni en sjóðurinn var
stofnaður árið 1995. Gjaldtaka
fyrir poka í verslunum er frjáls en
framlag hverrar verslunar í Poka-
sjóð er 7 krónur.
Stærsta úthlutun Pokasjóðs verslunarinnar til þessa
Styrkja
menningu
og íþróttir í
fyrsta sinn
Sigurður Á. Sigurðsson, stjórnarmaður í Pokasjóði, veitir Erni Smára
Gíslasyni, fulltrúa frá Félagi íslenskra teiknara, styrk úr Pokasjóði
verslunarinnar í Listasafni Sigurjóns Ólafssonar í gær.
ÚLFAR Hauksson var kjörinn
formaður Rauða kross Íslands
á aðalfundi RKÍ á Egilsstöðum
á föstudag. Úlfar tekur við for-
mennsku af Önnu Þrúði Þor-
kelsdóttur sem ekki gaf kost á
sér til áframhaldandi for-
mennsku.
Úlfar hefur verið í stjórn Ak-
ureyrardeildar RKÍ frá 1981 og
var formaður deildarinnar frá
1989–1994. Hann sat í stjórn
RKÍ frá 1993–2001 og var vara-
formaður frá 1996.
Nýr for-
maður RKÍ