Morgunblaðið - 07.06.2002, Blaðsíða 30

LISTIR
30 FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
NÝÚTKOMIN bók Ingólfs V.
Gíslasonar, Pabbi, er skrifuð fyrir
verðandi feður. Kveikjan að henni er
að sögn höfundar m.a. sú mikla
breyting sem orðið hefur á réttind-
um foreldra, einkum feðra, með nýj-
um lögum um fæðingar- og foreldra-
orlof. Höfundur leitast við að svara
spurningum um hlutverk föðurins
meðan á meðgöngu stendur, hvernig
hann geti undirbúið sig fyrir komu
barns, hvernig eigi að sækja um fæð-
ingarorlof, hvað gera eigi þegar að
fæðingu kemur, hvernig fæðing
gangi fyrir sig og hvert sé hlutverk
föðurins þar og hvernig fyrstu mán-
uðirnir með barninu séu. Því er ekki
haldið fram að bókin svari spurning-
unni hvernig sé að verða pabbi, en
búi hinn verðandi föður undir að það
geti orðið býsna skemmtilegt. Flest-
ar bækur sem fáanlegar eru um
meðgöngu, fæðingu og lítil börn
beinast fyrst og fremst að móður-
inni. Þótt talsvert hafi verið fjallað
um lög um fæðingar- og foreldraor-
lof í fjölmiðlum verða ungir foreldrar
að eiga greiðan aðgang að upplýs-
ingum um rétt sinn þegar á þarf að
halda. Segja má að aukin þátttaka
verðandi feðra í þessum þáttum lífs-
ins kalli á það að þeir séu ávarpaðir
sérstaklega. Ég get því ímyndað mér
að margir ungir karlmenn geti hag-
nýtt sér reynzlu Ingólfs og þekk-
ingu. Hann hefur tekið þátt í for-
eldrafræðslu hjá MFS-einingu
Landspítalans og á Sólvangi í Hafn-
arfirði sem félagsfræðingur auk þess
að vera sjálfur faðir þriggja barna.
Í bókinni eru fimm sjálfstæðir
kaflar. Sá fyrsti nefnist Karlar –
konur – fjölskyldur, annar kafli heit-
ir Meðgangan og sá þriðji Fæðingin.
Þá kemur kafli sem kallast Eftir
heimkomuna og loks ber fimmti kafli
nafnið Réttindi og skyldur.
Miklar breytingar hafa orðið í
þjóðfélaginu við það að atvinnuþátt-
taka kvenna hefur aukist úr 30% í
80% á fjörutíu árum. Konur eru nú
60% útskrifaðra stúdenta en voru
35% í byrjun sjöunda áratugarins.
Þess gætir í ríkara mæli nú en áður í
okkar heimshluta að ungir feður taki
fullan þátt í heimilisstörfum og
umönnun barna sinna – og var víst
löngu tímabært – þótt talsvert sé í
land með að fullum jöfnuði sé náð.
Það er kannski ekki aðalatriði að fólk
leggi hnífjafnt af mörkum ef sam-
komulag er um það hver skuli gera
hvað og hvenær. Mér hefur stundum
sýnzt ungt fólk í sambúð sleppa öll-
um þeim heimilisverkum sem hægt
er að komast hjá, svo sem því að búa
um rúm, ganga frá eftir sig, þvo
þvott, þvo upp.... þar til í harðbakka
slær og engin föt eru hrein og engir
diskar eru lengur til að borða af.
Kannski tek ég sérstaklega eftir
þessu af því að mér finnst dásamlegt
að koma að eldhúsinu hreinu og rúmi
mínu uppbúnu að kvöldi til en skelfi-
leg tilhugsun að mín bíði kuðluð
hrúga af sængurfötum!
Þegar börn hafa bætzt í hópinn
fjölgar þeim verkum sem sífellt þarf
að vinna. Þátttaka ungra karlmanna
í þessum óendanlegu og oft vanþakk-
látu verkefnum er kærkomin enda
hafa ungar nútímakonur ekki endi-
lega hugsað sér að takast á hendur
svipað hlutverk og ömmur þeirra
gerðu á sínum tíma. Kynslóðin þar á
milli var þekkt fyrir uppreisnaranda
sinn og jafnréttiskröfur og vildi sem
minnst af húsverkum vita.
Í bókinni er að finna samtal sem
höfundur átti við Reyni Tómas
Geirsson fæðinga- og kvensjúk-
dómalækni á kvennadeild Landspít-
alans. Þar kemur glöggt fram hvaða
breytingar hafa átt sér stað á síðustu
áratugum á afstöðu lækna til með-
göngu, fæðingar og sængurlegu.
Legudögum hefur snarfækkað og
segja má að sængurlega heyri sög-
unni til. Nýjasta tilboð spítalans kall-
ast Hreiðrið og er þar boðið upp á
sólarhringsvistun með átta fæðinga-
stofum þar sem fjölskyldan getur
verið saman að fæðingu afstaðinni.
Flestar fæðingar á Íslandi fara fram
á kvennadeildinni eða 68% og um
það bil 1–2% í heimahúsum. Karl-
menn eru fæðandi konum sínum í
vaxandi mæli til stuðnings og hvatt
er til þess að þeir séu viðstaddir fæð-
inguna enda hefur faðir og maki
stóru hlutverki að gegna í lífi konu
og barns. Reynir telur að stundum
sé lítið gert úr föðurástinni en full-
yrðir að hún sé ekkert síðri en móð-
urástin.
Í bók Ingólfs er mikið af gagnleg-
um upplýsingum fyrir verðandi feð-
ur og nýbakaða foreldra, bókin er
skrifuð í hlýjum og fremur léttum
tón og hana prýða ágætar myndir.
Sú sem valin hefur verið á forsíðu
finnst mér einstaklega falleg.
BÆKUR
Upplýsingarit
– Bók fyrir verðandi feður eftir Ingólf V.
Gíslason. Ljósmyndir: Sigurður Jökull
Ólafsson. Hönnun bókar og kápu: Mar-
grét E. Laxness/Edda. Útgefandi: Mál og
menning 2002. 222 blaðsíður
PABBI Föðurást er ekki síðri
en móðurást
Katrín Fjeldsted
RAPPARINN Ice Cube leikur
mannaveiðarann Bucum í gaman-
myndinni All About the Benjamins
(er ekki Bernjamin karlinn
Franklin á 1.000 dala seðlunum?)
einkum ætlaðri Bandaríkjamönn-
um af afrískum ættbálkum. Ein af
þeim þar sem hrært er saman gal-
gopalegum fíflagangi og grimmd-
arlegum manndrápum sem bland-
ast ekki betur saman hér en
endranær. Ice Cube er frekar
leiðigjarn þar sem hann þumbast
við að nasa uppi eftirlýsta glæpa-
menn. Uppistandarinn og grínar-
inn Mike Epps er fjallbrattur að
vanda enda fær hann allar fyndnu
línurnar sem smákrimminn Reg-
gie, sem Bucum er að eltast við
enn eina ferðina í fyrri hluta
myndarinnar. Eltingarleikurinn
breytist í samvinnu er þeir flækj-
ast óviljandi og í sameiningu í stór-
hættulegt demantarán sem stjórn-
að er af Williamson (Tommy
Flannagan), illmenni með skoskan
hreim. Þar höfum við söguþráðinn
að ógleymdum lottóvinningi sem
hljóðar upp á 60 milljónir dala.
Minna má ekki gagn gera í henni
Ameríku. Annað er ámóta vits-
munalegt. Tvíeykið og tugur
glæpamanna ekur um Miami
Beach á hundrað mílna hraða,
drepandi á báða bóga á sjó og
landi, skiljandi eftir sig blóði
drifna slóð eyðileggingar og djöf-
ulgangs á meðan löggan sefur sætt
á verðinum og er almennt ekkert
að flækjast fyrir. Myndin er fjör-
leg á köflum, líflega leikstýrð, hip-
hopið glymur í eyrum, vélbyssu-
kjafturinn Epps og Tommy Flan-
agan (Ratcatcher, Braveheart),
eiga sín augnablik. Það breytir því
ekki að hægt en bítandi verður
þessi B-útgáfa af Bad Boys þeirra
Bruckheimers, Bays, Wills Smith
og Martins Lawrence, þreytandi
og leiðigjörn. Ef vel er gáð má sjá
Anthony Michael Hall, fyrrum
Hughes-stjörnu unglingamynda ní-
unda áratugarins, bregða fyrir í
slagsmálaatriði í byrjun myndar-
innar. Þeir Epps og Ice Cube
stefna þráðbeint á svipað hlut-
skipti með sama áframhaldi.
Slæmir
strákar
Sæbjörn Valdimarsson
KVIKMYNDIR
Laugarásbíó
Leikstjóri: Kevin Bray. Handrit: Ronald
Lang og Ice Cube. Kvikmyndatökustjóri:
Glen McPherson. Tónlist: Ice Cube,
DMX, Eminem, ofl. Aðalleikendur: Ice
Cube, Mike Epps, Eva Mendes, Tommy
Flanagan, Carmen Chaplin, Anthony
Michael Hall. Sýningartími 100 mín. New
Line. Bandaríkin 2002.
ALL ABOUT THE BENJAMINS/ALLT SNÝST
UM STÓRU SEÐLANA
½
SIGURJÓN Sighvatsson, kvik-
myndaframleiðandi hjá Palomar
Pictures í Los Angeles, hefur átt í
viðræðum við norska leikstjórann
Liv Ullmann undanfarið um að hún
leikstýri kvikmyndinni „The Journey
Home“, sem byggð verður á skáld-
sögu Ólafs Jóhanns Ólafssonar, Slóð
fiðrildanna. Þetta kom fram í banda-
ríska fagtímaritinu Variety í gær. Í
samtali við Morgunblaðið staðfesti
Sigurjón að rætt hefði verið við Liv
Ullman um að hún leikstýrði mynd-
inni og sagði hann jafnframt að við-
ræður við handritshöfundinn Eileen
Atkins væru komnar á lokastig.
„Viðræðurnar við Ullmann hafa
gengið mjög vel og eru á lokastigi.
Sama er að segja um viðræður við
Eileen Atkins, sem mun væntanlega
skrifa handritið að myndinni,“ segir
Sigurjón.
Liv Ullmann er líklega þekktust
sem leikstjóri fyrir mynd sína Tro-
lösa sem valin var besta norræna
mynd ársins á Kvikmyndahátíðinni í
Lübeck 2000, var í aðalkeppninni um
Gullpálmann í Cannes árið 2000 og
var tilnefnd til Evrópsku kvik-
myndaverðlaunanna sama ár. Hún
var valin meðal tíu bestu kvikmynda
síðasta árs í ýmsum fjölmiðlum
vestra, þar á meðal New York Times
og Time. Ullmann hefur einnig leik-
stýrt myndum á borð við Kristínu
Lavransdóttur og Sofie. Kunnust er
hún fyrir glæstan leikferil austan
hafs og vestan í miklum fjölda kvik-
mynda, meðal annars í mynd Ing-
mars Bergman, Ansikte mot ansikte,
en hún var tilnefnd til Ósk-
arsverðlauna fyrir leik sinn í henni.
Eileen Atkins skrifaði handritið að
Mrs. Dalloway með Óskars-
verðlaunaleikkonunni Vanessu
Redgrave í aðalhlutverki en myndin
er byggð á skáldsögu Virginiu Woolf.
Atkins er þekktust fyrir feril sinn
sem leikkona, m.a. í kvikmynd Ro-
berts Altmans, Gosford Park, en hún
hefur einnig leikið hjá Royal Shake-
speare Company með Laurence Oli-
vier og Alec Guinnes og á West End.
Þá var hún meðal upphafsmanna að
sjónvarpsþáttaröðinni vinsælu Hús-
bændur og hjú (Upstairs – Down-
stairs). Hún hefur fengið fjölmörg
verðlaun fyrir leik sinn og skrif og
hlaut orðu breska heimsveldisins
(OBE) í fyrra fyrir framlag sitt til
leiklistar. Hún er því núna kölluð
Dame Eileen Atkins.
Slóð fiðrildanna eftir Ólaf Jóhann
Ólafsson kom fyrst út hjá Vöku-
Helgafelli árið 1999 og aftur í kilju í
fyrra. Útgáfurétturinn á bókinni hef-
ur nú verið seldur til ellefu landa en
það eru Bandaríkin, Bretland, Dan-
mörk, Þýskaland, Frakkland, Spánn,
Ísrael, Ítalía, Portúgal og Kína, auk
Svíþjóðar.
Slóð fiðrildanna kvikmynduð í Bandaríkjunum
Viðræður við Liv
Ullmann á lokastigi
Liv
Ullmann
Ólafur Jóhann
Ólafsson
Sigurjón
Sighvatsson
EINS og undanfarin sumur heldur
Tónskóli Hörpunnar í Grafarvogi,
sumarnámskeið, fyrir börn og ung-
linga. Um tvenns konar námskeið er
að ræða. Annars vegar hljómsveit-
arsamspil, þar sem nemendur fá að
spila á rafgítar, trommur, hljóm-
borð, bassagítar eða að syngja í
míkrófón. Hinsvegar verður boðið
uppá „sumarleik“ í anda forskóla-
kennslunnar. Hvert námskeið tekur
eina viku. Einnig verður í sumar
boðið upp á píanókennslu.
Tónskóli
Hörpunnar
Nýlistasafnið Listamannaspjall
verður kl 20.00 en þá segir Søsse
Jørgensen frá Oslo Konsthall af
norskum myndlistarmönnum.
Listamannaspjall – Artists’ Talk – er
samstarfsverkefni á vegum NIFCA
(Nordic Institute for Contemporary
Art) um að efla samræðu um listir og
samgang listamanna á norð-
urslóðum. Um er að ræða röð óform-
legra fyrirlestra/funda þar sem lista-
maður kynnir verk sín eða
forsvarsmaður stofnunar kynnir
starfsemi hennar. Þátttakendur eru
sjálfstætt rekin listasöfn og stofn-
anir á Norðurlöndum, í Eystrasalts-
löndunum, Norður-Írlandi, Skot-
landi og Tyrklandi.
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
SÝNINGARFERLI hefst í Pakk-
húsinu í Ólafsvík í dag. Forsaga
málsins er sú að nokkrir starfandi
listamenn á Korpúlfsstöðum höfðu
samband við listamenn, íslenska og
erlenda, vini og kunningja, búsetta
erlendis, listamenn sem eiga það
sameiginlegt að hafa dvalið hér á
landi eða eru á leið til landsins.
Óskað var eftir verki er túlkaði til-
finningar þeirra, upplifanir, skoðanir
eða samband þeirra við Ísland, til
sýninga á Íslandi. Mikill áhugi
reyndist fyrir þátttöku í sýningunum
einnig hjá vinum vinanna, öðrum
listamönnum, sem ekki hafa komið
hingað til Íslands en vildu fá að lýsa
hinu ókunnuga landi sem heillað hef-
ur og þeir þrá og ætla sér að heim-
sækja í náinni framtíð.
Pakkhúsið í Ólafsvík var valið sem
fyrsti sýningarstaðurinn enda
þekkja flestir þátttakendur til jök-
ulsins og kraftsins sem þaðan kem-
ur. Fjölbreytt verk, til dæmis úr
gleri, plasti, leir, vír, prjónles, bæk-
ur, ljósmyndir, ljóð, teikningar, mál-
verk, tölvuprent og fleira, hafa borist
frá listamönnunum sem eru nú 47
talsins og búsettir í 12 löndum. Allir
hafa listamennirnir gefið verkin sín
til stofnunar smáverkasafns hér á
landi og er ætlunin að halda söfnun
verka áfram og sýna á fleiri stöðum.
Sýningin Í Pakkhúsinu í Ólafsvík
er í umsjón Magdalenu Margrétar
Kjartansdóttur með aðsoð Ásu
Ólafsdóttur, Bryndísar Jónsdóttur,
Kristínar Geirsdóttur og Þorgerðar
Sigurðardóttur en þær eru allar
starfandi listamenn á Korpúlfsstöð-
um.
Sýningunni lýkur 28. júni 2002.
Ísland frá ýmsum
sjónarhornum
Verk (gjörningur) eftir Susanne
Tunn frá Þýskalandi.
ÚTHLUTAÐ hefur verið úr Launa-
sjóði fræðirithöfunda en til úthlut-
unar voru 9,5 milljónir króna. Alls
bárust 40 umsóknir um starfslaun
fyrir árið 2002 en meginhlutverk
sjóðsins er að auðvelda samningu
bóka og verka í stafrænu formi til
eflingar íslenskri menningu. Eftir-
taldir rithöfundar fengu úthlutað
starfslaunum í sex mánuði: Árni
Daníel Júlíusson fyrir verkefnið:
Grimmd eða gæði, samþætt náttúru-
saga og saga samfélags á tímbilinu
fyrir 1700. Árni Ibsen fyrir verkefn-
ið: Saga balletts á Íslandi. Davíð
Ólafsson fyrir verkefnið: Dagbækur
og dagbókarritun á Íslandi á 18. og
19. öld. Gunnþórunn Guðmundsdótt-
ir fyrir verkefnið: Að skrifa ævi
skálda, sjálfsævisögur og ævisögur
íslenskra skálda á 20. öld.
Hrafnhildur Schram fyrir verk-
efnið: Huldukonur í íslenskri mynd-
list. Valdimar Tr. Hafstein fyrir
verkefnið: Íslensk þjóðtrú fyrir börn
og unglinga. Þorgrímur Gestsson
fyrir verkefnið: Segin saga, sögu-
slóðir Heimskringlu og Íslendinga-
sagna í Noregi.
Sex höfund-
ar fá styrk
♦ ♦ ♦