Morgunblaðið - 07.06.2002, Síða 35

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 2002 35
bjartsýn.
verði sent
afi næsta
ekkert að
Íra
Berzins
við ESB-
a mundir í
eldi hann
da myndi
þjóðarat-
a þess,“
gi hefur
ið fengum
dastjórnar
armálum,
greiðslum,
amleiðslu-
urðu sum-
aóstyrkir.
a því um
m við ýmis
nu og við
því undir
tel að nið-
urstaða þeirra viðræðna verði já-
kvæð og að viðunandi málamiðlun
náist í samskiptum við fram-
kvæmdastjórnina.“
Aðspurður um það hversu mikil-
vægt það væri fyrir Lettland, að fá
inngöngu í ESB, vísaði Berzins aft-
ur til þeirra hremminga sem Lettar
hefðu mátt ganga í gegnum á síð-
ustu öld. „Við teljum að ESB sé
samband þjóða sem allar hafi tæki-
færi til þess að halda þjóðlegri
sjálfsmynd sinni, en einnig til að
þróa hana, tungumál hennar og
menningu,“ sagði hann. „Á hinn
bóginn viljum við tilheyra fjölskyldu
þjóða sem eru sterkari en við ein-
mitt þessa stundina og sem geta að-
stoðað okkur við að bæta lífskjör í
landinu. Við berum í þessu sam-
bandi aðstæður okkar við aðstæður
á Írlandi en þær gjörbreyttust við
Evrópusambandsaðild, efnahags-
umhverfið gjörbreyttist og á einni
mannsævi bötnuðu lífskjör 120 falt.
Við viljum feta í fótspor Íra en á eft-
ir viljum við aðstoða aðrar þjóðir,
sem ég er viss um að vilji seinna
meir ganga í Evrópusambandið.“
Reyna að stemma stigu
við vændi og mansali
Berzins var spurður um aukningu
glæpa í Eystrasaltslöndunum og
meintu mansali þaðan, m.a. til Ís-
lands en fram kom fyrr í vikunni að
bæði eistneska og lettneska lögregl-
an teldu sig hafa öruggar upplýs-
ingar um að þarlendar nektardans-
meyjar hefðu stundað vændi
hérlendis.
Sagði Berzins að stjórnvöld í
Lettlandi gerðu sér grein fyrir
vandanum, þó að hann væri e.t.v.
orðum aukinn. Til að bregðast við
þessu meini væri haldið uppi öflugu
samstarfi við ýmsar alþjóðastofnan-
ir, þ.m.t. Interpol og Europol enda
væri afar mikilvægt að stemma
stigu við glæpum.
Kom fram á blaðamannafundin-
um að þeir Berzins og Davíð hefðu
þó ekki rætt þessi mál sérstaklega.
Um samskipti Letta og Rússa í
ljósi andstöðu þeirra síðarnefndu
við inngöngu Eystrasaltsþjóðanna í
NATO sagði Berzins að miklar
breytingar hefðu orðið í kjölfar at-
burðanna 11. september.
„Fyrir Letta eru góð samskipti
við Rússa jafn mikilvæg og sam-
skiptin við ESB og NATO. Það staf-
ar að því að við erum nágrannar og
verðum að geta búið í sátt og sam-
lyndi. Við verðum að auka efnahags-
lega samvinnu okkar og tvíhliða
samskipti. Því miður hefur hins veg-
ar skort upp á sáttaviljann hjá
Rússum.“
Berzins nefndi ýmsa samninga
sem Rússar ættu eftir að skrifa upp
á, t.d. er vörðuðu skattamál, fjár-
festingar, tolla og annað þess hátt-
ar. Landamæramál væru einnig af-
ar viðkvæm um þessar mundir.
Berzins bætti hins vegar við að
Lettar hefðu að undanförnu verið að
innleiða ýmsar alþjóðareglur um
mannréttindamál og að kvörtunum
þar að lútandi hefði fækkað veru-
lega. T.a.m. hefði skrifstofu Örygg-
is- og samvinnustofnunar Evrópu
(ÖSE) í landinu verið lokað en henni
var á sínum tíma komið þar á fót í
því skyni að hafa eftirlit með stöðu
minnihluta í Lettlandi og frammi-
stöðu stjórnvalda í mannréttinda-
málum almennt. „Næstu skrefin eru
því kannski sú að skrifa undir ýmsa
tvíhliða samninga [við Rússa]. Og
kannski mun innganga okkar í
NATO jafnvel hjálpa til við að bæta
samskiptin við Rússa.“
Sagði Berzins að forseti Póllands,
Alexander Kwasniewski, hefði tjáð
sér nýverið að samskipti Pólverja
og Rússa hefðu aldrei verið jafn góð
eins og eftir að Pólverjar gengu í
NATO. Þá stuðlaði aukið samstarf
Rússa og NATO að bættum sam-
skiptum Eystrasaltsþjóðanna og
Rússlands.
rða boð-
æsta ári
ett-
mik-
ds og
Logi
s en
andi.
Jim Smart
Jim Smart
ergsson,
s.
ið/Þorkell
.
david@mbl.is
RÚMLEGA 80 mannsmættu á morgunverðar-fund Reykjavíkurhafnará Grand Hóteli á
þriðjudag sem bar yfirskriftina
„Framtíð í takt við framfarir“.
Tilgangur fundarins var að ræða
þróun atvinnulífs, um nýjungar
og endurbætur í flutningatækni
og meðhöndlun varnings.
Hannes Valdimarsson hafnar-
stjóri sagði Reykjavíkurhöfn eina
stærstu fiskihöfn landsins og eina
helstu miðstöð sjávarútvegsþjón-
ustu við Norður-Atlantshaf.
Sundahöfn væri fjórða stærsta
gámahöfn á Norðurlöndum. Al-
mennir vöruflutningar hafi tvö-
faldast síðustu tvo áratugi og
gámafjöldi fjórfaldast. Útlit væri
fyrir því að þessi þróun muni
halda áfram og þurfi höfnin því
sífellt að leita eftir nýju hafn-
arsvæði.
Hannes sagði Eiðsvík hag-
kvæmasta kostinn til hafnargerð-
ar í framtíðinni, sé litið til nátt-
úrulegra aðstæðna eins og dýpis
og skjóls. Þá verði Geldinganes
beintengt við þjóðvegakerfið með
Sundabraut og þaðan sé stutt í
helstu veitukerfi. Hann nefndi
einnig að landrými væri í Geld-
inganesi og efnisnám hagkvæmt
til hvers konar mannvirkjagerðar.
Hann sagði aðra kosti einnig hafa
verið skoðaða, eins og Kollafjörð,
en þar sé aðstaðan ekki jafn hag-
kvæm, t.d. þyrfti að ráðast í gerð
verulegra skjólgarða.
Hann sagði hafnarsvæðin á Ár-
túnshöfða og Gufunesi nú vera að
falla út, einnig færi hluti gamla
hafnarbakkans í miðborginni und-
ir nýtt tónlistar- og ráðstefnuhús
og til stæði að byggja upp á
Slippsvæðinu.
Hannes sagði að fyrir framan
Klepp sé nú að rísa úr sjó nýtt
land sem á næstu 5–10 árum
muni tengja saman tvö athafna-
svæði, Vatnagarða og Kleppsvík.
Hann var spurður hvort Reykja-
víkurhöfn hefði í huga uppbygg-
ingu á Kleppslóðinni, sem aðskil-
ur Holtabakka og Kleppsbakka.
Hannes sagðist sannfærður um
að næstu 10–20 ár muni hafn-
arstarfsemin flytjast þangað-
.Hann sæi ekki fyrir sér að lóðin
yrði notuð fyrir vöruhús en að
þar gæti miðstöð skrifstofuhalds
og þjónustu fyrir hafnarsvæðið
allt verið starfrækt. Hann sagði
landið í eigu hafnarinnar og að
samningar um nýtingu lóðarinnar
rynnu út eftir 2–3 ár. Ekki hefðu
farið fram formlegar viðræður
um nýtingu lóðarinnar í framtíð-
inni.
Hannes nefndi að í mótun væru
ný hafnarlög sem gætu leitt til
þess að höfnin verði rekin nær
rekstrarumhverfi viðskiptavina
sinna. Það gæti leitt til aukins
samstarfs milli hafna eða jafnvel
samruna þeirra.
Mikilvægt að auka hlut utan-
ríkisviðskipta í hagkerfinu
Ágúst Einarsson prófessor
sagði rekstur Reykjavíkurhafnar
byggjast fyrst og fremst á inn- og
útflutningi en að hlutdeild út-
flutnings í landsframleiðslunni
hafi haldist óbreytt meira og
minna frá árinu 1870 eða í 130 ár.
Útflutningur hafi allan þennan
tíma verið um þriðjungur af
landsframleiðslu og sagði Ágúst
það mjög alvarlegt hversu illa
hefur gengið að auka hlut utan-
ríkisviðskipta í hagkerfi landsins.
„Hagvöxt nágrannaþjóðanna
má fyrst og fremst rekja til auk-
inna utanríkisviðskipta en við
stöndum í stað og höfum gert það
lengi.“ Ágúst sagði að þumalputt-
aregla um að flutningar aukist
um eitt prósentustig meira en
landsframleiðslan, þ.e. að vöxtur
flutninga sé meiri en hagvöxtur,
eigi ekki við hér á landi. Til að
tryggja hagvöxt þurfi meiri versl-
un við útlönd, sem myndi auka
tekjur Reykjavíkurborgar.
Hann sagði fáa hafa gert sér
grein fyrir þeim breytingum sem
orðið hafa í sjávarútvegi. Hlut-
deild greinarinnar í landsfram-
leiðslu hafi minnkað úr 17% í 10%
síðustu tvo áratugi. Á sama tíma
hafi hlutdeild sjávarútvegs í út-
flutningi lækkað úr 60% í 40%.
Nú starfi um 9% vinnuafls í sjáv-
arútvegi, fyrir 20 árum 14%.
Ágúst sagði aukna markaðs-
væðingu lykilatriði í framtíðinni.
„Það er takmörkun á samkeppni
milli hafna hérlendis, m.a. með
gjaldskrá og mismunun í fjár-
mögnun. Það virðist vanta laga-
umhverfi fyrir samkeppni milli
hafna. Ef menn vilja lélegt sam-
keppnisumhverfi, og það er póli-
tísk ákvörðun, eru menn að rýra
lífskjörin.“
Ágúst sagði Reykjavíkurhöfn
hafa vaxið gríðarlega síðustu ára-
tugi. Almennir vöruflutningar
hafi tvöfaldast frá árinu 1980 og
talið væri að þeir myndu tvöfald-
ast aftur til ársins 2030.
„Hafnarlóðirnar eru stundum
of dýrar og á það sérstaklega við
miðbæinn. Slippurinn og svæðið
þar í kring er hugsanlega allt of
dýrt fyrir þá starfsemi sem þar
er,“ sagði Ágúst og sagði of
þrönga skilgreiningu á hafnsæk-
inni starfsemi ekki höfninni til
bóta. Hann sagði Reykjavíkur-
höfn hafa staðið sig ágætlega
hvað varðar hafnaraðstöðu, sæmi-
lega hvað bakaðstöðu varðar en
sæmilega til illa sé litið til tengsla
hafnarsvæða við gatnakerfi borg-
arinnar.
Sótt um á þriðja þúsund
fermetra af lóðum
Í framsögu sinni tók Knútur
Hauksson, aðstoðarforstjóri Sam-
skipa, í sama streng, sagði teng-
ingu hafnarinnar við stofnbrauta-
æðar Reykjavíkurborgar
ábótavant. Hann sagði öll flutn-
ingakerfi koma saman í Reykja-
víkurhöfn, gatnakerfi verði ætíð
stór liður í flutningakeðjunni og
því verði að huga betur að teng-
ingu þessara lykilþátta.
Ágúst sagði alþjóðlegan sam-
anburð þurfa að marka um-
ræðuna meira en nú er. Grunn-
rannsóknir vanti á flutningum og
flutningaflæði og að í framtíðinni
þurfi Reykjavíkurhöfn að beita
aðferðum hagfræðinnar í ríkari
mæli.
Árni Þór Sigurðsson, formaður
hafnarstjórnar, sagði að þegar
lægju fyrir umsóknir um lóðir á
vel á þriðja þúsund fermetra. „Ef
mæta ætti þörfinni í dag yrði all-
ur meginþorri þess þróunarrýmis
sem aðalskipulag Reykjavíkur
gerir ráð fyrir í Gömlu höfninni
og Sundahöfn uppurinn. Vissu-
lega er hægt að nýta hafnarsvæð-
in betur en gert er í dag og
tækninýjungar geta einnig orðið
til þess að lengja líftíma hafn-
arsvæðanna, en það er síst of-
mælt þegar Reykjavíkurhöfn
leggur áherslu á ný þróunar- og
vaxtarsvæði eftir 10–15 ár. Höfn-
in þarf á því að halda, fyrirtækin í
sjávarútvegi, flutningum og vöru-
dreifingu þurfa á því að halda og
efnahags- og atvinnulíf þjóðarinn-
ar þarf á því að halda,“ sagði Árni
Þór.
Höskuldur Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Eimskip, sagði
að forðast þurfi að fórna of miklu
hafnarsvæði undir aðra starfsemi
en þá sem er klárlega hafnsækin.
Árni Þór sagði Reykjavíkur-
borg frá upphafi hafa lagt metnað
í að sinna hlutverki sínu og mæta
þörfum viðskiptamanna sinna.
Þróun í sjávarútvegi og flutning-
um hafi verið mikil og hröð und-
anfarna áratugi og því hafi höfnin
sífellt þurft að laga sig að breytt-
um aðstæðum.
Í athugun Hagfræðistofnunar
Háskóla Íslands á efnahagslegu
vægi hafnarstarfseminnar fyrir
Reykjavíkurhöfn hafi komið fram
að höfnin gegnir veigamiklu hlut-
verki í þjóðarbúskap Íslendinga,
raunar stærra hlutverki en flest-
ir, þar með taldir stjórnendur
hafnarinnar, höfðu gert sér grein
fyrir.
Um 400 fyrirtæki starfa á hafn-
arsvæðinu og sækja um 3000
manns þangað vinnu. Að teknu
tilliti til margfeldisáhrifa láti
nærri að heildarumsvif sem verða
til í hagkerfinu vegna fyrirtækja
á hafnarsvæðinu og baksvæði
þessi séu um 78 milljarðar króna
á ári og heildarfjöldi ársverka um
6500. Um sé að ræða 6% af heild-
arveltu allra fyrirtækja á Íslandi.
Morgunverðarfundur um Reykjavíkurhöfn og framtíð hennar
Höfnin þarf sífellt að leita
eftir nýju hafnarsvæði
Almennir vöru-
flutningar hafa
tvöfaldast síðustu
tvo áratugi og
gámafjöldi fjór-
faldast. Útlit er
fyrir að þessi þró-
un haldi áfram og
er höfn í Eiðsvík
talin hagkvæmasti
kosturinn til upp-
byggingar hafnar.
Á fundi um framtíð
Reykjavíkurhafn-
ar kom fram að
nauðsynlegt sé að
auka hlutdeild út-
flutnings í lands-
framleiðslunni, en
hún hefur haldist
óbreytt í 130 ár.
Morgunblaðið/Þorkell
Nýtt land er nú að rísa úr sjó á svæðinu milli Holtabakka og Kleppsbakka og telur Hannes Valdimarsson hafn-
arstjóri að á næstu 5–10 árum muni það tengja saman athafnasvæðin í Vatnagörðum og Kleppsvík.