Morgunblaðið - 07.06.2002, Blaðsíða 52

FRÉTTIR
52 FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
HRYÐJUVERKIN í Bandaríkjun-
um 11. september sl. höfðu veigamik-
il áhrif á stöðu mannréttinda í heim-
inum. Þetta kemur fram í nýrri
ársskýrslu Amnesty International,
sem gefin var út á 41 árs afmæli sam-
takanna nýlega.
Í formála skýrslunnar bendir
Irene Khan, aðalframkvæmdastjóri
samtakanna, á að nú séu lýðræðis-
lega kjörnar ríkisstjórnir í miklum
mæli að setja lög til takmörkunar
mannréttindum í nafni stríðs gegn
hryðjuverkum. Áður fyrr hafi athygl-
in frekar beinst að ríkisstjórnum á
borð við herforingjastjórnir í Chile
og Argentínu.
Breyting eftir 11. september
Khan segir að ástand mannrétt-
indamála hafi snögglega breyst eftir
árásirnar á Bandaríkin 11. septem-
ber. Tekin hafi verið nokkur skref
afturábak og ávinningur margra ára
baráttu gerður að engu. Jóhanna
Eyjólfsdóttir, framkvæmdastjóri Ís-
landsdeildar Amnesty International,
segir að samtökin hafi miklar
áhyggjur af svokallaðri „öryggislög-
gjöf“, sem sett hefur verið í löndum á
borð við Bandaríkin, Bretland, Rúss-
land, Kína, Zambíu, Indland, Malasíu
og fleiri löndum. „Þar er hugtakið
hryðjuverkamaður skilgreint mjög
vítt. Í Bretlandi heimila þessi lög
t.a.m. að útlendingum sé haldið í
gæsluvarðhaldi ótímabundið,“ segir
hún.
Í Bandaríkjunum hafa heyrst
raddir um að réttlætanlegt sé að
víkja frá grundvallarmannréttinda-
reglum. Það segir Huld Magnúsdótt-
ir, formaður Íslandsdeildar samtak-
anna, að sé mikið áhyggjuefni.
Ársskýrsla Amnesty International
er mikið rit, 307 blaðsíður að lengd.
Þar er fjallað um mannréttindabrot í
153 löndum. Allar upplýsingar sem
samtökin birta opinberlega eru sann-
reyndar, þannig að líklegt er að raun-
veruleg brot séu fleiri en segir í
skýrslunni. Fram kemur að aftökur
fóru fram án dóms og laga í 47 lönd-
um, dauðadómum var fullnægt í 31
landi, samviskufanga er að finna í 56
löndum, pyntingum og illri meðferð
er beitt í 111 löndum og samtökin
skráðu „mannshvörf“ í 35 löndum.
Meðal afleiðinga hryðjuverkanna í
Bandaríkjunum má nefna að kyn-
þáttafordómar hafa magnast til
muna. Árásum á Araba og Gyðinga
hefur fjölgað. „Við megum ekki láta
óttann fara með sigur af hólmi. Við
megum ekki láta grundvallarmann-
réttindi fara halloka og fordóma og
umburðarleysi vinna sigur,“ segir
Irene Khan í formála sínum. Hún
segir að mannréttindum megi ekki
fórna á altari öryggishagsmuna, né
fórna réttlæti fyrir refsileysi.
Íslandsdeild Amnesty Inter-
national flutti nýlega í stærra hús-
næði í Hafnarstræti 15. Félagsmenn
eru 2.800 talsins, en starfsemi deild-
arinnar er fjármögnuð með fé-
lagsgjöldum og sölu jóla- og minn-
ingarkorta.
Ársskýrsla Amnesty International um ástand mannréttindamála í heiminum
Hryðjuverkin í
Bandaríkjunum
afdrifarík
Morgunblaðið/Sverrir
Jóhanna Eyjólfsdóttir framkvæmdastjóri og Huld Magnúsdóttir, for-
maður Íslandsdeildar Amnesty International, kynntu ársskýrsluna.
STARFSMENN Fornleifastofnunar
Íslands vinna að fornleifauppgreftri
og skráningu víða um land í sumar.
Einn umfangsmesti uppgröftur
sem íslenskir fornleifafræðingar hafa
staðið fyrir stendur nú yfir í Skálholti
í samstarfi við Þjóðminjasafn, Skál-
holtsstað og háskólana í Árósum,
Stirling og Bradford. Þarna mun vera
hægt að finna minjar frá öllum öldum
Íslandssögunnar, en í sumar verður
grafið sunnan við Skálholtskirkju,
leifar skóla og biskupsherbergja.
Einnig byrja fornleifarannsóknir á
þingsvæðinu á Þingvöllum og völdum
vorþingsstöðum. Gerð verður for-
könnun, en síðan verður gerður upp-
gröftur á þingminjum og búðum.
Markmið rannsóknarinnar er að afla
nýrra heimilda um sögu Þingvalla og
þinghalds á Íslandi og leita svara við
áleitnum spurningum um gerð og lög-
un þingbúða og annarra þingmann-
virkja, skipulag þingstaðar, og þróun
þinghalds.
Í júlí verður byrjað að grafa upp
gamla verslunarstaðinn á Gásum við
Hörgárósa í samvinnu við Minjasafn-
ið á Akureyri og Þjóðminjasafn Ís-
lands, en hvergi eru varðveittar jafn-
miklar mannvistarleifar á neinum
öðrum verslunarstað frá miðöldum á
Íslandi. Í sumar verður byrjað að
grafa upp búðirnar, en gert er ráð fyr-
ir að við rannsóknirnar fáist nýjar
upplýsingar, m.a. um það hvers eðlis
verslunarstaðurinn hefur verið og
hversu lengi þarna hefur verið versl-
að.
Þjóðminjasafnið stendur að upp-
greftri í Reykholti og hefur Fornleifa-
stofnun verið fengin til að rannsaka
kirkjuna, en í sumar verður gerð for-
könnun á ástandi og aldri kirkju-
grunnanna.
Síðar í sumar verður haldið áfram
fornleifauppgreftri á Hofstöðum í
Mývatnssveit. Lokið verður upp-
greftri á skálanum í sumar, en síðan
verður unnið að rannsóknum á land-
námi í Suður-Þingeyjarsýslu, áhrifum
þess á íslenskt vistkerfi og því hvern-
ig umhverfið mótaði hið nýja sam-
félag. Markmið rannsóknarinnar er
að svara þeim fjölmörgu spurningum
sem fyrri rannsóknir hafa leitt af sér,
einkum sem varða gang landnámsins,
þróun valdastofnana, bústærðir og
beitarréttindi, gróðurfar og gróður-
breytingar.
Enn fremur verður haldið áfram
uppgreftri á Sveigakoti í Mývatns-
sveit, en rannsóknir þar síðasta sum-
ar leiddu í ljós að þar hefði verið reist
bú heldur fyrr en á Hofstöðum. Graf-
inn verður upp skáli frá 9. til 11. öld,
en hann er einn sá minnsti sem fund-
ist hefur á Íslandi. Einnig verða graf-
in upp tvö jarðhús í Sveigakoti. Þá
verður gerð forkönnun á nokkrum
stöðum í Suður-Þingeyjarsýslu til að
kanna aldur byggingaleifa.
Mörg verk-
efni á vegum
Fornleifa-
stofnunar
UM HELGINA hittust í Stykkis-
hólmi þeir sem gaman hafa af að
sigla á kajökum til að sigla saman
þessa helgi á kajökunum. Á laug-
ardag var farið í siglingu frá
Skipavíkurhöfn í Stykkishólmi og
róið til Bjarnarhafnar í Helgafells-
sveit og er sjónlína um 9 kílómetr-
ar.
Í Stykkishólmi var norðanátt og
dálítil úrkoma og heldur kaldara
en verið hafði undanfarna daga, en
ræðararnir létu það ekki á sig fá
heldur lögðu óhikað í hann. Sigl-
ingin í Bjarnarhöfn tók fjóra tíma
og þeir hörðustu sigldu til baka á
móti vindi og straumum. Þátttak-
endur voru yfir 20 og komu víða
að frá Vestfjörðum, höfuðborg-
arsvæðinu og svo heimamenn.
Kajakmenn tóku þátt í sjó-
mannadeginum í Stykkishólmi
með kappróðri. Þeim sem ekkert
þekkja til finnst kajakarnir lítið
traustvekjandi farartæki á sjó, litl-
ir og valtir, en þeir sem reynsluna
hafa eru á öðru máli.
Reru óhik-
að þrátt
fyrir kalsa-
veður
Stykkishólmi. Morgunblaðið.
Bjóðum RC íbúðarhús, sumarhús og fjölnotahús, stór og lítil
RC Hús
Sóltún 3, 105 Reykjavík
Sími: 511 5550
Veffang: www.rchus.is
Netfang: rchus@rchus.is
Vegna nýrra samninga á efni og hönnun tilkynnum við nú allt að
1,5 millj. króna VERÐLÆKKUN á sumarhúsum, frá og með
13. maí 2002. Höfum yfir 60 teikningar af sumarhúsum og á annað
hundrað teikningar af íbúðarhúsum.
VERÐLÆKKUN!
Þetta hús lækkar um kr. 1,500,000.-
ARNBJÖRG Jóna Jóhannsdóttir
heldur fyrirlestur við véla- og iðn-
aðarverkfræðiskor Háskóla Ís-
lands um meistaraverkefni sitt:
Framleiðsluskipulagning hjá Delta
hf., laugardaginn 8. júní kl. 14 í
stofu 158 í VR-II, húsi verkfræði-
og raunvísindadeilda við Hjarðar-
haga 4.
Í verkefninu eru skoðaðar að-
ferðir við framleiðsluskipulagningu
sem notaðar eru hjá framleiðslu-
fyrirtækjum. Framleiðslufyrirtæki
þurfa að afhenda vörur til við-
skiptavina sem næst afhendingar-
dagsetningu með sem hagkvæm-
ustum hætti. Sett er fram blandað
heiltölubestunarlíkan sem hægt er
að nota til að ákvarða hvernig raða
eigi verkefnum niður á vélar til
þess að hægt sé að afhenda pant-
anir sem næst lofaðri afhending-
ardagsetningu. Bestunarlíkanið er
hægt að nota til að raða verkefnum
niður á vélar í framleiðsluumhverfi
þar sem um nokkur framleiðslustig
er að ræða og uppsetningartímar
eru háðir röð verkefna. Tekið er
dæmi um notkun líkansins og
nokkrar framsetningar bornar
saman.
Líkön sem þessi má hugsa sér
sem viðbót við þau upplýsingakerfi
sem eru í notkun hjá framleiðslu-
fyrirtækjum í dag og notuð eru til
framleiðsluskipulagningar. Í verk-
efninu voru einnig skoðuð nokkur
upplýsingakerfi sem víða eru í
notkun og gerð grein fyrir helstu
kostum og takmörkunum þeirra.
Verkefnið var unnið undir leið-
sögn Birnu Pálu Kristinsdóttur,
dósents og Páls Jenssonar, pró-
fessors við véla- og iðnaðarverk-
fræðiskor verkfræðideildar. Próf-
dómari er Jón Scheving
Thorsteinsson, MSc, framkvæmda-
stjóri hjá Baugi.
Meistaraprófsfyrirlestur við
véla- og iðnaðarverkfræðiskor